سوئیفت اروپایی، کمکی به حفظ برجام می کند؟

نویسنده: بهاره سلطانپور، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی: در چند هفته گذشته  هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان اعلام کرد نظامی مالی مانند سویفت برای کمک به حفظ توافق هسته ای ایران بعد از خروج امریکا از برجام مد نظر قرار می گیرد. این نظام مالی به ایران اجازه می دهد همچنان از مزایای برجام بهره مند شود. اروپا برای حفظ برجام بدون امریکا نیازمند نظام مالی مستقل است. این نظام مالی باعث می شود شرکت های اروپایی که با ایران مراودات اقتصادی دارند از تحریم های آمریکا حفظ شوند. وزیر امور خارجه آلمان اعلام کرد کار روی نظام مالی انجام شده اما اجرا شدن آن با توجه به شرایط موجود سخت است. با توجه به اینکه بیشتر شرکت های اروپایی با آمریکا ارتباط دارند نمی توان اجرایی شدن این سیستم مالی  را جدی گرفت. اکثر سهام داران شرکت های اروپایی که امریکا هم در شرکت هایشان سهم دارد، برای ادامه کار خود به حمایت ایالت متحده نیاز دارند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد بی شک وزارت خزانه داری آمریکا این شر کت ها را تحریم خواهد کرد؛ یعنی این که سهام داران حق رفت و آمد به آمریکا را ندارند و دسترسی آنها به سیستم مالی آمریکا با مشکل رو به رو خواهد شد.  

محمد قلی یوسفی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی در رابطه با کمک های مالی اتحادیه اروپا  به ایران گفت: «در علم اقتصاد هم باید گفت که ایجاد شبه سوئیفت برای محافظت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های ثانویه آمریکا نمی تواند کارکردی داشته باشد. چرا که آمریکا اتباع غیرآمریکایی را از طریق تحریم‌های خود، ملزم به رعایت قوانین خود می‌کند.»

وی ادامه داد: «من معتقدم که اساسا نیاز ما به اروپا نه نیاز به عنوان طرف اصلی برای مذاکره، بلکه پلی با قدرت اصلی یعنی آمریکا است. ببینید تمام اقدامات اقتصادی اروپا در زمان تحریم های ثانویه یا به شکست کامل می انجامد و یا کمترین کارآیی را خواهد داشت. لذا باید برای برون رفت از این مشکل اختلافات خود را با منشا مشکلات یعنی آمریکا حل کنید.»

تایلر دوردن نیز در راشا اینسایدر در رابطه با این موضوع می نویسد: «تمایل اروپا به ایجاد سیستم پولی مستقل با اقدام اخیر دولت ترامپ به خارج کردن ایالات متحده از توافق هسته ای ایران و اعمال مجدد تحریم های اقتصادی علیه این کشور در ارتباط است. از آنجایی که بروکسل به توافق تهران و قدرت های جهانی همچنان پایبند است، اتحادیه اروپا مجبور شده برای محافظت از تجارت های اروپایی فعال در ایران از تحریم های ایالات متحده، قانون انسداد را به اجرا بگذارد. با این حال، حتی اجرای این قانون متداول هم برای ممانعت از خروج شرکت های بزرگ اروپایی همچون توتال، مائرسک و مرسدس از ایران کافی نبود، چرا که آنها نمی توانند مستقل از نظام بانکی بین المللی تحت سلطه ایالات متحده و بازارهای مالی بین المللی فعالیت کنند.»

بوویس، استاد قانون تجارت بین الملل در دانشگاه هال در بریتانیا در گفت و گو با رادیو اسپوتنیک نیز در این رابطه می گوید: «کمیسیون اروپایی در حال ایجاد یک سیستم موازی با سوئیفت است که به ایران اجازه می دهد به سیستم های مالی اروپایی متصل شود. به علاوه، این یک فرصت فوق العاده برای استفاده دوگانه از این سیستم مالی موازی سوئیفت برای ایجاد مزیت رقابتی برای اروپا، برای اتحادیه اروپا در برابر دیگر بخش های جهان از طریق بالا بردن سرعت نقل و انتقال های مالی و ارتقای مبادلات مالی در کنار توافقنامه قبلی با سوئیفت محسوب می شود.»

با این شرایط کمک ۲۱ میلیون دلار اتحادیه اروپا با خروج آمریکا از برجام هم نمی تواند برای اوضاع کنونی ایران مفید باشد. به هر حال شرکت های بزرگ و کوچک اروپایی به فکر منافع خود هستند، بی شک مقابله این شرکت ها با آمریکا چیزی جز ضرر برای این شرکت ها ندارد. ایران و اروپا به طور تقریبی حدود 10 سال با هم مذاکره می کنند و ماه عسل این مذاکرات تا به امروز بدون وجود آمریکا امکان پذیر نبوده است. با وجود اینکه بیشتر روسای جمهور قاره اروپا با سیاست های دونالد ترامپ مخالف هستند اما باز هم برای آنها راهی جزء تبعیت کردن از ابر قدرت جهان  وجود ندارد.