چشم‌ انداز ناخوشایند برای تولیدات نفت آمریکا؛ ترامپ با بحران نفتی سختی دست به گریبان است

سامانتا گراس و دیوید دالر

دیپلماسی ایرانی: همه گیری ویروس کرونا سقوط قیمت نفت خام در بازارهای جهانی را در پی داشت و حتی سبب شد قیمت شاخص وست تگزاس اینترمدیت در هفته گذشته منفی شود. دیوید دالر، کارشناس سیاست خارجی و توسعه و اقتصاد جهانی، در برنامه ویژه درباره تحولات در بازار نفت در موسسه بروکینگز میزبان سامانتا گراس، کارشناسان سیاست خارجی و امنیت انرژی و ابتکار عمل تغییرات جوی، بود. این دو در گفت و گویی عوامل تاثیرگذار بر تغییرات اخیر در تقاضا برای نفت و تاثیرات بلند مدت شیوع ویروس کرونا بر تولیدات نفت آمریکا و توسعه انرژی های تجدید شدنی را مورد بررسی قرار دادند:

دالر: دلیل برگزاری این برنامه ویژه این است که همه ما از منفی شدن قیمت نفت در هفته گذشته شوکه شدیم. دقیقا چه اتفاقی برای قیمت نفت افتاد؟ معنایش چه بود؟ برای تحویل گرفتن نفت به مشتری پول هم داده شده؟ دقیقا چه اتفاقی افتاده است؟

گراس: بگذارید درباره آنچه واقعا اتفاق افتاد صحبت کنیم. مساله اینطور نبود که قیمت نفت خام منفی شود. مساله به یک قرارداد ویژه برای نوع خاصی از نفت خام مربوط می شد: نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (شاخص اصلی نفت خام در ایالات متحده) برای تحویل در ماه مه. اتفاقی که افتاد این بود که این قرارداد نفتی که قرار بود به کاشینگ، اوکلاهما، تحویل داده شود، ۲۱ ماه مارس منقضی می شد و این یعنی، نفت آماده تحویل بود. اما انبار تحویل گیرنده یا پر بود یا در زمان قرارداد آماده نبود و آنها باید تصمیم می گرفتند که با نفت قرارداد تحویل ماه مه چه کنند؛ اگر به بشکه های نفت خام نیازی نداشتند یا جایی برای نگهداری آن نداشتند، به مشکل برمی خوردند و به همین دلیل بود که درصدد تحویل قرارداد به دیگری برآمدند و این مساله به منفی شدن قیمت نفت خام انجامید. شرایط بدین صورت بود که مجبور بودند به کسی پول دهند تا قرارداد را جای آنها تحویل بگیرد. اما معنایش این نبود که قیمت نفت خام در جهان منفی شده، اگرچه به دلیل کاهش تقاضا به شدت کاهش یافته است. حتی عملکرد وست تگزاس اینترمدیت هم در روزهای بعدی مثبت بود. با این حال، قیمت نفت خام برنت که یک شاخص مهم جهانی برای ارزیابی قیمت نفت به شمار می رود، به حدود ۲۰ دلار رسیده که هنوز خیلی پایین است.

دالر: فکر می‌ کنم بر سر اینکه منفی شدن قیمت نفت یک اتفاق نادر بوده، توافق نظر داریم. اما لازم است درباره اتفاقات در حال وقوع بیشتر صحبت کنیم. عوامل عرضه و تقاضا در بازار نفت خام چه هستند و چطور قیمت نفت به بازه ۱۵ تا ۲۰ دلار رسیده است؟

گراس: مهمترین عامل قطعا تقاضاست. با توجه به شرایط پیش آمده در نتیجه شیوع کویید ۱۹ و واکنش جهانی به آن شاهد به حداقل رسیدن تقاضا برای نفت خام بوده ایم. حدود ۶۰ درصد از تقاضای جهانی برای نفت خام به حمل و نقل مربوط می شود که اکنون حدود ۲۵ درصد از آن کاسته شده؛ بدین ترتیب، ۲۵ میلیون از ۱۰۰ میلیون بشکه نفت خام در بازار جهانی دیگر مشتری ندارد.

مساله جنگ نفتی بین سعودی ها و روس ها نیز به طور قطع تاثیر مثبتی بر بازار نداشته است. آنها نتوانستند بر کاهش تولید توافق کنند و تصمیم گرفتند تولید را افزایش دهند. از این رو، قیمت با سرعت بیشتری کاهش یافت. فکر می کنم با اتفاقات در حال وقوع، کاهش بیشتر قیمت نفت را در هفته های آتی شاهد باشیم. دلیل این پیش بینی شیوه تفکر و تصمیم گیری تولیدکنندگان نفت خام است. اغلب می شنویم که تولیدکنندگان در تگزاس برای تولید هر بشکه نفت خام ۳۵ دلار هزینه می کند. پس این سوال پیش می آید که چرا اکنون که قیمت ها تا این اندازه پایین آمده، آنها همچنان به تولید ادامه می دهند. دلیلش این است که آنها تصمیم گیری ها را بر مبنای قیمت کلی انجام نمی‌دهند، بلکه بر مبنای قیمت حاشیه که خیلی پایین تر است، تصمیم گیری می کنند. در مورد چاهی که مدتهاست از آن بهره برداری می شود، هزینه تولید یک بشکه بیشتر به اندازه هزینه تولید اولیه نیست. به علاوه، بستن چاه و متوقف کردن تولید خود هزینه در بردارد. این طور نیست که تنها یک شیر را ببندید یا باز کنید. راه اندازی دوباره همان چاه نیز هزینه بر است. وقتی همه این هزینه ها را حساب کنید، به این نتیجه می رسید که فروش نفت با قیمتی پایین تر به صرفه تر از متوقف کردن تولید و ازسرگیری مجدد آن در زمان بالاتر رفتن قیمت هاست.

