احتمال اشتباه آمریکا درباره حمله ای که آن را تا آستانه جنگ با ایران پیش برد

نویسنده: آلیشا جی. روبین

دیپلماسی ایرانی: وانت کیای سفید از جاده خاکی در میانه صحرا خارج شد و در نزدیکی لجن زار توقف کرد. اندکی بعد یک بارقه نور دیده و صدای مهیبی شنیده شد که دلیلش شلیک اولین خمپاره ها از خودرو به سمت پایگاه نظامی «کِی-1» عراق بود. در این حمله 6 نفر زخمی و یک پیمانکار آمریکایی کشته شد. این آغاز زنجیره ای از اتفاقات بود که ایالات متحده و ایران را تا آستانه جنگ پیش برد.

ایالات متحده گروه شبه نظامی عراقی با روابط نزدیک با ایران را در این حمله مقصر دانست و 5 پایگاه این گروه را بمباران کرد. بعد از آن هم عراقی های خشمگین به سفارت آمریکا حمله کردند. ایالات متحده سپس در حمله هوایی سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس ایران، را ترور کرد. ایران هم در تلافی یک حمله موشکی علیه دو پایگاه عراقی مقر نیروهای آمریکایی انجام داد و به اشتباه یک فروند هواپیمای مسافربری را هدف گرفت که 176 کشته برجای گذاشت. اما اکنون مقامات نظامی و اطلاعاتی عراق درباره عامل آن حمله اول که آغاز همه این اتفاقات بود، ابراز تردید کرده و گفته اند بعید است کتائب حزب الله این حمله را انجام داده باشد. مقامات آمریکایی اصرار دارند که شواهد محکمی دال بر دست داشتن کتائب حزب الله در این حمله دارند، اما مقامات عراقی می گویند شک و تردید آنها مبتنی بر تجربه طولانی در منطقه ای است که این حمله رخ داده.

حمله از بخش سنی نشین استان کرکوک صورت گرفته که به دلیل حملات داعش، گروه تروریستی سنی، بدنام است و این یعنی، این منطقه برای یک گروه شبه نظامی شیعه مانند کتائب حزب الله، قلمرو خصمانه به شمار می رود. کتائب حزب الله از سال 2014 هیچ گونه حضوری در استان کرکوک نداشته است. به علاوه، داعش سه روز پیش از حمله به پایگاه «کی-1» سه حمله در فاصله نسبتا اندک با پایگاه انجام داده بود. مقامات اطلاعاتی عراق در ماه های نوامبر و دسامبر به آمریکایی ها درباره برنامه داعش برای حمله به این پایگاه هوایی که نیروهای آمریکایی نیز از آن استفاده می کنند، هشدار داده بودند. وانت استفاده شده در حمله نیز در فاصله کمتر از 300 متری محلی پیدا شد که داعش در ماه سپتامبر از 5 چوپان شیعه را در آنجا اعدام کرده بود. ژنرال احمد عدنان، رئیس اطلاعات عراق برای پلیس فدرال در پایگاه کی-1، گفت: «همه اینها نشان می دهند که کار داعش بوده است. ما، به عنوان نیروهای عراقی، اگر تعدادمان زیاد نباشد حتی نمی توانیم به این منطقه نزدیک شویم برای اینکه اصلا امن نیست. چطور ممکن است کسی که منطقه را نمی شناسد به اینجا بیاید و موقعیت شلیک را پیدا و حمله کند؟»

کتائب حزب الله اتهامات مبنی بر دست داشتن در این حمله را رد کرده و هیچ گروه دیگری نیز مسئولیت آن را بر عهده نگرفته است. با این حال، مقامات آمریکایی گفتند که چندین رشته اطلاعاتی دارند که نشان می دهند کتائب حزب الله مسئول حمله بوده است. با این حال، آمریکا هیچ یک از این اطلاعات را علنی نکرده و حتی با عراق به اشتراک نگذاشته است.

اگرچه نیروهای آمریکایی و عراقی در مبارزه علیه تروریسم با یکدیگر همکاری می کنند، اما مقامات اطلاعاتی و دفاعی آمریکایی گفتند که ایالات متحده همیشه اطلاعات حساس را با عراق به اشتراک نمی گذارد چرا که عاملان ایرانی در دولت در بغداد نفوذ دارند و واشنگتن احساس می کند که اطلاعات را به تهران تحویل می دهند.

برخلاف بیشتر حملات علیه اهداف عراقی و آمریکایی، حمله به پایگاه کی-1 تلفات داشت و به زحمی شدن چهار سرباز آمریکایی و دو افسر پلیس فدرال عراق منجر شد. پیمانکار غیرنظامی کشته شده هم یک آمریکایی متولد عراقی به نام ولید حمید بود که به عنوان مترجم برای آمریکایی ها کار می کرد. ژنرال عامر عیسی حسن، رئیس ستاد طرف عراقی در پایگاه، گفت نتیجه گیری منطقی این بود که داعش مسئول دانسته شود: «روستاهای اطراف اینجا ترکمن و عرب هستند. در بیشتر آنها احساس همدلی با داعش وجود دارد. چرا به سرزنش حزب الله یا دیگران متوسل می شویم؟» داعش در سال گذشته به طور فزاینده در این بخش از استان کرکوک فعال بوده و با استفاده از سلاح های کوچک، بمب کنار جاده ای و کمین، حملات روزانه انجام داده است.

مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، شش روز پس از حمله به پایگاه به خبرنگاران گفت: «همانطور که می دانید جمعه گذشته نیروهای آمریکایی در پایگاهی در نزدیکی کرکوک توسط کتائب حزب الله مورد حمله قرار گرفتند.» هنگامی که مقامات آمریکایی به نخست وزیر عراق اطلاع دادند که قصد دارند پایگاه های کتائب حزب الله را در تلافی این حمله بمباران کنند، عراقی ها مبهوت شدند. مقامات عراقی گفتند که این گروه سال ها در استان کرکوک حضور نداشته و تنها زمانی که در آنجا فعال بوده، سال 2014 و در اوایل جنگ علیه داعش بوده است. محمد محیی، سخنگوی کتائب حزب الله، مسئولیت حمله به پایگاه کی-1 را رد کرد و در مصاحبه ای گفت این گروه فقط در سال 2014 به مدت 80 روز در استان کرکوک بوده است.

حملات آمریکا به کتائب حزب الله در 2 ژانویه و حمله هواپیماهای بدون سرنشین در ترور سردار سلیمانی و ابومهدی مهندس، جانشین فرمانده نیروهای حشد الشعبی، در نزدیکی فرودگاه بغداد خشم عراقی ها را علیه حضور آمریکایی در خاک کشورشان برانگیخت و به رای مجلس به اخراج همه نیروهای خارجی منجر شد. 

ایالات متحده حدود 5هزار سرباز در عراق دارد که ماموریت اصلی آنها جنگ با داعش و آموزش ارتش عراق است. دولت عراق هنوز به طور رسمی از آمریکایی ها نخواسته که خاک این کشور را ترک کنند، اما مقامات دو کشور اذعان داشته اند که روابط متشنج شده است.

منبع: نیویورک تایمز / مترجم: طلا تسلیمی