وقتی که برای استقبال از ظریف، وزیر خارجه امریکا در بیروت معطل ماند

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هشتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا نوزدهمین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

مسئول سابق مهم در دولت امریکا و پژوهشگر فعلی که همچنان فعالیت های مهمی را در سطح خودش انجام می دهد، درباره لبنان گفت: «می گویند که امریکا باید به ارتش لبنان سلاح های جدید و عملی مثل موشک و غیره بدهد. برای چه باید به آنها این سلاح ها را بدهد، برای کدام هدف؟ این ارتش به نظر ما یا به عبارتی به نظر من، دو کار مهم دارد، یکی رئیس جمهور بیرون بدهد و دیگری حامی و پشتیبان کشور و نهادهای آن باشد. آیا فکر می کنی کمک های ما به ارتش باید ادامه یابد؟»

جواب دادم: «ارتش متشکل از فرزندان ملت لبنان است. ملت چند دسته است و طبیعی است که ارتش هم با مواضع و افکار و وابستگی های سیاسی و طایفه ای و مذهبی چند دسته باشد. به دلیل موازنه قدرت حاکم بر لبنان از مدت ها پیش، طبیعی است که طرفی مشخص به نوعی نفوذ داشته باشد و در دیگر نهادها نفوذ کند، و البته این نفوذ مطلق نیست. اما این ارتش یکپارچه است و به مسئولیت هایش به بهترین نحو ممکن عمل کرده، برای همین، حمایت از آن ضروری است برای این که حداقل می تواند جلوی هر اختلاف ناگهانی یا جدید را بگیرد قبل از این که آن اختلاف به خشونت منجر شود و مشکل سختی را برای کشور ایجاد کند یا فتنه یا جنگی را به وجود آورد. این مهم است، و اگر ارتش نتواند جلوی جنگ را بگیرد، آن گاه تصمیم هایی برای شعله ور کردن جنگ در سطوح مختلف داخلی و خارجی و در بالاترین سطوح منطقه ای و بین المللی اتخاذ خواهد شد. یک بار یک مقام امریکایی چند سال پیش همین سوال را پرسید و من هم همین جواب را به او دادم.»

نظر داد: «البته ما ثبات ملت لبنان را می خواهیم. اما ثبات فعلی تحمیلی است ثباتی نیست که ملت لبنان به وجود آورده باشند، بلکه ثباتی است که حزب الله در لبنان حاکم کرده و ثباتی است که ایران با تسلط بر آن و همچنین سوریه و دیگر پایتخت ها در منطقه به وجود آورده است. چرا از ما می خواهند از آن دفاع کنیم در حالی که چنین وضعیتی دارد و دیگران محافظتش می کنند و لبنانی ها توجهی به ما ندارند؟ ایران همین الآن در لبنان کارخانه موشک سازی برای حزب الله ساخته است. اسرائیل اجازه فعالیت به آن نخواهد داد و نخواهد گذاشت که کار کند و موشک تولید کند. ویرانش می کند. یعنی این که جنگ در می گیرد. دلیل اصلی دیگر برای این کار این است که محدودیت نفوذ حزب الله و ایران در لبنان محدود نیست، بلکه لبنان کلا تحت کنترل آنهاست.» بعد پرسید: «از قانون انتخابات چه خبر؟ نظرت درباره این قانون چیست؟» 

جواب دادم: «من کلا با این قانون موافق نیستم. نسبیتی که در کشورهای دموکراتیک و پیشرفته اعمال می شود و پیش رفته، در آن جاها بی ثباتی برای دولت ایجاد کرده و اکثریت را متشتت کرده و اجازه داده است که راه در برابر احزاب کوچک که نمایندگان کمی دارند واقعا باز شود. چگونه چنین چیزی را می توان در کشوری مثل لبنان پیاده کرد که از اساس مشکل دارد و دموکراسی آن ظاهری است و نهادهایش غیرفعال هستند. شاید اگر زندگی حزبی مسالمت آمیز و سالمی در لبنان بود و کشور مدنی بود و اداره های انتخاباتی بزرگ وجود داشت این نسبیت را قبول می کردم یا شاید حتی اگر لبنان یک دایره انتخاباتی واحد بود. اما قانون فعلی (جدید) ترکیبی از برابری سیاسی و مذهبی و طایفه ای است.» 