دالر: به نظر نمی ‌رسد در آینده نزدیک شاهد ثبات در بازار نفت باشیم. پیش بینی بازارهای نفت همواره دشوار بوده، اما ظاهرا برای مدت زمانی طولانی شاهد پایین بودن قیمت ها به دلیل کاهش تقاضا خواهیم بود. از این رو، می ‌توانیم اتفاقاتی که برای تولیدات نفتی ایالات متحده رخ خواهد داد را بررسی کنیم. خودکفایی ایالات متحده در تولید نفت یکی از تحولات بزرگ در زمینه اقتصادی بوده است. اکنون چه اتفاقی می افتد؟

گراس: تولیدکنندگان نفت و گاز  آمریکایی قطعا آسیب می بینند. تولیدکنندگان نفت و گاز در سراسر جهان آسیب می بینند چراکه سطح تقاضا واقعا پایین است. اما دلیل آسیب پذیری ویژه آمریکایی ها نیاز تولیدکنندگان به ادامه حفاری برای حفظ تولید است. بیشتر این تولیدکنندگان تصمیمات خود را بر مبنای نفت با قیمت بشکه ای حدودا ۳۵ دلار می گیرند و نه پایین تر. از این رو، احتمالا تعدیل نیروی گسترده در ایالات متحده را در بخش تولیدات نفت و گاز شاهد خواهیم بود. تنها در ماه مارس حدود ۵۰ هزار شغل در صنعت نفت ایالات متحده از بین رفتند. پس تاثیرات کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بر تولیدکنندگان آمریکایی به ویژه در ایالت ‌های تگزاس، نیومکزیکو و داکوتای شمالی قابل توجه خواهد بود. اینها مناطق کارآمدی هستند، اما ممکن است برای مدتی دچار ورشکستگی شوند.

دالر: آنها همچنین ایالت های دونالد ترامپ هستند. پس رئیس جمهوری برای کمک به حفظ مشاغل در این بخش ها تلاش خواهد کرد؛ البته کار دشواری خواهد بود.

گراس: کار زیادی از دست او برنخواهد آمد.

دالر: در چشم اندازی ۳ تا ۵ ساله وضعیت چگونه خواهد بود؟ آیا می توانیم خودکفایی در تولید نفت را حفظ کنیم؟

گراس: وضعیت در بازه زمانی ۳ تا ۵ ساله واقعا بستگی به مدت زمان بحران کرونا خواهد داشت. اینکه چطور بتوانیم آن را تحت کنترل درآوریم یا به وضعیت عادی برگردیم یا اقتصاد را به وضعیت عادی بازگردانیم. مساله به پایین ماندن سطح تقاضا مربوط می شود. خودکفایی آمریکا در تولید نفت مجددا باز می گردد چراکه تولیدکنندگان می دانند چگونه منابع نفتی را با قیمتی منطقی تولید کنند. با بازگشت تقاضا و بالا رفتن قیمت، تولید هم مجددا باز خواهد گشت؛ اما شاید همه شرکت ها نتوانند نجات پیدا کنند. از این رو، احتمالا ساختار متفاوتی را در این صنعت شاهد خواهیم بود.

دالر: به این مساله اشاره کردید که رئیس جمهوری ترامپ در کوتاه مدت نمی تواند کار زیادی انجام دهد. دلیلش احتمالا این است که دموکرات ها با بسته حمایتی به صنعت نفت موافقت نخواهند کرد. ترامپ درباره تعرفه واردات نفتی یا حتی ممنوعیت واردات از عربستان صحبت کرده است. اگر ترامپ واقعا واردات نفت به اقتصاد آمریکا را ممنوع کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

گراس: او توانایی انجام چنین کاری را دارد، اما فکر نمی کنم موثر باشد. شیوه کارکرد صنعت نفت در چند سال گذشته اینگونه بوده که نفت شیرین سبکی که تولید می کردیم، صادر و نفت خام سنگین تری که با سیستم های پالایشی ما همخوانی بیشتری داشتند را وارد می کردیم. از این رو، اگر واردات نفت ممنوع شود و همه این پالایشگاه ها مجبور به استفاده از نفت تولیدی داخلی شوند، اگرچه به تولیدکنندگان کمک شده اما صنعت پالایش داخلی به شدت دچار آسیب می‌ شود و این در حالی است که صنعت پالایش همین حالا هم متحمل آسیب های ناشی از کاهش تقاضا شده است. در کل، شاید با ممنوعیت واردات نفت به تولیدکنندگان آسیب دیده کمک شود، اما نقش کلی صنعت نفت ایالات متحده در جهان آسیب می بیند. ما یک کشور تجارت آزاد هستیم و تصمیم ها را بر پایه علوم اقتصادی می گیریم. اگر این موقعیت نابود شود و تنها به دلیل مواجهه با یک بحران موقت رفتار متفاوتی داشته باشیم، آنگاه بسیاری از دیگر صنعت های کشور آسیب خواهند دید.

منبع: بروکینگز / مترجم: طلا تسلیمی