شاه اردن برای نزدیکی به ایران و روسیه آماده می شود

دیپلماسی ایرانی: با دعوت ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، نشستی فوق العاده با حضور وزرای امور خارجه کشورهای عربی در امان، پایتخت اردن برگزار شد. در این نشست پادشاه اردن برگزاری نشستی عربی با موضوع بیت المقدس و هماهنگی آن با کشورهای برزگ جهان، در راس آنها اتحادیه اروپا که متشکل از 27 کشور است را مطرح کرد اما وزرای امور خارجه عربستان سعودی و مصر نسبت به برگزاری این نشست تحفظ نشان دادند و گفتند که نیازی به برگزاری چنین نشستی نمی بینند. آنها تاکید کردند که باید رعایت حال واشنگتن را کرد و با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا درنیفتاد تا به سمت اتخاذ سیاست های خطرناک تر پیش نرود. اما این بهانه اردن و عراق و فلسطین را قانع نکرد و پادشاه اردن گفت تا نشست آتی اتحادیه عرب در ماه مارس که سه ماه تا برگزاری آن زمان باقی مانده باید نشست فوق العاده ای برگزار شود برای این که اعلام دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا مبنی بر انتخاب بیت المقدس اشغالی به عنوان پایتخت اسرائیل راه حل میان فلسطینی ها و اسرائیلی ها بر اساس راه حل دو کشوری را از بین برده است.

در سایه این فضا، فضای دیگری وجود دارد که به توافق قرن معروف شده است. بر اساس این توافق کرانه باختری به اردن ملحق می شود و اردن میهن جایگزین فلسطینیان به جای ایجاد کشور مستقل فلسطینی در کرانه باختری به پایتختی بیت المقدس شرقی اشغالی خواهد شد و باب امور برای مخاطرات بزرگتر باز خواهد ماند.

پادشاه اردن مواضع عربستان و مصر را حامل نیاتی بد دانست و صحبت از مدارا با رئیس جمهوری امریکا و خودداری از فشار به او را در سایه فضایی دانست که تلاش می کند غزه را به مصر ملحق کند و 40 درصد از کرانه باختری را به اردن بدهد و اردن را به عنوان میهن جایگزین فلسطینیان مطرح کند. برای همین او از مواضع مهمترین کشورهای عربی یعنی عربستان و مصر احساس خوشایندی نداشت، به خصوص از جانب عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر که حکومتش قدرتمند نیست و قابلیت متشنج شدن و سقوط در برابر عملیات تروریستی را دارد، به خصوص که در برابر حزب اخوان المسلمین که در تمام مصر گسترش دارد، ضربه پذیر است. این مساله سبب شده است تا رئیس جمهور سیسی مصر را در مسیر اهداف اسرائیل قرار دهد و تلاش کند دولت امریکا را راضی نگه دارد تا همچنان در قدرت بماند.  

اما درباره عربستان سعودی که رهبری آن را در حال حاضر محمد بن سلمان بر عهده دارد، اخباری از واشنگتن به گوش رسیده مبنی بر این که این جارد کوشنر، داماد ترامپ که تابعیت اسرائیل را نیز دارد و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا بودند که محمد بن سلمان را به قدرت رساندند و زمینه کنار زدن محمد بن نایف از ولیعهدی را فراهم کردند. رئیس جمهوری امریکا خود یک بار گفته بود که ما مرد امریکایی مان را به راس هرم قدرت در عربستان رساندیم، او محمد بن سلمان است که با ما و اسرائیل کار خواهد کرد تا توافق قرن حاصل شود.  

این اخبار را روزنامه واشنگتن پست منتشر کرده و در کتاب جنجالی اخیر «آتش و خشم» که سه روز پیش منتشر شده نیز آمده است. هر دوی آنها تاکید می کنند که طرحی در درون کاخ سفید وجود دارد که اردن را جایگزین میهن فلسطینیان کند. آنها تاکید می کنند که تغییر دولت امریکا وضعیت اردن را خطرناک کرده است.

از سوی دیگر مخالفت مصر و عربستان برای تشکیل نشست فوق العاده اتحادیه عرب درباره بیت المقدس به نظر می آید که با نیات امریکایی ها بیان شده است.

شبکه امریکایی ان بی سی نیز گزارش داده است که پادشاه اردن احساس می کند که حکومتش مورد هدف است و عربستان سعودی به واسطه محمد بن سلمان و مصر آمادگی قطع حمایت و قربانی کردن حکومت اردن در راه رسیدن به چیزی هستند که «توافق قرن» خوانده می شود.

اوضاع پرتنش

بعد از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا مبنی بر اعلام بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل، محور مقاومت که شامل ایران و عراق و سوریه و لبنان می شود با قدرت ظاهر شده اند و ملت فلسطین در بیت المقدس و کرانه باختری و غزه قیام کرده اند. تا آن جا که دامنه تظاهرات به خط سبز در اسرائیل کشیده شده است. تظاهرات به درگیری وسیعی کشیده شده به گونه ای که تا کنون چندین کشته و حدود 4800 زخمی و بیش از 3000 بازداشتی در بر داشته است.

در عین حال حزب الله به حالت آماده باش درآمده و آماده برخورد با هر گونه دشمنی علیه لبنان و مقاومت است. حزب الله آمادگی دارد در صورتی که اسرائیل حمله ای علیه محور مقاومت انجام دهد واکنشی سخت به اسرائیل نشان دهد.

