خطر وهابی‌گری در اروپا برای همزیستی مسالمت‌آمیز

نویسنده: الدار ممدوف، مشاور سیاسی کمیسیون روابط خارجی پارلمان اروپا


دیپلماسی ایرانی:31 مارس، بنیاد اهل بیت اسپانیا میزبان یک نمایشگاه عکس در مادرید بود، نمایشگاهی که به نبرد ارتش عراق و نیروهای ارتش مردمی – که در غرب اغلب به سادگی از آن ها به عنوان "شبه نظامیان شیعه" یاد می شود - علیه دولت خودخوانده اسلامی (داعش) می پردازد. بنیاد اهل بیت آرای یکی از بلندپایه ترین مقامات مذهبی شیعه اسلام مقیم بغداد، آیت الله علی سیستانی، را نمایندگی می کند. نمایشگاه عکس آخرین کار از سلسله تلاش هایی است که این بنیاد از زمان آغاز به کار در مادرید در سال 2015 انجام داده تا به روشنفکران مسیحی، اهل سنت و همچنین سکولار دسترسی پیدا کند و بر سر مسائل متنوعی همچون منطقه، محیط زیست، تروریسم و مهاجرت بحث درگیرد.

حضور فراینده شیعیان در اسپانیا، به بروز واکنش حلقه های سلفی منجر شده که به نظرشان این دست فعالیت ها دسیسه نابکارانه ایران برای پیش بردن برنامه های سیاسی تهران است. همچنین صرفا مثالی است در باب اینکه رقابت های ایران و سعودی چطور به آن سوی مرزهای خاورمیانه و به اروپا رسیده است. این جنبشی نسبتا نو است که کمتر گزارشی از آن منتشر شده است. ایگناسیو کمبررو، خبرنگار مراکشی که پیشتر در روزنامه کثیرالانتشار ال پائیس (کشور) چاپ اسپانیا کار می کرد، در کتاب جدید خود "اسپانیای الله" کارهای خوبی در همین زمینه انجام داده است. این کتاب تحلیلی بی غرض و مبتنی بر داده در خصوص وضعیت مسلمانان در اسپانیا به دست می دهد و یک فصل از آن به تبعات رقابت سعودی و ایران در اسپانیا می پردازد که درس های سودمندی برای بقیه اروپا دارد.

برای نمونه کمبررو به توصیف رقابت تلویزیونی میان ریاض و تهران می پردازد که به شیوه سروانتس بیان می شود. کوردوبا اینترنشنال تی وی یکی از رسانه هایی است که متعلق به بنیاد سعودی پیام اسلام است. بر اساس گزارش ها روابط نزدیکی با خاندان آل سعود دارد و خود را وقف ترویج وهابیت در سراسر دنیا کرده است. محمد سعید علیلچ، رئیس مذهبی این کانال تلویزیونی و همچنین مدیر انجمن مسلمانان جوان اسپانیا، در واکنش به گشایش بنیاد اهل بیت در مادرید ناسازگاری های ریشه ای میان باورهای شیعه و اصول اساسی دین اسلام را تقبیح می کند.

شبکه تلویزیونی هیسپان متعلق به ایران به زبان اسپانیایی پخش می شود و در شیوه و محتوا تفاوت بسیاری با کوردوبا اینترنشنال دارد. هر قدر که اولی عمیقا محافظه کار است و غرق شده در سلفی گری است، دومی به وضوح سیاسی و رادیکال است و اولویت های سیاست خارجی تهران را بازنمایی می کند.

هدف اصلی هیسپان تی وی نه مسلمانان اسپانیایی– دلیلی دیگر بر اینکه بگوییم یکی دانستن مذهب شیعه و فعالیت های سیاسی ایران اشتباه است – بلکه رژیم های دست چپی در آمریکای لاتین و هر نیروی سیاسی اسپانیایی زبان در جهان است که می تواند به برنامه های "ضد امپریالیستی" تهران متمایل باشد. برای نمونه پابلو ایگلسیاس رهبر حزب چپ گرای پودموس (که اینک سومین حزب قدرتمند در اسپانیا است) از سال 2012 برنامه ای را در هیسپان تی وی اجرا کرده است.

آنچنان که کمبررو در کتاب خود تاکید می کند مقامات اسپانیایی در مقایسه با هیسپان تی وی برخورد به مراتب نرم تری با کوردوبا داشته اند. در شرایطی که کردوبا هرگز در ارسال امواج برنامه های خود به اسپانیا و آمریکای لاتین به مشکلی برنخورده است، دولت اسپانیا گاه و بیگاه امواج اسپان تی وی را قطع کرده است و تنها پس از توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی بود که اجازه پخش کامل برنامه ها را صادر کرد. هر چند معنایش پایان مشکلات برای افرادی که با این ایستگاه خبری همکاری می کنند، نبود.

آنچنان که از تجربه دیگر کشورهای اروپایی که تاریخی طولانی از مهاجرت مسلمانان داشته اند بر می آید، اعمال استانداردهای دوگانه در مواجهه با رسانه های سعودی و ایرانی احتمالا کاری کوته نظرانه است. به طور قطع خیلی ها با تایید جنبش های رادیکال چپ گرا توسط هیسپان تی وی مخالف هستند، اما پروپاگاندای تحت حمایت سعودی در بلندمدت تاثیر به مراتب مضرتری بر همزیستی مسالمت آمیز در اروپا دارد.

گفتمان نفرت پراکنی تنها از جانب راست های افراطی اروپا تولید نمی شود بلکه همچنین از جانب بخش های متعصب تشکل های مذهبی نیز به گوش می رسد. همچنان که کمبررو پیشنهاد می دهد برای پرورش اسلام شکیبا و روشنفکر در اروپا، به چالش کشیدن حمایت های سعودی از وهابی گری حیاتی است.

منبع : لوبلاگ/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/۳۳