راه نجات اقتصاد لبنان از سوریه می گذرد

برخی رسانه های سوریه و روسیه دیروز (شنبه) از سفر برخی مقام های لبنانی به دمشق در آینده نزدیک خبر دادند. این سفرها با توجه به اینکه مرزهای سوریه تنها راه زمینی لبنان به سایر کشورها است، می تواند به عنوان راه نجات اقتصاد نیمه جان لبنان تلقی شود.
در این ارتباط با توجه به تمایل ها و دیدگاه های موجود بین مقام های لبنانی و زمینه ها و اخبار منتشره در گذشته، سه حدس وجود دارد که یکی از آنها سفر 'میشل عون' رئیس جمهوری لبنان به سوریه و دیگری 'جبران باسیل' وزیر خارجه این کشور عازم دمشق خواهد شد و یا سفر باسیل برای فراهم کردن مقدمات سفر عون است.
بررسی روابط و مناسبات هشت سال گذشته بین سوریه و لبنان حکایت از آن دارد که در بیروت به خاطر بحران در سوریه دو دیدگاه و نگاه کاملا متمایز و جدا از هم وجود دارد که یکی مایل به حل بحران سوریه از طریق سیاسی و راه های مسالمت آمیز و دیگری در نقطه مقابل آن قرار دارد.
مهم ترین شخصیت های لبنانی در این دو خط را باید رئیس جمهوری و نخست وزیر و برخی وزرای این کشور ذکر کرد که هر یک از آنها نیز در بین مقام های لبنانی دارای طرفدارانی بر اساس وابستگی به جریان های سیاسی موجود در این کشور دارند و به نظر می رسد که وزنه طرفداران عون در این بین بیش از 'سعد الحریری' می باشد.
عون سرلشکر ارتش، رهبر حزب 'جریان آزاد ملی' لبنان با پیشینه نظامی – سیاسی از سال ها قبل و از زمان تعیین به سمت رئیس جمهوری در آبان ماه 1395 از سوی مجلس لبنان و حضور در کاخ 'بعبدا' همواره بر این نظر تاکید داشته که راه حل بحران سوریه، سیاسی است و باید لبنان با تنها همسایه خود روابط و مناسبات گسترده و حسنه داشته باشد و بر اساس آخرین اخبار برخی رسانه های لبنانی در اولین جلسه هیات دولت این کشور پس از کسب رای اعتماد از مجلس نیز بر این دیدگاه صحه گذاشته است.
دیدگاه وی در ارتباط با سوریه از سوی بسیاری از جریان ها و گروه های مهم و مطرح سیاسی لبنان نظیر 'جنبش حزب الله' به رهبری 'سید حسن نصرالله'، 'جنبش امل' به رهبری 'نبیه بری' و 'سلیمان فرنجیه' رهبر 'جریان المرده' و جبران باسیل رهبر 'جنبش آزاد میهنی' و وزیر خارجه لبنان و به طور کلی 'جریان 8 مارس' حمایت می شود.
در مقابل دیدگاه عون، الحریری نخست وزیر قرار دارد که همواره بر برخوردهای نظامی برای حل بحران سوریه و ساقط کردن نظام سیاسی و قانونی این کشور تاکید داشته و حتی بر اساس اعلام برخی رسانه های سوری در برخی مقاطع اولیه بحران در سال های 1389 با ارسال کمک های مالی ، سلاح و مهمات دریافتی از عربستان از طریق راه های آبی و دریایی به تروریست ها در سوریه کمک کرد تا شاید بتوانند اهداف کشورهای عربی و غربی و رژیم صهیونیستی را در ارتباط با این کشور برآورده کند.
بیشترین طرفداران وی نیز در این ارتباط 'جریان 14 مارس' با گروه هایی چون 'المستقبل' وابسته به خود حریری ، 'نیروهای لبنانی' به رهبری 'سمیر جعجع' و 'ولید جنبلاط' رهبر 'حزب سوسیالیست ترقی خواه لبنان' است .