پرسید: «نظرت درباره سامی الجمیل چیست؟» 

جواب دادم: «آدم باهوش و بافرهنگ و مردمی ای است، در عین حال تلاش می کند که حزب کتایب را احیا و بازسازی کند، حزبی که جدش قبل از استقلال لبنان تاسیس کرد. این حزب در جنگ داخلی و غیر داخلی لبنان نقش بارزی را ایفا کرد، او از عمویش، بشیر الجمیل، تقلید می کند که بعد از انتخابش و قبل از این که سمت ریاست جمهوری اش را آغاز کند ترور شد. به نظرم این اشتباه است، برای این که دهه ها از آن موقع گذشته و ظرفیت جدیدی به وجود آمده است، علاوه بر آن نسل های جدید شناخت زیادی از بشیر ندارند. البته «نیروهای لبنانی» از رحم کتائب بیرون آمد اما تا اندازه بسیاری از میراث آن دور شد. همچنین «جریان ملی آزاد» که میراث دار «نیروها» است تا اندازه ای در این سطح موفق بوده و در پی سیاست های داخلی و منطقه ای روشنش و راهی که رهبران آن در پیش گرفتند موفقیت های بزرگی به دست آورده است. اما رئیس این جریان، جبران باسیل...»

حرفم را قطع کرد و گفت: «از باسیل حرف نزن، یادت است اتفاقی که برای تیلرسون، وزیر امور خارجه وقت امریکا افتاد، وقتی که هیئت همراه او را یک ربع ساعت در کاخ بعبدا منتظر گذاشت بعد باسیل آمد از همتایش استقبال کرد. بعد از ورود او رئیس جمهور وارد سالن شد که منتظر او بود. این رفتارها بد است، به معنای واقعی کلمه بد است. هیچ کدام از لبنانی ها تذکر ندادند که نباید طوری وقت تنظیم شود که وزیر و رئیس جمهور با هم وارد یک ملاقات شوند. حتی آب آشامیدنی هم نبود. همه اینها مرا به یاد اتفاقی می اندازد که یک بار برای وارن کریستوفر، وزیر امور خارجه اسبق افتاد، یک بار او به سوریه آمد و در آن وقت حافظ اسد هواپیمای او را در فرودگاه دمشق برای یک مدت طولانی معطل نگه داشت تا به استقبالش آمد. مسئولان لبنانی عذر و بهانه آوردند که ترافیک بود برای همین برای استقبال از تیلرسون دیر رسیدند. من بارها به بیروت سفر کرده ام، دیده ام وقتی که ماشین های مقامات دولتی یا نمایندگان مجلس یا رئیس جمهور یا میهمانان رسمی که از خارج می آیند از خیابان ها رد می شوند، خیابان ها را می بندند و جلوی ماشین ها را می گیرند تا مسیر آنها باز باشد. چرا باسیل آن کار را نکرد؟ آیا در فرودگاه با علی بزی، معاون رئیس هئیت نبیه بری برای استقبال از محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه بود؟ می دانم که در همان روز ظریف آمده بود اما آیا این دلیل اصلی برای تاخیر بود؟ به هر حال، درباره حریری و عون و عربستان برایم بگو.» 

برایش از حبس کوتاه حریری در عربستان گفتم و از استعفای اجباری اش صحبت کردم، و این که حزب الله و رئیس جمهور عون از آن برای رویارویی با عربستان استفاده کردند، توجیه آنها صحیح بود، می گفتند که حریری نخست وزیر لبنان است و باید آزاد شود و به لبنان برگردد اگر هم می خواهد واقعا استعفا دهد و بر این استعفا اصرار دارد. 

بعد درباره اخباری که از شراکت میان وزیر باسیل با نادر الحریری، مدیر دفتر حریری گفته می شود، پرسید. دلایل سیاسی و غیرسیاسی آن که دشمنانش آن را مالی می دانند، شرح دادم. به این هم اشاره کردم که نخست وزیر تمایل دارد همکاری اش با عون و جریان او را تقویت کند و حتی می خواهد تا بعد از انتخابات آن چه «نبود منازعه» با حزب الله می نامند را محفوظ نگه دارد. 

ادامه دارد...