تیلرسون دو سال در قدرت، آن هم به زحمت

پل پیلار

دیپلماسی ایرانی : رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه ایالات متحده بیش از دو سال در سمت خود باقی نخواهد ماند، آن هم حداکثر. او مرد شریفی است که با احساس میهن پرستانه به واشینگتن آمد تا کاری به نفع کشورش انجام دهد. هیچ دلیلی ندارد که انتظار داشته باشیم او در جای مهم دیگری در دولت مشغول به کار خواهد شد. پیشه پیشین او نشان می دهد که او توانایی مدیریت و رهبری دارد که به او تجربه کافی برای مراوده در آن سوی آب ها  می دهد. اما استیصال در پست کنونی اش چنان بالا خواهد گرفت که او مدت زیادی نمی تواند آن را تحمل کند.

برخی از این فشارهای یاس آور برآمده از ذات دولت ترامپ است. فارغ از  اینکه رئیس جمهور چقدر دوست دارد در خصوص امضای قراردادها حرف بزند اما این دولت به طور قطع جای اندکی برای دیپلماسی در نظر گرفته است. نشانه این ماجرا این است که اغلب به نظر می آید دیپلمات ارشد کشور، وزیر امور خارجه، از درونی ترین حلقه تصمیم گیری در خصوص سیاست خارجی خارج می ماند.

یک دلیل مرتبط با دلسردی وزیر امور خارجه این است که رئیس جمهور در تقابل با آنچه تیلرسون در تلاش برای انجام است حرکت می کند. این اتفاق بی همتایی در وزارت امور خارجه محسوب نمی شود و وزیر امور خارجه یکی از معدود افراد ارشد زیردست رئیس جمهور است که ترامپ گوشه چشمی به وی دارد. اما احتمالا برجسته ترین نمونه از این گوشه چشم لیز خوردن شدید ترامپ به سمت سعودی ها بود زمانی که تیلرسون سعی داشت نزاع میان قطر و کشورهای عربی را حل و فصل کند.

یکی از ناراحتی های دیگر وزیر امور خارجه این است که در مسائلی همچون تغییرات اقلیمی و تجارت باید از چیزهایی دفاع کند که قابل دفاع نیستند و تیلرسون در زمانه ای باید این کارها را بکند که اعتماد خارجی ها در خصوص اینکه ایالات متحده دارد به نفع مصالح جهانی عمل می کند در حضیض است.

دشواری های دیگر برای تلیرسون بیشتر به تفاوت ها در تجربه او در تجارت و دولت باز می گردد، هر چند که برخی از این دشواری ها با توجه به گرایش های دولت ترامپ تشدید شده است. تیلرسون به عنوان مدیر عامل اکسون موبایل تماما مسئول بود، اما اینک چنین مسئولیتی ندارد و صرفا این احساس را دارد که به رئیس جمهور گزارش می دهد. سیاست های چندگانه و منافع سیاسی پیچیدگی هایی به بار می آورد که او در زمان مدیریت تجاری اش مجبور به رویارویی با آنها نبود. گرچه که مدیرعامل یک کمپانی می بایست با افراد بسیار در جامه سهام داران، مشتریان، تامین کنندگان و بنیان گذاران سر و کله بزند، اما این صف آرایی استانداردهایی دارد که می تواند در کتاب های تجارت سراغ شان را گرفت. اما فضای سیاسی در واشنگتن با هر جای دیگری متفاوت است و به طور قطع نمی توان آن را بر مبنای دلار و سود بازگشتی ساده سازی کرد.

از این ها که بگذریم تصادم های بسیار در منافع خارجی وجود دارد که وزیر امور خارجه باید با آنها سر و کار داشته باشد، تصادم هایی که نه از بین می روند و نه می توان به راحتی آن را نادیده گرفت. بر خلاف دنیای تجارت، که ناکامی در یک توافق به این معنا است که باید میدان نفتی دیگری را برای استخراج انتخاب کنی، در سیاست خارجی اغلب چنین گزینه هایی وجود ندارد.

تیلرسون به تازگی  برجسته ترین مواجهه شخصی خود برای حل و فصل بحران های بین المللی را کلید زد – رفت و آمد های دیپلماتیک برای حل و فصل مشاجرات میان کشورهای عربی – و دست خالی به کشور بازگشت. در پایان سفرر تیلرسون نه تنها اعلام کرد که چقدر "خسته" است بلکه همچنین در مواضعی صریح اعلام کرد که این کار چقدر با مدیریت اکس موبیل متفاوت است و سر و کار داشتن با سیاست گذاری غیر یکپارچه در کاخ سفید چقدر دشوار است. با این حال مناقشه اعراب هنوز یکی از معضلات سیاست خارجی دولت است.

در ابتدای سفر تیلرسون توقفی در ترکیه کرد تا جایزه یک عمر دستاورد را از "شورای جهانی نفت" دریافت کند. در سخنرانی خود خطاب به مدیران نفتی گفت: "دلم برای همه شما تنگ شده است. به عنوان یک همکار دلم برایتان تنگ شده است. به عنوان شریک دلم برایتان تنگ شده است، به عنوان رقیب دلم برایتان تنگ شده، دلم برای بحث های سالم، همکاری ها و پیشرفت هایی که کسب کردیم تنگ شده است."

 درست بر خلاف پشت پرده شغل کنونی اش، بحث های ناسالم، همکاری های بسیار ضعیف و ناکامی در پیشرفت. حرف هایی که تیلرسون زد بدون شک از صمیم قلب بود و با  همه وجود آن را حس می کرد.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33