بر اساس اعلام خبرگزاری روسی 'اسپوتنیک'، منابع آگاه در لبنان اعلام کرده اند که در نشست کابینه این کشور در پنجشنبه بحث و جدل هایی در خصوص روابط لبنان و سوریه مطرح شد که عون در جریان این نشست دست خود را بر روی میز کوبیده و تاکید کرد که او منافع لبنان را به خوبی می شناسد.
این منابع تاکید کردند که عون در این نشست طوری بحث روابط با سوریه را به پایان رساند که تمام طرف ها متوجه تمایل وی به رابطه با سوریه و حتی سفر به این کشور شدند.
منابع مزبور تاکید کرده اند که عون در نشست کابینه با اشاره به تلاش برخی کشورها برای یافتن کشور ثالثی برای از سرگیری روابط با سوریه خاطر نشان کرد که تمام کشورهای بزرگ عربی با سوریه در ارتباط هستند، اما نمی خواهند لبنان این ارتباط را داشته باشد.
در ابتدای بحران سوریه در اسفند ماه 1389 رقابت سنگینی برای قطع روابط از سوی بسیاری از کشورهای عربی با این کشور ایجاد شده بود و آنان هیچگاه فکر نمی کردند که هشت سال بعد باید به دنبال واسطه برای از سرگیری روابط با دمشق باشند و با شرمندگی بخواهند هیات های محرمانه و واسطه ای به سوریه اعزام تا زمینه را برای بازگشایی سفارتخانه هایشان فراهم کنند.
البته سفارتخانه های برخی کشورها مانند عربستان و قطر در ابتدای بحران به خاطر روشنگری های مقام های وزارت خارجه سوریه شاهد اجتماعات مردمی شبانه و حملات برخی سوری های خشمگین به ساختمان آنها بود، ولی مابقی کشورهای عربی تحت تاثیر جو ایجاد شده و وابستگی سیاسی به برخی کشورهای عربی متمکن سفارتخانه های خود را به امید بازکردن در دوران جدیدی از نظام سیاسی سوریه تعطیل کردند.
در این بین برخی کشورها نیز مانند مصر و اردن در سال های اول بحران سطح روابط خود را به کاردار کاهش دادند، ولی قطع نکردند و اکنون نیز تنها با افزایش به سطح سفیر می توانند به روابط خود با دمشق ادامه دهند و زمزمه هایی در ماه های اخیر برای همین منظور نیز به گوش می رسد.
در ارتباط با لبنان نیز این کشور همواره در چند ماه گذشته به خصوص در زمان برگزاری اجلاس اقتصادی اتحادیه عرب در بیروت در 26 تا 30 دی ماه 1397 تلاش هایی را برای افزایش مناسبات خود و از سرگیری رفت و آمدهای سیاسی و اقتصادی و حتی دعوت از سوریه برای شرکت در این اجلاس با سفر وزیر خارجه لبنان به دمشق بعمل آمد که سوریه خواستار سفر اعلام شده باسیل به دمشق شد و در نهایت این سفر انجام نشد و سوریه هم در اجلاس مزبور شرکت نکرد.
وزیر خارجه لبنان در ارتباط با توسعه روابط با دمشق تاکید کرد که منافع کشورش در این است که روابط متمایزش با سوریه برقرار باشد و بیروت هیچ گاه روابط خود را با دمشق قطع نکرد. 
باسیل تاکید کرد که سوریه باید در دامن کشورهای عربی قرار داشته باشد و لبنان شریکی در فرآیند بازسازی سوریه باشد،‌ همانطور که در پیروزی علیه تروریسم شریک آن کشور بود و در لبنان نیز باید دولتی باشد که این کار را انجام دهد.
'حسین الحاج حسن' وزیر صنعت سابق لبنان هم با اشاره به برگزاری نشست اقتصادی اتحادیه عرب در بیروت خواستار دعوت از سوریه در این نشست شد و آن را در چارچوب منافع مشترک دو کشور دانست.
در روزهای اخیر نیز 'علی حسن خلیل' وزیر دارایی جدید لبنان تاکید کرد که گسترش روابط با سوریه به مصلحت است و قانون اساسی لبنان نیز بر این موضوع صحه گذاشته و موضع ما ضرورت توسعه مناسبات بیروت – دمشق است.
