یمن شاهد جنگ داخلی در میانه جنگ داخلی است

دیپلماسی ایرانی: اگرچه در اختلافات بین شمال و جنوب یمن احتمالا در قیاس با حمله تحت رهبری عربستان سعودی به حوثی های مخالف عبدالربه منصور هادی، رئیس جمهوری یمن، کم اهمیت تر به نظر می رسد، اما هرگز در میانه درگیری های موجود رنگ نباخته است. این درگیری ها در 10 آگوست بار دیگر و در پی اقدام جدایی طلبان شورای انتقالی جنوبی که اساسا شریک هادی و ائتلاف تحت رهبری سعودی ضد حوثی ها به شمار می رود، آشکار شد؛ این گروه سعی کرد کاخ ریاست جمهوری و دو پایگاه نظامی در شهر استراتژیک عدن در جنوب یمن را با توسل به زور اشغال کند. اگرچه جنوبی ها و دولت یمن در چند سال گذشته در طی عملیات خود علیه حوثی ها بارها با یکدیگر درگیر شده بودند، اما این حادثه اخیر اتفاقی است که می تواند به پیش بینی آینده یمن کمک کند.

شورای انتقالی جنوبی که در سال 2016 توسط افرادی از جنبش جنوبی تاسیس شد، از مدت پیش بخش های زیادی از جنوب یمن از جمله شهر عدن را تحت کنترل دارد و تا پیش از این اقدام اخیرش در عدن، پایگاهی برای دولت هادی در این شهر بندری که عملکرد پایتخت را دارد، ایجاد کرده بود. اما پس از تلاش برای بیرون کردن نیروهای هادی، آیدروس الزبیدی، رهبر شورای انتقالی جنوبی، اعلام کرد که دولت جنوبی اگرچه همچنان به مبارزه علیه حوثی ها متعهد مانده، اما مجبور شده که از خود در برابر دولت هادی از خود دفاع کند. جدایی طلبانی جنوبی با اقدام اخیر خود سعی داشتند که نشان دهند کنترل نظامی و سیاسی آنها بر اراضی اشغالی به منظور درخواست جایگاهی در مذاکرات تحت حمایت سازمان ملل با حوثی هاست؛ آنها از مدت ها پیش بر این باورند که این جایگاه از آنها دریغ شده است. شورای انتقالی جنوبی در حقیقت سعی دارد با ادامه تعهد به جنگ علیه حوثی ها دولت هادی و شرکای ائتلافی همچون عربستان سعودی و امارات متحده عربی را متقاعد سازد که در حالی که مبارزات خود برای خودمختاری را برای جنگ با حوثی ها کنار گذاشته، اما همکاری آن بهایی دارد و آن هم تضمین قدرت بیشتر در جنوب و سهم بیشتر از قدرت سیاسی در ساختار حکومتی یمن است.

یکی از موضوعات اصلی که خوشایند شورای انتقالی جنوبی نبوده، مذاکرات بین حوثی ها و دولت هادی است. شورای انتقالی جنوبی در چندین دور قبلی مذاکرات صرفا به عنوان بخشی از دولت هادی عمل کرده است. به هر حال، تضمین جایگاهی در مذاکرات می تواند به تلاش های شورای انتقالی جنوبی برای خودمختاری جنوب پس از پایان جنگ با حوثی ها کمک کند. اما با پدیدار شدن نشانه ها مبنی بر بن بست در درگیری، احتمالا جدایی طلبان جنوبی حس کرده اند که زمان اقدام برای به دست آوردن قدرت سیاسی فرا رسیده است؛ اگرچه اقدام آنها خطر بی ثباتی بیشتر در یمن را در پی داشته است. آتش بس نا امید کننده در الحدیده نشان می دهد که هیچ یک از طرفین حاضر به عقب نشینی نیستند. با تشدید جنگ، حوثی ها پیشرفت های زیادی در قابلیت های عملیاتی خود داشتند و این مساله در حملات مداوم آنها با هواپیماهای بدون سرنشین و حملات موشکی به اهدافی در جنوب غربی عربستان سعودی مشهود بوده است. قابلیت های فزاینده نظامی آنها امکان مقاومت در خطوط مقدم جنگ با ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی و حتی کنترل بر مناطق گسترده ای در شمال را برای آنها فراهم آورده است. 

اکنون، شورای انتقالی جنوبی با از بین بردن حضور دولت هادی در عدن، ضربه نهایی را در رابطه با نفوذ خود در جنوب وارد آورده است. این اتفاق، توامان با توانایی حوثی ها در تصرف و حفظ بخش های قابل توجهی از شمال، ادعای دولت هادلی برای حاکمیت بر کل کشور را تضعیف می کند. اما این تنها مشکل در روند ایجاد ثبات در یمن نیست. اگرچه شورای انتقالی جنوبی در سال 2016 توسط عناصر جنبش حراک ایجاد شد، اما این احتمال وجود دارد که اختلافات در میان رهبران بخش های از هم گسیخته این گروه بر سر استراتژی اقدام در روند تلاش برای خودمختاری به فروپاشیدن آن بینجامد. اختلاف در میان اجزای این گروه می تواند به بی ثباتی بیشتر در جنوب یمن منجر شود.

اختلافات در داخل ائتلاف علیه حوثی ها و همچنین میان گروه های تشکیل دهنده شورای انتقالی جنوبی با خطر قدرت گرفتن گروه های جهادگرای افراطی در یمن از جمله داعش و القاعده شبه جزیره عربی همراه است. داعش در هفته های اخیر بیشتر روی اهدافی از دولت هادی متمرکز بوده و هر گونه اختلاف داخلی در شورای انتقالی جنوبی یا در میان عناصر دولت ائتلافی یمن می تواند برای داعشی ها به معنای امکان افزایش حضور در یمن باشد.

درگیری ها بین شورای انتقالی جنوبی و دولت هادی همچنین محدودیت های عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای کنترل حوادث در صحنه درگیری ها در یمن را نشان می دهد. اگرچه سعودی ها و اماراتی ها پیشتر در حل اختلافات بین شورای انتقالی جنوبی و دولت هادی موفق عمل کردند، اما هیچ یک در شرایط اخیر تاثیرگذار نبودند. امارات که به مرور زمان توانسته ارتباط های اقتصادی و سیاسی در جنوب ایجاد کند، حامی شورای انتقالی جنوبی به شمار می رود. هر دوی آنها با همکاری با شبه نظامی ها و سیاستمداران وابسته به اصلاح یا همان اخوان المسلمین به شدت مخالف هستند. به علاوه، شواری انتقالی جنوبی منتقد استفاده دولت هادی از مزدوران آفریقایی و شبه نظامیان اخوان المسلمین در جنگ علیه حوثی ها بوده است. این در حالی است که عربستان سعودی از این شرایط رضایت بیشتری دارد. اکنون که اماراتی ها به دنبال عقب نشینی از جنگ علیه حوثی ها هستند، یک سوال مهم درباره میزان نفوذ ابوظبی بر شورای انتقالی جنوبی در رابطه با تلاش های آنها در جهت خودمختاری مطرح می شود. اگرچه امارات به هیچ وجه خواهان جنگی داخل یک جنگ دیگر نیست، اما از ادعای شورای انتقالی جنوبی برای خودمختاری در جنوب حمایت می کند که این می تواند به معنای دردسر های بیشتر برای دولت هادی باشد.

منبع: استرتفور / مترجم: طلا تسلیمی