چرا ایران از سقف ۱۳۰ تن آب سنگین عبور نکرد؟

هادی محمدی، دکترای بین الملل و روزنامه‌نگار

دیپلماسی ایرانی: وقتی در 18 اردیبهشت ماه ترامپ اعلام کرد دیگر ایران نباید آب سنگین تولید کند و بفروشد، رئیس جمهوری کشورمان هم در مقابل دستور داد تا سازمان انرژی اتمی ضمن افزایش تولید آب سنگین در مجتمع خنداب اراک، از سقف 130 تن ذخیره این محصول راهبردی که در برجام تصریح شده نیز عبور کند. 

در پی این اقدام بود که بهروز کمالوندی 27 خرداد امسال در نشست خبری خود در مجتمع آب سنگین خنداب خبر داد که ایران تا دو ماه دیگر از سقف 130 تن عبور خواهد کرد. پیش از این در دهم خرداد نیز آژانس بین المللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود درباره نحوه عمل ایران به تعهدات برجامی اش اعلام کرده بود که تاکنون ایران 125.2 تن آب سنگین را ذخیره کرده است. با توجه به تولید سالانه 20 تن آب سنگین در اراک باید تاکنون از سقف 130تن عبور می کردیم اما هنوز چنین خبری از سوی مسئولان مربوط اعلام نشده است.

در همین باره یک منبع آگاه در سازمان انرژی اتمی کشورمان با بیان این که فاصله کمی تا این سقف باقی مانده به خراسان گفت: «اگرچه این توان و ظرفیت در مجتمع اراک وجود داشت که تا امروز از سقف 130 تن تصریح شده در برجام عبور کنیم اما با توجه به این که این مجتمع در سال های اخیر بازارهای خوبی را در عرصه جهانی پیدا کرده و مصلحت نبود این بازارها را که خریدار آب سنگین و محصولات ساخته شده با آن به ویژه دوتره هستند از دست بدهیم، در این مدت همچنان صادرات خود را ادامه دادیم و به همین علت هنوز تا سقف گفته شده فاصله کمی باقی مانده است.»

وی افزود: «ادامه فروش محصولات ساخته شده از آب سنگین به کشورهای دیگر از جمله اروپا در شرایطی است که آمریکا خرید این محصولات را تحریم کرده اما خریداران ما بدون توجه به این محدودیت و صرفاً بر اساس قیمت و کیفیت محصول ایرانی به خریدهای خود در این مدت ادامه داده اند اما افزایش فروش و مصرف داخلی و خارجی باعث شده تا امروز تقریبا تولید ما با مصرف و صادرات آب سنگین و دوتره هم اندازه باشد. این منبع آگاه در سازمان انرژی اتمی، میزان ذخایر ایران تاکنون را 126تن آب سنگین اعلام کرد و گفت: «هفته آینده گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام خواهد شد».

همه این ها در حالی است که تا 14 شهریور که سومین مهلت 60 روزه ایران به اروپا پایان می یابد تنها 9 روز باقی مانده و فرصت ها به سرعت می گذرند اما هنوز با وجود وعده ها و فضا سازی های رسانه ای، امتیاز دندان گیری برای کشورمان عرضه نشده تا آن چنان که ظریف در فرانسه گفت ایران همه اقداماتش را به قبل از 18 اردیبهشت برگرداند.