ایران هنوز به برجام پایبند است

 جی دانا استاستر

دیپلماسی ایرانی: به رغم تهدیدهای اخیر دونالد ترامپ مبنی بر اعلام عدم پایبندی ایران به برجام، آژانس بین المللی انرژی اتمی، که در واقع مسئول نظارت بر اجرای تمامی شرایط توافق نامه است، بار دیگر هفته گذشته، در آخرین گزارش سه ماهه خود، تأیید کرد که ایران در حال عمل به تعهدات خود است. با اینکه این گزارش هنوز عمومی نشده، اما به اطلاع بسیاری از سازمان های رسانه ای رسیده است. در این گزارش تایید شده که میزان غنی سازی و ذخایر اورانیوم غنی شده با غلظت پایین نگه داری شده در کلاهک های هسته ای ایران، پایین تر از حد توافق در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است.

اما این گزارش چند هفته بعد از جنجال های ایجاد شده از سوی دولت ترامپ منتشر شد. بعد از تایید پایبندی ایران به تعهدات خود از سوی وزارت امور خارجه، ترامپ به وال استریت ژورنال گفت: "اگر اختیار از من بود، 180 روز قبل، آنها را ناقض توافق نامه اعلام می کردم." گزارش ها حاکی از آن بود که دولت آمریکا در حال آماده سازی برای اعلام ایران به عنوان ناقض تعهدات خود در گزارش بعدی سازمان است. در ماه آگوست نیز، نیکی هیلی، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، برای رایزنی با مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص منافع ایالات متحده به وین سفر کرد. یک مقام آمریکایی به خبرگزاری واشنگتن پست گفت: "هیلی اظهار داشت که آژانس بین المللی انرژی اتمی باید به شدت به بازرسی و کنترل خود ادامه دهد و در این راستا باید به پایگاه های نظامی و پایگاه های قید نشده در  توافق نامه نیز دسترسی پیدا کند." آژانس بین المللی انرژی اتمی در  پاسخ به  هیلی گفته است که لزومی برای این کار نمی بیند و روحانی، رئیس جمهور ایران، اجازه بازرسی این پایگاه ها را صادر نکرده است.

ماه گذشته در کاخ سفید تغییرات بزرگی به وجود آمده است و هنوز پس از ترک بسیاری از مقامات دولتی نزدیک به ترامپ، موضع انتقادی وی به توافقنامه، مشخص نیست. جان بولتون، سفیر سابق ایالات متحده در سازمان ملل که در حال حاضر در موسسه آمریکن اینترپرایز کار می کند، اخیرا از سختی ملاقات با رئیس جمهور برای بحث در خصوص پیشنهاد خود برای خروج ایالات متحده از برجام در نشریه نشنال ریویو مطلبی انتقادی نوشت. این مطلب ظاهرا اشاره ای به تلاش جان کلی، جایگزین راینس پریبس در اواخر ماه ژوئیه در مقام رئیس ستاد کارکنان کاح سفید، برای مدیریت دقیق تر ملاقات ها با رئیس جمهور نوشته شده بود.

پیشنهاد بولتون در صورت عمل، فاجعه آمیز خواهد بود، اما به نظر می رسد که شکایت او بیشتر از عدم دسترسی راحت به رئیس جمهور باشد تا تغییر سیاست های کلی دولت در این زمینه. بولتون پیشنهاد می کند که دولت باید "مشاوره اولیه و بدون سر و صدا با طرفین اصلی توافق مبنی بر عقب نشینی از توافقنامه را آغاز کند" این مورد در حال حاضر در حال اجرا است: به گزارش آسوشیتدپرس در اواخر ماه ژوئیه، دیپلمات های ایالات متحده با مقامات اروپایی در خصوص خروج بالقوه این کشور از توافق، دیدار کردند.

تلاش داخلی دولت برای به دست آوردن بهانه برای خروج از این معامله، هنوز ادامه دارد. گاردین هفته گذشته گزارش داد که کارکنان جامعه اطلاعاتی آمریکا، از سوی کاخ سفید برای ایجاد اطلاعاتی مبنی بر عدم پایبندی ایران به قرارداد هسته ای، و توجیه خروج آمریکا از آن، تحت فشار شدید هستند.

طرح بولتون بر ادامه همکاری دیپلماتیک با متحدان آمریکا تاکید دارد، اما هیچ بخشی از آن به کنار کشیدن احتمالی ایران از قرارداد و ادامه فعالیت های هسته ای پیشین، نمی پردازد. حتی منتقدان قرارداد هسته ای که موافق استدلال بولتون هستند نیز به این مسئله اشاره می کنند که این طرح، به طور کامل بر اساس همراه کردن متحدان ایالات متحده یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان با این کشور بوده که بسیار غیر محتمل است.

کشورهای هم پیمان ایالات متحده در اروپا شکایت های مطرح شده از سوی ترامپ را شنیده، پذیرای برخی از آنان بوده، و به دنبال راه هایی برای رفع نگرانی آن هستند. امانوئل ماکرن، رئیس جمهور فرانسه، هفته گذشته ابراز امیدواری کرد برجام بتواند شروعی برای توافق های آتی در خصوص مسائل مهم دیگر از جمله توسعه موشک های بالستیک و همچنین ادامه وضعیت برنامه هسته ای ایران باشد. این رویکرد بسیار بهتر از رویکرد خصمانه آمریکاست. به بیان دیگر هم پیمانان آمریکا، مشتاق کمک در این زمینه هستند.

منبع : لافر بلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33