داستان پیچیده دستگیری خبرنگار روس در ایران

نویسنده: الیزابتا کورولوا

دیپلماسی ایرانی: دولت ایران یولیا یوزیک، خبرنگار زن روس، را که در تهران بازداشت شده بود، آزاد کرد. هنوز علت دقیق بازداشت وی نامشخص است و دیپلمات های ایرانی خبر داده اند که پلیس وی را برای مشخص شدن برخی از مسائل پیش آمده بازداشت کرده است. در این میان، براساس خبرهای رسیده، این خبرنگار زن با یک شبکه تلویزیونی ایرانی همکاری می کرده که از دیدگاه های اسلام گرایی تندرو حمایت می کند. گویا او قبل از سفر به ایران، خود را برای چنین بازداشتی آماده کرده بود.

احمد حیدریان، معاون سفیر ایران در روسیه، در وزارت امور خارجه روسیه در رابطه با بازداشت یولیا یوزیک حضور یافت. پیشتر، از سفیر ایران در روسیه خواسته شده بود تا علت بازداشت این خبرنگار روس را مشخص کند و حقوق وی رعایت شود. چندی بعد، مهدی سنایی، سفیر ایران در روسیه، تصریح کرد که به زودی، یولیا یوزیک آزاد خواهد شد.

در روز 4 ماه اکتبر، خبر بازداشت یولیا یوزیک منتشر شد. به گفته نزدیکان وی، در روز 29 ماه سپتامبر، او به دعوت یک فرد خصوصی به تهران سفر کرده بود. در فرودگاه، ماموران امنیتی گذرنامه وی را از او گرفتند و علتش را توضیح ندادند و در روز 2 ماه اکتبر، او در هتل محل اقامتش بازداشت شده است. عصر آن روز، او با مسکو تماس گرفت. به گفته بوریس وویتسخوفسکی، همسر سابق وی، او کمتر از یک دقیقه توانسته با یولیا صحبت کند.

در پی انتشار خبر بازداشت یوزیک، در وزارت امور خارجه روسیه اعلام کردند که این زن روس سفر خود را به تهران و گرفته شدن گذرنامه اش از سوی ماموران امنیتی ایران را اطلاع داده بود. یوزیک قبلا، در ایران کار می کرده است. مادر او در گفت وگو با نشریه «ماسکوفسکی کامسامولتس» گفته که چند ماهی، او با خانه نشر تهران همکاری می کرده است. ظاهرا، این خانه نشر مجددا، وی را به همکاری دعوت کرده است. این خانه نشر او را به ایران دعوت کرده و هزینه سفر و محل اقاماتش را به طور کامل، پرداخت کرده است.

در رابطه با سفر وی به اسرائیل باید گفت که بار آخر، یوزیک 13 سال پیش، به این کشور سفر کرده است. از آن زمان تاکنون، او بارها، به ایران سفر کرده است. در این زمینه که گفته می شود، علت بازداشت یولیا، سفر او به اسرائیل بوده، شک و تردیدهایی وجود دارد. دوست یولیا که با وی در تماس بوده، به نشریه «گازتا رو» گفته که «در حدود یک سال پیش، این خبرنگار به ایران سفر کرده بود و در آنجا، با یک شبکه تلویزیونی بنیادگرای اسلامی همکاری می کرده است. پیشتر نیز او بازداشت شده بود، زیرا دولت ایران به او در این زمینه مشکوک بود که شاید، وی به حکومت ایران کاملا وفادار نباشد. یوزیک، پیش از سفر خود، تمامی اطلاعات خود در صفحه های مجازی فیس بوک و دیگر شبکه های اجتماعی را در اختیار دخترش قرار داده بود. یوزیک با کار در این شبکه تلویزیونی ایران موافقت کرد، زیرا می خواست به حرفه اش باز گردد. او به خوبی، به موضوع خاورمیانه آشنایی داشت و از این رو، این پیشنهاد جالب را پذیرفت.»

فرهاد ابراهیم اف، کارشناس کلوپ مباحثاتی و بین المللی والدای در رابطه با خبرهای پیرامون سفر وی به اسرائیل می گوید که بعید است، علت بازداشت او این موضوع باشد. وی می گوید: «مشخص است که برخی موارد وجود دارد که طرف ایرانی و روسی در خصوص آن سکوت اختیار کرده اند. احتمال دارد، افرادی کتاب او در خصوص عملیات تروریستی در شهر بسلان (روسیه) و تروریست های انتحاری را مطالعه کرده باشند و شاید، این کتاب تاثیر منفی بر مقامات ایرانی داشته و از این رو، واکنش منفی نشان داده اند. حداکثر اقدامی که در چنین مواردی اتخاذ می شود – بیرون شدن از کشور و ممنوع الورود شدن به ایران برای مدت زمان مشخصی است».

این کارشناس اذعان دارد که «شرایط کار برای خبرنگاران در ایران دشوار است. برای نمونه، طی سی سال اخیر، 860 نفر خبرنگار در این کشور بازداشت شده اند. چهار نفر از آنان به اعدام محکوم شدند و این رویداد در سال های نخست پیروزی انقلاب اسلامی رخ داد. در حال حاضر، اوضاع در ایران تا آن حد دشوار نیست، اما حکومت این کشور همواره، فعالیت خبرنگاران داخلی و خارجی را تحت کنترل دارد».

در سال 2003 میلادی، یولیا یوزیک کتاب خود تحت عنوان «عروس های خدا» پیرامون تروریست های انتحاری را منتشر کرد که در نه کشور جهان ترجمه شده است. دیگر کتاب او «فرهنگ بسلان» نام دارد. از میان فعالیت های خبرنگاری او می توان به مقاله اش پیرامون چند روز خدمتش در ارتش اسرائیل اشاره کرد. می بایست خاطر نشان کرد که او برای نوشتن مقاله اش در خصوص ارتش اسرائیل و مصاحبه با مقامات نظامی این کشور، چند روزی را در ارتش اسرائیل خدمت کرده است.

منبع: گزتا / تحریریه دیپلماسی ایرانی