نفوذ قانونی ایرانی‌ها در عراق

نویسنده: ایگور سوبوتین
دیپلماسی ایرانی: احتمال دارد، بازبینی قانون اساسی عراق در راستای برقراری آرامش میان معترضان، تضعیف حق حاکمیت عراق را به همراه داشته باشد. این شک و تردید وجود دارد که زبدگان نظامی ایران بخواهند، از اوضاع مرتبط با تغییر قانون اساسی عراق به نفع خود استفاده کنند. در محافل کارشناسی معتقدند که احتمال دارد، تهران چنین برنامه ای داشته باشد.

ایران علاقه بسیاری به سیاست ضد بحران بغداد نشان می دهد. در بغداد، این واهمه وجود دارد که اوضاع پیرامون اعمال تغییرات در قانون اساسی به تضعیف حق حاکمیت عراق منجر شود. در زمینه ای از بحث و بررسی ها پیرامون اعمال اصلاحات در قانون اساسی عراق، ایران روی کسب منفعت ها برای خود حساب می کند.

در اواسط ماه نوامبر، خبرهایی در خصوص اعمال تغییرات در قانون اساسی عراق منتشر شد. این نکته مهمی در این کشور به شمار می رود، اگرچه باید گفت که قانون اساسی کنونی نیز در بعد جهانی، خوب محسوب می شود و به تغییرات کوچکی از نقطه نظر توسعه جامعه نیاز دارد. 

کمیته اعمال اصلاحات در قانون اساسی عراق متشکل از 18 نفر است. اعضای این کمیته موظف هستند، هر بند قانون اساسی را مطالعه و اصلاحات لازم را تدوین کنند. این روند، تقریبا، چهار ماه طول خواهد کشید.

باید خاطر نشان کرد که مطالبه اصلی معترضان، برکناری دولت بود و نه اعمال اصلاحات در قانون اساسی. اما به گفته عادل عبدالمهدی، نخست وزیر مستعفی عراق، برگزاری انتخابات پیش از موعد بدون انحلال پارلمان غیر ممکن است و البته انحلال کابینه وزیران و یا پارلمان فقط رکود کامل را به همراه خواهد داشت و نه اصلاحات مثبت. با این وجود، معترضان تفکر تشکیل کمیسیون قانون اساسی را رد می کنند. به گفته آنان، اعضای این کمیته، نمایندگان احزاب و گروه های قومی – ملیتی هستند که در نابودی عراق سهم به سزایی داشته اند. جای تردید است که تمامی نیروهای سیاسی که در این کمیته حضور دارند بتوانند، در خصوص اعمال اصلاحات به توافق برسند. زیرا، آنان به شدت، با یکدیگر اختلاف نظر دارند.

تهدید دیگر نفوذ نظامی – سیاسی ایران در عراق است که بعد از حمله امریکا به این کشور شدت گرفته است. فردریک هوف، نماینده سابق وزارت امور خارجه ایالات متحده امریکا در امور سوریه، در این باره معتقد است: «قیام در عراق به موازات اعتراضات در لبنان، آخرین قسمت از داستان امتناع عرب ها از حاکمیت زبدگان سیاسی فاسد و ناسازگار است.» 

وی در ادامه می افزاید: «ایران به شدت هم نگران رویدادها در عراق است و هم در لبنان. نیروهای حامی ایران در این دو کشور در سایه طبقه سیاسی حاکم در این کشورها حضور دارند. در هر دو کشور، نمایندگان ایران از معترضان خواسته اند به خانه هایشان برگردند. ایران خواهان حفظ دولت عبدالمهدی بود. با توجه به این که در عراق، بیش از 200 حزب وجود دارد و در جامعه شیعه نیز کشمکش درونی حاکم است، در این صورت برای ایران، حفظ موقعیتش در این وضعیت بسیار دشوار خواهد بود. ایران به دنبال حفظ دولت مهدی بود تا به این ترتیب منافعش حفظ شوند. اکنون هم ایران تلاش می کند تا موازنه را حفظ کند، اما شاید پافشاری ایران باعث تضعیف دولت عراق شود و این می تواند در نهایت به نفع سنی ها باشد.»

فردریک هوف در ادامه اظهارات خود همچنین ادعا می کند که «ایران تلاش می کند از تنظیم قانون اساسی جدید برای گسترش نفوذ خود استفاده کند. در حقیقت به اعتقاد من تهران در حال پیشبرد سناریوی شکل گیری شیعستان است. به اعتقاد ایران، این روند باعث خواهد شد تا حکومت ایران طرح هایش را در چارچوب کوریدور شیعه اجرایی کند که تا دریای مدیترانه پیش می رود و منافع اقتصادی را برایش به همراه خواهد داشت. منظور من از توسعه نفوذی سخن در میان است و نه، تجزیه عراق.»

منبع: نزاویسیمایا گازتا / تحریریه دیپلماسی ایرانی