'شیخ نعیم قاسم' معاون دبیرکل حزب الله هم در همین زمینه تاکید کرد که الحریری کمی وقت نیاز دارد تا کانال روابط با سوریه را باز کند.
باید در نظر داشت که لبنان فقط با سوریه و فلسطین اشغالی مرز مشترک دارد که با توجه به روابط خصمانه بین بیروت و تل آویو اکنون فقط یک راه زمینی برای ارتباط لبنان با جهان خارج و صدور محصولات کشاورزی و صنعتی خود و وارات کالاهای مورد نیاز وجود دارد که آن هم سوریه با 375 کیلومتر مرز مشترک در سمت شرق و شمال لبنان است.
مرزهای خشکی لبنان مجموعاً 454 کیلومتر است که از سمت شمال و شرق با سوریه (375 کیلومتر) و از سمت جنوب با سرزمین‌های اشغالی فلسطین (79 کیلومتر) است و لبنان با دریای مدیترانه نیز 225 کیلومتر مرز مشترک دارد.
'شیخ ماهر عبدالرزاق' رییس 'جنبش اصلاح و وحدت لبنان' هم در سخنانی که دیروز (شنبه) در خبرگزاری سوریه (سانا) منتشر شد ، بر استواری روابط تاریخی بین دو کشور برادر یعنی سوریه و لبنان تاکید کرد.
در همین حال به نوشته روزنامه 'الجمهوریه' لبنان برخی منابع نزدیک به حریری نخست وزیر اعلام کردند که دولت از نقشه راه مندرج در بیانیه وزرای خود برای بررسی مسائل حیاتی مهم در انتظار شهروندان لبنان پیروی خواهد کرد.
یکی از مسایل حیاتی امروز لبنان کاهش بدهی های 85 میلیارد دلاری و حل معضلات اقتصادی، فراهم کردن زمینه برای استفاده از مرزهای سرزمینی سوریه به عنوان راه تنفسی زمینی لبنان با جهان خارج برای اندک صادرات لبنان و واردات آن از کشورهای عربی ، فراهم کردن زمینه برای مشارکت سرمایه گذاران لبنانی در بازسازی سوریه و فراهم کردن زمینه برای بازگشت آوارگان سوری مستقر در این کشور است که برخی آمار آنان را تا نزدیک به دو و نیم میلیون نفر اعلام می کنند. 
به تازگی نیز 'صالح الغریب' وزیر مشاور در امور آوارگان در کابینه لبنان با سفر به دمشق و دیدار با مسوولان سوری گفت و گوهایی را برای بازگشت آوارگان به کشور خود انجام داد و در پایان نیز آن را مثبت خواند.
این اولین سفر یک مقام رسمی لبنان در سال های اخیر و به صورت علنی به سوریه است و اکنون لبنان براساس اعلام رسانه های آن ' اولویت اولویت ها ' یا اولویت اول آن حل مشکل آوارگان سوری مستقر در این کشور است که معادل نیمی از جمعیت لبنان را تشکیل می دهند که موجب شده تا مشکلی بر روی مشکلات ساری و جاری لبنان باشد و به این مشکل نیز باید حضور بیش از 70 ساله آوارگان فلسطینی را نیز اضافه کرد.
سخن آخر این که از هر زوایه ای که به روابط بین سوریه و لبنان توجه کنیم درمی یابیم که این روابط و توسعه بیش از پیش آن با توجه به این که در یکصد سال پیش همه اینها در شمار سرزمین های شامات بوده و دارای فرهنگ و اشتراکات تاریخی بسیار زیادی می باشند ، به نفع ملت ها و دولت های هر دو کشور است و آن چیزی که دشمنان آنها می خواهند وجود تفرقه و دوری بین بیروت و دمشق است تا بتوانند از فضای مزبور برای پیشبرد سیاست های خود استفاده کنند و به همین خاطر مقام های عالی رتبه لبنان منافع این کشور را در توسعه مناسبات با دمشق می دانند و عون نیز همواره بر این موضوع تاکید دارد تا لبنان از وضعیت کنونی خارج شده و راه های تنفسی اقتصاد آن باز شود.