سیاست انتظار و تماشا دربرابر مرگ تدریجی

روزبه آرش: کره زمین باید چندروزی در اضطراب منتظر بماند. مهم ترین خروجی اجلاس G7 در سیسیل ایتالیا، نه بحث های سیاسی، نه مسئله سوریه و نه صلح بلکه بلایی است که دونالد ترامپ می خواهد بر سر توافقنامه آب وهوایی پاریس بیاورد. ترامپ بارها از توافق آب وهوایی پاریس انتقاد کرده و آن را مانع برنامه های صنعتی خود دانسته بود. نخستین توافق بین المللی برای مقابله با تغییرات آب وهوایی در دسامبر 2015 در پاریس، پایتخت فرانسه به امضای نمایندگان نزدیک به 200 کشور دنیا رسید و سال گذشته میلادی پس از پیوستن آمریکا و چین به آن، مرحله اجرا درآمد. این توافق با هدف جلوگیری از افزایش دمای کره زمین بیش از دو درجه سلسیوس در قرن جاری میلادی منعقد شده است؛ موضوعی که بی توجهی به آن می تواند به ذوب شدن یخچال های طبیعی، ایجاد سیلاب ها و تغییرات آب وهوایی شدید در آینده نزدیک منجر شود. حال اما با روی کارآمدن دولت ترامپ، این توافق هم مانند بسیاری از دیگر توافق های بین المللی که آمریکا در آنها مشارکت داشته، در معرض خطر قرار گرفته است. ترامپ اخیرا با یک دستور اجرایی جدید، محدودیت های زیست محیطی اعمال شده در دولت پیشین آمریکا برای مقابله با تغییرات جوی را لغو کرده بود. ازجمله بخش های این فرمان می توان به لغو طرح تولید برق پاک اشاره کرد که یکی از گام های مهم دولت اوباما برای مهار میزان تولید کربن به شمار می رفت. ترامپ در لایحه بودجه پیشنهادی برای سال 2018، بودجه آژانس حفاظت از محیط زیست را 31 درصد- معادل دو میلیارد و 600 میلین دلار - کاهش داده و مشارکت در برنامه های زیست محیطی بین المللی را به شدت محدود کرده است اما آیا جامعه جهانی دربرابر این مرگ تدریجی سکوت خواهد کرد؟

گاردین با تعدادی از مقامات کشورهای مختلف پیش از اینکه ترامپ تصمیم خود را بگیرد، صحبت کرده است. ایزابلا تکسیرا، وزیر سابق محیط زیست برزیل و مذاکره کننده ای کهنه کار که نقشی پررنگ در امضای توافقنامه پاریس در سال 2015 داشت، گفت: «اقدامات ترامپ درباره آب وهوا نگران کننده است. اگرچه هنوز خیلی زود است تا درباره استراتژی ایالات متحده مطمئن شویم اما نشانه ها تاکنون به سمت پسرفت بوده اند، درحالی که این کشور باید در روندی طولانی در توافق پاریس درگیر باشد. زمانی که این توافق را امضا می کردیم، از نظر سیاسی چنین تصوری داشتیم. این نگران کننده است زیرا دقیقا راهی است که جورج بوش در خروج از پروتکل کیوتو طی کرد.» ترامپ، یکی یکی برنامه های محیط زیستی باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین را لغو می کند، درحالی که یکی از مقامات ارشد آمریکایی در سازمان ملل که نخواست نامش فاش شود، معتقد است: «ایالات متحده چنانچه از توافق پاریس خارج شود، از نظر اقتصادی ضرر خواهد کرد. شکی وجود ندارد که آینده و شرکت های بخش خصوصی به چه سمتی خواهند رفت. آینده سبز است. واضح است که اگر بخشی از قرارداد پاریس نباشیم، از جریان کارها دور خواهیم افتاد و بازنده اصلی، ایالات متحده و مردم این کشور خواهند بود زیرا رهبری جهان سبز وآینده را در دستان کشورهایی مانند چین قرار داده ایم.»
درحالی که مقامات آمریکایی نگران سرنوشت خود هستند، برخی افرادی که نقشی بزرگ در به ثبت رسیدن توافق پاریس دارند، بیم خود را از آینده جهان اعلام می کنند. فرانک بینیماراما، نخست وزیر فیجی، رئیس مذاکرات تغییرات آب وهوایی سازمان ملل که در شهر بن آلمان در ماه نوامبر برگزار خواهد شد، گفت: «تغییرات آب وهوایی یک دروغ نیست. میلیاردها نفر از مردم جهان توانایی خود در دستیابی به غذا را از دست خواهند داد. نباید درحالی که یک راه مناسب درپیش گرفته ایم با یک حرکت اشتباه همه چیز را به هم بریزیم.» هیلدا هانیه، رئیس جمهوری جزایر مارشال نیز می گوید: «به شدت از راهی که آمریکا در پیش گرفته ناامید شده ام. زنده ماندن کشور من به همکاری و باقی ماندن بر سر وعده ها از سوی دیگر کشورها بستگی دارد، درغیر این صورت، تعهد ما به هیچ دردی نخواهد خورد.»

رامون مندز، رئیس سابق سازمان سیاست آب وهوایی اروگوئه نیز که در سال 2015 برای به کرسی نشستن توافقنامه پاریس بسیار تلاش کرد، درباره احتمال از هم پاشیدن این توافق می گوید: «خیلی نگران اتفاقاتی هستم که ممکن است بر سر این توافق بیاید و آن را نابود کند. شوک بسیار بزرگی بود که شنیدیم ترامپ فرمان تجدیدنظر درباره طرح انرژی های پاک را صاد کرده است. از میان تمام سیاست های عجیب و غریب ترامپ، این یکی می تواند بیش از بقیه مخرب باشد و عواقبی بسیار طولانی برای تمام جهان خواهد داشت. اگر کشوری مانند آمریکا که دومین تولیدکننده گازهای گلخانه ای پس از چین است، بخواهد پایبندی خود به قرارداد پاریس را لغو کند، در آن صورت این قرارداد عملا شکست خواهد خورد؛ زیرا این مسئله باعث می شود دیگر کشورها نیز نتوانند در برابر جاه طلبی های خود مقاومت کنند.»

چینی ها حالا در انتظار سرنوشت اجلاس G7 نشسته اند. آنها بسیار مشتاقند تا برای رسیدن به منافع درازمدت خود، تاج پادشاهی در جهان سبز را روی سر بگذارند و به قول ژی ژنهایو، رئیس تیم مذاکره کننده چینی در مذاکرات تغییرات آب وهوایی، سیاست چین، رویکرد انتظار و تماشا است تا در صورت امکان خلأ رهبری جهانی در جهان سبز، برعهده گرفته شود.