در سوریه نیز جنگ به سمت پایان یافتن حرکت می کند. ارتش سوریه بر 80 درصد از اراضی کشور مسلط شده و جنگ با داعش تمام شده است. سوریه در کنار عراق از اعضای محور مقاومت هستند. در عراق نیز ارتش این کشور به همراه حشد الشعبی توانسته اند پیروزی کاملی بر داعش به دست آورند. علاوه بر آن توطئه جدایی کردستان از عراق نیز که مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق پیگیر آن بود، خنثی شده و اقلیم کردستان در آستانه فروپاشی کامل است.

ایران بر قدرت خود افزوده و با توسعه موشک های بالستیک در کنار خرید سامانه دفاعی موشکی اس 400 از روسیه، همچنین برخورداری از ارتشی دو میلیون نفری که مهمترین سلاح های ساخت ایران را با سامانه های موشکی دور برد در اختیار دارد، یکی از قدرتمندترین ارتش های منطقه محسوب می شود. روسیه حامی محور مقاومت به رهبری ایران است.

در مقابل این محور، محور مصر – عربستان سعودی – امارات متحده عربی تشکیل شده که حمایت امریکا، مصر و پشت پرده اسرائیل را پشت سر خود دارد.

گزارش نهادهای امنیتی اردنی

نهادهای امنیتی اردنی می گویند که اطلاعاتی که آنها از امریکا و مصر و عربستان و کشورهای عربی دیگر به دست آورده اند و در اختیار ملک عدالله دوم، پادشاه اردن قرار داده اند، سبب شده است تا نسبت به نیات امریکا در قبال اردن، همچنین عربستان سعودی در قبال اردن تردید کنند. به ویژه که عربستان سعودی جنگ در یمن را باخته و وارد فاز فرسایشی شده است. عربستان به دولت اردن گفته است که به 10 هزار نیروی نظامی اردنی برای جنگ در یمن نیاز دارد اما پادشاه اردن از ارسال ارتش به یمن خودداری کرده و این مساله سبب نارضایتی عربستان از اردن شده است.

در گزارش سازمان امنیت اردن همچنین آمده که مصر به شدت از اردن ناراضی است برای این که به حزب اخوان المسلمین اجازه کار در اردن داده و آن را در حیات سیاسی شرکت داده است، در حالی که مصر حزب اخوان المسلمین را حزبی تروریستی می داند و دولت عبدالفتاح السیسی به شدت در حال مبارزه با آن است. در حال حاضر هزاران نفر از اعضای حزب اخوان المسلمین مصر در زندان هستند. در حالی که دولت اردن به اخوان المسلمین اجازه داده است که آزادانه در خاک اردن فعالیت کنند.  

در این گزارش همچنین آمده که ولیعهد عربستان در قلب سیاست امریکایی – اسرائیلی واقع شده است، او آمادگی دارد که حکومت اردن به پادشاهی ملک عبدالله دوم را به صرف ادامه پیمانش با ایالات متحده و اسرائیل قربانی کند. محمد بن سلمان فکر می کند که می تواند با این کار حمایت امریکا و اسرائیل را در برابر ایران که قدرت نظامی بالایی دارد، حفظ کند. ارتش عربستان در حال حاضر در یمن شکست خورده و این مساله هزینه های سنگینی را متوجه آن کرده است.

تغییر سیاست به سوی ایران و روسیه

در سایه این اوضاع خطرناک حکومت پادشاهی اردن تصمیم گرفته است خود را به ایران نزدیک و روابطی جدی را با آن آغاز کند. برای همین ظرف روزهای آینده هیئتی را به ریاست رئیس مجلس اردن به تهران خواهد فرستاد تا درباره چگونگی گسترش روابط و ایجاد رابطه ای قدرتمند میان اردن و ایران بحث و تبادل نظر کند. پیش بینی می شود نزدیکی روابط اردن و ایران خشم عربستان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را به شدت برانگیزد اما شاه اردن مصمم شده است تا برای مصالح حکومت و کشور خود کار کند و قصد ندارد توجهی به واکنش عربستانی ها داشته باشد.  

در همین حال پادشاه اردن روابط مستقیمی را با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه برقرار خواهد کرد. وی در نظر دارد از روسیه سلاح های پیشرفته به خصوص سامانه دفاع موشکی اس – 400، جنگنده های سوخو، تانک های تی 90، زرهی ام و موشک های زمین به زمین به صورت وام و اقساط 20 ساله خریداری کند. روسیه آمادگی دارد که در روابط خود با اردن گشایش ایجاد کند و از رویکرد جدید پادشاه اردن استقبال خواهد کرد. مسکو همچنین آمادگی پشتیبانی از حکومت اردن در برابر هر گونه توطئه امریکایی – اسرائیلی – عربستانی را دارد.

در صورتی که شورای مرکزی جبهه آزادیبخش فلسطین در نشست 14 ژانویه خود تصمیم به اعلام لغو توافق اسلو با اسرائیل کند، این اتفاق فلسطینی ها در کرانه باختری و همچنین اردن را به شدت به هیجان خواهد آورد، همچنین احزاب اسلام گرای اردنی راکد نخواهند ماند و مقاومت فلسطینی را از طریق نهر اردن به تحرک وا خواهند داشت.

منبع: الدیار / ترجمه: علی موسوی خلخالی

انتشار اولیه: دوشنبه 18 دی 1396 / انتشار مجدد: دوشنبه 2 بهمن 1396