جنگ بر سر منشا ویروس کرونا

نویسنده: لیلی کیو (Lily Kuo)

دیپلماسی ایرانی: اعلام رابرت ردفیلد، رئیس مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ایالات متحده آمریکا، در یک کلیپ یک دقیقه‌ای  مبنی بر این که دلیل برخی از موارد مرگی که ابتلا به آنفلوانزا گزارش شده می‌تواند ویروس کووید-19 باشد باعث شد نظریه دسیسه‌آمیز بودن کروناویروس که از دو هفته پیش در چین مطرح شده است، بیش از پیش قوت بگیرد. برخی در پکن مطرح کرده‌اند که منشاء کرونا چین نیست و این ویروس از آمریکا آمده است.

این نظریه زمانی گسترش یافت که ژونگ نانشان، اپیدمولوژیست مشهور در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که به رغم ظهور ویروس در چین برای نخستین بار "چه بسا منشا آن چین نباشد." وی بعدها در شفاف‌سازی نظریه خود اعلام کرد که نخستین مکانی که یک بیماری در آنجا کشف می‌شود با "منبع و منشاء بیماری برابر نیست." نانشان همچنین گفت: "اما با این‌حال نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد که ویروس از خارج آمده است. فقط با تحقیق و ردیابی می‌توانیم به این پرسش پاسخ دهیم."

با این‌ حال دیپلمات‌ها، رسانه‌های دولتی و مقامات چین که از این ایده بسیار به وجد آمده بودند فقط بر نظریه اول ژونگ تمرکز کردند. اخیرا یک سخنگوی وزارت امور خارجه چین بدون ارائه مدرک اعلام کرده که ارتش آمریکا احتمالا ویروس را وارد ووهان کرده است. سفیر چین در آفریقای جنوبی نیز در توئیتی گفته است که منشاء ویروس لزوما چین نیست چه رسد به این‌که "ساخت چین" باشد. رسانه‌هایی مانند خبرگزاری شینهوا نیز ایده‌های مشابهی را مطرح و با استناد به اعلامیه‌های سازمان جهانی بهداشت تاکید کرده‌اند که کروناویروس "پدیده‌ای جهانی" است.

مقامات چین با راه‌اندازی کمپینی علیه "سیاسی‌سازی" شیوع ویروس کرونا توسط کشورهایی مانند آمریکا که از کروناویروس با نام "کروناویروس چینی" یا "ویروس ووهان" یاد می‌کنند، اعلام مخالفت کرده‌اند. اما تحلیل‌گران عقیده دارند که با شیوع جهانی ویروس، چین سعی دارد انتقادها را از خود منحرف کند.

بیل بیشاپ، نویسنده خبرنامه چینی سینوسیزم (Sinocism)، می‌نویسد: "ما چه‌بسا به نخستین رکود جهانی ناشی از سوءمدیریت حزب کمونیست چین برسیم. بلایای ساخت‌ بشر پیشین در چین از 1949 میلادی تا کنون هرگز به شکلی معنادار به خارج از مرزهای جمهوری خلق چین گسترش نیافته بود. این بار به نظر می‌رسد که شرایط متفاوت است... و احتمالا این یکی از دلایل این است که تشکیلات تبلیغاتی و مقامات جمهوری خلق چین با این شدت این ایده را منتشر می‌کنند که ویروس از چین نشات نگرفته است."

رسانه‌های دولتی چین برای چندین هفته بازار غذاهای دریایی ووهان را منشاء احتمالی ویروس معرفی می‌کردند در حالی که پژوهشگران اعلام کرده‌ بودند که منبع هنوز شناسایی نشده است. البته تعداد پژوهشگرانی که منشاء ویروس را خارج از چین می‌دانستند هم ناچیز بود. ژانگ ونهونگ، پژوهشگر مشهور چینی دیگری در گفت وگو با چاینا دیلی اعلام کرد که باور ندارد ویروس از خارج به چین وارد شده است. وی گفت: "اگر این طور بود ما باید شاهد ابتلای بیماران در مناطق مختلف کشور در زمان مشابه می بودیم به جای این که آنها در ووهان متمرکز شوند."

جین دوکت، استاد مرکز اسکاتلندی پژوهش‌های چین در دانشگاه گلاسگو که بر سیاست و سلامت چین متمرکز است، در این باره می‌گوید: "به باور من اتفاق نظر عمومی هنوز این است که ویروس از چین نشات گرفته است." وی درباره تلاش دولت چین و رسانه هایش برای تکذیب این مساله نیز می گوید: "این کارها نوعی اقدام ناسیونالیستی به نظر می‌رسد که با هدف مقابله با انتقادات علیه دولت چین برای عدم مدیریت مناسب شیوع ویروس در مراحل اولیه مطرح شده است."

ویکتور شی، استاد علوم سیاسی دانشگاه کالیفرنیا نیز می‌گوید: "این یک اقدام تبلیغاتی است که مخاطبان داخلی را هدف گرفته است. در میان افکار عمومی چین این آگاهی عمومی وجود دارد که تاخیرها در اطلاع‌رسانی به مردم باعث افزایش شمار مبتلایان در ووهان شد. این کمپین با هدف منحرف کردن توجهات افکار عمومی از پاسخ همراه با تاخیر حزب کمونیست است."

منبع: گاردین / تحریریه دیپلماسی ایرانی