عدم تمایل ترامپ به سفر کردن ضعف در دیپلماسی است

نویسندگان: جیمز اچ. لبوویک و الیزابت ان. سندرز

دیپلماسی ایرانی: یکی از معدود دیدگاه های دونالد ترامپ که طی دو سال ریاست جمهوری او ثابت بوده و هنوز تغییر نکرده، این است که ایالات متحده باید معاملات چندجانبه را با توافق های دوجانبه مطلوب تر جایگزین کند. او در سخنرانی سال 2016 درباره مشارکت ترنس پسیفیک گفت: «ما به تجارت های دو جانبه نیاز داریم. نیازی به وارد شدن به یک توافقنامه عظیم بین المللی نداریم که دست و پای ما را ببندد.» اما دو سال از ریاست جمهوری ترامپ گذشته و او دستاورد چندانی نداشته است. توافق با چین توهمی بیش نبوده و توافقنامه جدید با کانادا و مکزیک تفاوت چندانی با نفتا (توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی) ندارد. توافق با کره شمالی همچنان بعید به نظر می رسد و اتحاد دیرینه ایالات متحده با ژاپن و کره جنوبی به مشکل برخورده و روابط با روسیه، عربستان سعودی و ترکیه به رغم تلاش های ترامپ برای ایجاد روابط شخصی با رهبران آنها، نسبت به دو سال پیش چندان بهتر نشده است. هنر توافق از دست رفته است. دلیل آن هم چندان غیر قابل درک نیست. قلدربازی های ترامپ در برابر چین و تمرکزش بر مسائلی همچون هزینه های دفاعی متحدان آمریکا، کسری تجاری و واردات خودروهای اروپایی به بهای سیاست هایی مهم تر، ترامپ را به کسی تبدیل ساخته که بیشتر در برهم زدن توافق ها مهارت دارد و نه در ایجاد آنها.

اما دیپلماسی او یک مشکل اساسی دیگر هم دارد: او چندان به خود زحمت سفر کردن نمی دهد. به ندرت از ایالات متحده خارج می شود و معمولا در سفرهایش به دستاوردهایی که می خواهد نمی رسد.

وقت رئیس جمهوری منبعی کمیاب به شمار می رود. وقتی یک رئیس جمهوری سفر می کند، پیامی مهم درباره اولویت های خود می فرستد. سفرهای رئیس جمهوری سرمایه گذاری در حیثیت روابط با کشور میزبان است و حسن شهرت رئیس جمهوری می تواند در نتیجه دیدار تاثیر بگذارد. روسای جمهوری پیش از ترامپ برنامه سفرهای خود را با دقت تنظیم و بسیار سفر می کردند.

ترامپ سفر نمی کند و در عین حال امیدوار است توافق های جدید دوجانبه صرفا به دلیل توانایی او در برقراری رابطه، حاصل شوند؛ اما او سفرهای کمی برای دیدارهای دوجانبه با رهبران کشورها داشته است. جدای از سفرهای متداول برای شرکت در نشست های بین المللی همچون نشست گروه 20 یا اجلاس ها در یک کشور ثالث همچون دیدارهایش با کیم جونگ اون و ولادیمیر پوتین در سنگاپور و فنلاند، ترامپ تنها 11 سفر برای دیدارهای دوجانبه داشته است. اوباما در 2 سال اول ریاست جمهوری خود 19 سفر، جورج دابلیو. بوش 13 سفر و بیل کلینتون 16 سفر داشت.

اگرچه رهبران کشورها می توانند در حاشیه دیدارهای چندجانبه نیز دیدارهای دوجانبه داشته باشند، اما بازهم دیدارهای ترامپ با سران کشورهای میزبان در حاشیه چنین نشست هایی زیاد نبوده است. به علاوه، اگرچه دیدارها در حاشیه نشست های بین المللی کارآمد هستند، اما عمدتا زمان آنها کوتاه است و به دلیل بستر بین الملی این نشست ها، تمرکز بر روی روابط دوجانبه چندان زیاد نیست. اگرچه ترامپ درباره سیاست خارجی به صورت یک مساله کنش و واکنشی سخن می گوید، اما به ندرت می توان او را فردی به دنبال توافق های جدید دانست.

تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان سیاسی نشان می دهد که دیپلماسی رو در رو به رهبران در ارزیابی نیات طرف مقابل، ارسال و خواندن پیام های غیرکلامی و اعتمادسازی کمک می کند. سفرهای رئیس جمهوری برای شرکت در نشست های بین المللی اهمیت دارد برای اینکه عمدتا با اتکای بر تلاش های دیپلمات ها برای فراهم کردن توافقات و بیانیه هایی صورت می گیرد که در نهایت رئیس جمهوری باید امضایشان کند. وزیر امور خارجه با حمایت سفیر و کارشناسان در کشور میزبان می توانند تجربه، دانش و توجه دقیقی را ارائه کنند که رئیس جمهوری نمی تواند داشته باشد. نشست سنگاپور به این دلیل شکست خورد که دیپلمات های ایالات متحده فرصت چندانی برای آماده سازی شرایط نداشتند.

اما ماهیت متداول دیپلماسی سفر به این معنی است که رخ ندادن آن هم یک پیام قدرتمند ارسال می کند مبنی بر اینکه رئیس جمهوری اهمیت چندانی برای روابط با کشوری خاص قائل نبوده است. برای نمونه، ترامپ در دو سال گذشته تاکنون برای دیدار دوجانبه با سران مکزیک و آلمان به این کشورها سفر نکرده است.

در دو سال گذشته ترامپ عمدتا برای دستیابی به پیروزی های دیپلماتیک خارجی برای مواجهه با بن بست ها در داخل کشور تلاش کرده است. سفر شب کریسمس او به عراق برای اولین بازدید از نیروهای آمریکایی مستقر در خارج از کشور پس از یک هفته آشوب های داخلی (که همچنان ادامه دارد)، صورت گرفت. اما این اقدامات هیچگاه آنطور که ترامپ می خواسته پیش نرفته اند. نخست وزیر عراق نتوانست یا نخواست به درخواست ترامپ و برای دیدار با او به پایگاه نیروهای آمریکایی سفر کند و سیاستمداران عراقی ترامپ را به دلیل اطلاع ندادن درباره سفرش به نقض تمامیت ارضی کشورشان متهم کردند.

اینطور به نظر می رسد جهان هم اکنون چندان رغبتی به دیدن بیشتر روی ترامپ ندارد. باتوجه به اینکه رئیس جمهوری آمریکا دستاورد یا حتی دستورکاری ندارد که انگیزه ای برای سفرهای آتی او شوند، و باتوجه به اینکه کشورهای زیادی نیستند که مشتاق میزبانی ترامپ باشند، انتظار نمی رود که در سال های 2019 و 2020 شمار سفرهای خارجی ترامپ افزایش یابند. اما مشکل اینجاست که ترامپ باید برای دستیابی به توافقنامه های دوجانبه ای که به شدت مشتاق آن است، بایستی ابتدا دیپلماسی سطح بالا را بیاموزد که سفر به کشورهای خارجی است.

منبع: فارن افرز / مترجم: طلا تسلیمی