حوثی‌های یمن به دنبال نقش آفرینی های منطقه‌ای

نویسنده: علی هاشم

دیپلماسی ایرانی: با ورود جنگ یمن به پنجمین سال خود، کورسویی از امید برای پایان دادن به این خونریزی مداوم به دلیل تهدید همه‌گیری کروناویروس احساس می‌شود. نماینده سازمان ملل در سوریه، عراق و یمن، همراه با برخی مقامات دیگر، از طرف‌های درگیر جنگ در منطقه خواهان پایان دادن به دشمنی‌ها و فراهم کردن امکان دسترسی به تسهیلات پزشکی در مناطق مورد نیاز شد.

واکنش عربستان و امارات به این فراخوان مثبت بود. حوثی‌ها (انصار الله) نیز در پی پایان جنگ هستند اما به شرط تحقق شرایط خودشان – از جمله یک نمایه‌ منطقه‌ای گسترده که آنها را در نقشه بزرگتری از خاورمیانه و هم‌سطح با همتایانی مانند حزب الله لبنان در محور مقاومت شیعه‌ تحت رهبری ایران قرار بدهد.

انصار الله در ماه‌های گذشته مرزهای فعالیت‌های خود را به نقش سنتی‌‌اش نزدیک کرده‌ است. تنها دو هفته پس از پذیرفتن مسئولیت حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در 14 سپتامبر، سخنگوی این گروه شبه‌نظامی آشکارا پایگاه‌های اسرائیل در اریتره را به حمله تهدید کرد. در 9 نوامبر، عبدالملک الحوثی، رهبر انصارالله، نخستین تهدید آشکارش علیه اسرائیل را بیان کرد و هشدار داد که "اگر اسرائیلی‌ها مرتکب هرگونه اقدام احمقانه‌ای علیه مردم ما بشوند، مردم ما در اعلام جهاد علیه دشمن اسرائیلی و انجام شدیدترین حملات علیه اهداف حساس دشمن تردید نخواهند کرد."

از آن زمان، الحوثی بارها در شرایط گوناگون موضع خود را تکرار کرده‌ است، در حالی که مقامات اسرائیلی پیش و پس از آن همواره هشدار داده‌اند که ایران به دنبال ابزاری برای حمله به کشور آنها از خاک یمن است. اسرائیل با حوثی‌ها به عنوان بخشی از محور مقاومت روبه روست. گرچه بین اسرائیل و انصارالله هیچ رویارویی مستقیمی وجود نداشته است، اما این گروه می‌تواند راه عبور اسرائیل به دریای سرخ را از طریق تنگه باب المندب یا با شلیک موشک مسدود کند و یمن را در میانه‌ معادله منطقه‌ای قرار بدهد.

حسین البخیتی، روزنامه‌نگار مقیم صنعا می‌گوید: "نقش منطقه‌ای انصارالله روشن است، چرا که آنها یکی از ستون های محور مقاوت هستند." وی معتقد است که حمله به آرامکو جایگاه تازه‌ای را برای حوثی‌ها و تشکیلات نظامی یمنی وابسته به آنها ایجاد کرد.

با درهم تنیدگی بحران‌ها در منطقه، حوثی‌ها پیشنهاد بی‌سابقه‌ تبادل زندانیان را ارائه کردند که طبق آن یک خلبان و تعدادی سرباز سعودی در ازای رهایی گروهی از اعضای حماس از زندان‌های سعودی، آزاد خواهند شد. حمزه ابوشنب، تحلیلگر سیاسی ساکن غزه به المانیتور گفت: "این پیشنهاد بدون هماهنگی با حماس ارائه شده است." گرچه حماس بارها برای آزادی اعضای زندانیان تلاش‌های ناموفق داشته است. البخیتی نیز تاکید دارد که این پیشنهاد هماهنگ‌شده نیست. زندانیان حماس در عربستان سعودی دست کم به مدت یک سال است که در حبس هستند، چرا این معامله اکنون انجام می‌شود و قبلا انجام نشد؟ البخیتی می گوید: " چون انصار الله می‌خواست به سایر کشورهای عربی برای میانجی‌گری زمان بدهد." این پیشنهاد تنها چند ماه پس از آن ارائه شد که حوثی‌ها با سرنگونی یک جنگنده سعودی توانستند دو خلبان عربستانی را دستگیر کنند بدون این که زنده بودن آنها را تایید کنند. البخیتی درباره چرایی این کار نیز می گوید: "بی‌تردید این یک راز بزرگ است. خلبان‌ها غنیمت ارزشمندی بودند. گروه گفت یکی از آنها را آزاد خواهد کرد و این یعنی دست‌کم یک خلبان سعودی هنوز زنده است."

طبق گزارش شاهد، گروه حقوق بشر فلسطین، حدود 50 فلسطینی بنا به "دلایل امنیتی" از سوی مقامات سعودی بازداشت شده‌اند. در میان این افراد می‌توان به محمد الخداری، رابط بین حماس و عربستان سعودی برای دو دهه اشاره کرد. ابوشنب می‌گوید: "خداری نماینده حماس در عربستان سعودی بود. او برای مقامات آن کشور به‌خوبی شناخته شده است و سال‌ها رابط بین دو طرف بود."

وی در ادامه می گوید: "این نخستین تبادل بین ریاض و انصارالله نخواهد بود. با این‌حال، این راهکار چه‌بسا سایر طرفین را به میانجی‌گری برانگیزد تا سعودی‌ها را وادار کند که شرمساری تسلیم شدن در برابر فشارها را بپذیرد. گرچه این امکان وجود دارد که سعودی‌ها از این راهکار چشم‌پوشی کنند و این افراد را در زندان‌هایشان نگه دارند."

البته البخیتی می‌گوید که سعودی‌ها اغلب زندانیان جنگی را محاکمه نمی‌کنند و به ندرت به آنها اجازه بازگشت به میهنشان را می‌دهند.

منبع: المانیتور/تحریریه دیپلماسی ایرانی