ایران، دستاویز تازه نتانیاهو برای نابودی فلسطین

دیپلماسی ایرانی: پس از اظهارات جنجالی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در واشنگتن که به طور تلویحی پیگیری مذاکرات صلح بر اساس راه حل دو کشوری را رد کرد و همه چیز را به اسرائیل سپرد و حمایتی همه جانبه از اسرائیل کرد، اکنون فلسطینیان از این می ترسند که بنیامین نتانیاهو به دنبال راضی کردن جهانیان، به ویژه امریکا و اروپا برای تبدیل راه حل دو کشوری به راه حل یک کشوری باشد، به این ترتیب که کشور ناقصی برای فلسطینیان تشکیل شود که حکومت خودگردان بر نیمی از مساحت کرانه باختری بدون بیت المقدس حکم رانی کند و تسلط امنیت و نظامی اش نیز تحت کنترل اسرائیل باشد.

به گزارش الحیات، نتانیاهو اطلاعات امنیتی ای را در اختیار برخی کشورهای غربی، به ویژه دولت جدید امریکا قرار داده و به دنبال تایید آن از سوی آنها است. گفته می شود او به آنها گفته است که ایجاد کشور مستقل فلسطینی می تواند به فرصتی برای تبدیل شدن این کشور به «کشور تروریست اسلامی» جدید در منطقه منجر شود. وی در گفت وگو با یکی از روزنامه های امریکایی که با هدف توجیه تفکراتش در این رابطه انجام شد، درباره ایده خود گفت: «کشورهای قدرتمند در منطقه از هم فروپاشید ه اند و جای آنها را اسلام گرایان تندرو با پرچم های سبز و سیاه گرفته است.»

اخیرا مراکز مطالعات اسرائیل بحث های جدی ای درباره پیشنهادهای جایگزین برای راه حل دو دولتی شاهد بوده که شامل ایجاد منطقه خودمختار فلسطینی در داخل اسرائیل یا ایجاد کونفدرالی فلسطینی – اسرائیلی یا کنفدرالی فلسطینی – اردنی یا ایجاد دولتی فلسطینی در داخل کشور اسرائیل که در آن ساکنین مبادله شوند و شهرک سازی ها و ساکنین فلسطینی بتوانند در آن زندگی کنند، است.

بعضی طرف های چپ اسرائیلی ایده کنفدرالی اسرائیلی – فلسطینی را دنبال می کنند، از جمله آبراهام بورگ، رئیس سابق کنست (پارلمان اسرائیل) که بارها در دیدارهای مختلف گفته که کنفدرالی بهترین راه حل است برای این که می تواند بر دو مشکل امنیت و تقسیم غلبه کند. همچنین فرصت ایجاد یک کشور واحد به یهودیان را می دهد که همه تجمعات یهودی ها از بحر تا نهار را شامل می شود، فلسطینیان نیز مسئول اداره تجمعات فلسطینی از بحر تا نهر خواهند بود.

این پیشنهاد با مخالفت گسترده فلسطینیان از جمله فلسطینیان اسرائیل مواجه شده است برای این که عملا شهرک های یهودی نشین را در کرانه باختری به رسمیت می شناسد و آنها را محفوظ نگه می دارد، در حالی که یک و نیم ملیون جمعیت فلسطینی داخل اسرائیل را که شناسنامه اسرائیلی دارند را با تنگناهایی در شهرک های فلسطینی مواجه می کند.

بسیاری از فلسطینیان نگران هستند که این طرح به دلیل این که جایگزینی وجود ندارد در آینده مد نظر قرار بگیرد و پیش رود، به ویژه در سایه شهرک سازی های عجولانه ای که اسرائیل در پیش گرفته و عملا می رود تا راه حل دو کشوری را غیرقابل اجرا کند. در عین حال ایجاد کشور فلسطینی نیازمند حل مشکل بزرگ 800 هزار ساکن فلسطینی است که در 250 هزار شهرک زندگی می کنند.

بعضی طرف های راست گرای اسرائیلی پیشنهاد دیگری را مطرح کرده اند و آن کنفدرالی اردنی – فلسطینی است. به این ترتیب برخی اختیارات مربوط به استقلال شهرک های فلسطینی نشین به دولت مشترک اردن و فلسطین انتقال یابد. آنها می گویند به این ترتیب مشکل کمبود جا برای شهرک نشین های فلسطینی در نیمی از کرانه باختری نیز حل می شود و به این ترتیب می توان نیم دیگر کرانه را نیز برای آنها اضافه کرد. اما فلسطینیان این پیشنهاد را هم رد کرده اند برای این که ایده کشور فلسطینی را از بین می برد و اشغال را به رسمیت می شناسد و شهرک ها را از بین نمی برد.   

حزب «اسرائیل بیتنا» پیشنهاد دیگری داده است. این حزب پیشنهاد داده که فلسطینیانی که در داخل اسرائیل هستند و شناسنامه اسرائیلی دارند وارد شهرک های فلسطینی ها نشوند. این پیشنهاد را آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل در محافل مختلف ارائه داده و بر سر یک منطقه مثلثی تمرکز دارد که شامل بخش بزرگی از فلسطینیان ساکن در اسرائیل می شود که آنها را به حکومت خودمختار فلسطینی منتقل می کند در مقابل شهرک ها به اسرائیل محلق می شوند.

پیشنهاد لیبرمن با پیشنهاد نتانیاهو که می گوید دولتی فلسطینی با تسلط امنیتی و نظامی اسرائیل به وجود آید، مشابه است.

پیشنهاد دیگر را حزب «خانه یهودی» به رهبری نفتالی بنت ارائه داده که با قدرت آن را در میان اسرائیلی ها نیز مطرح می کند و تلاش به پیشبرد آن دارد. وی پیشنهاد می دهد که شهرک ها و مناطق موسوم به «ج» که 60 درصد از کرانه باختری فلسطینی تحت تسلط اسرائیل را شامل می شود به اسرائیل ملحق شوند، و دولت فلسطینی فقط در جاهایی که ساکنین فلسطینی وجود دارند که شامل 40 درصد از کرانه باختری می شود، حکم رانی کند.

مشابه این پیشنهاد را رووفین ریفلین نیز ارائه داده که بر افزودن شهرک های یهودی نشین کرانه باختری به همراه ساکنین فلسطینی واقع در این منطقه که شمارشان به 90 هزار نفر می رسد به اسرائیل تاکید دارد و می گوید به این تعداد فلسطینی شناسنانه اسرائیلی داده شود.

این در حالی است که فلسطینی ها به جای دو کشور یک کشور واحد را پیشنهاد می دهند. دکتر صائب عریقات، مذاکره کننده ارشد فلسطینی در پاسخ به پیشنهاد یک مقام امریکایی در دولت ترامپ که می گوید باید به دنبال جایگزینی به جای راه حل دو کشوری باشیم می گوید: «کسی که راه حل دو کشوری را نمی خواهد بپذیرد پس باید راه حل یک کشوری را بپذیرد که باید در آن حقوق همه ساکنان مسلمان و مسیحی و یهودی برابر باشد.» اما اسرائیل این پیشنهاد را به شدت رد می کند و آن را آغاز فروپاشی اسرائیل با اکثریت یهود می داند.

دیگر دولت اسرائیلی نیت خود را مخفی نمی کند که تلاش دارد راه حل «کشور ناقص» را در کرانه باختری بدون بیت المقدس و رود اردن و شهرک هایی که به روی هم 50 درصد از کرانه باختری را شامل می شود، پیش ببرد. نتانیاهو تلاش می کند این راه حل را در میان کشورهای عربی نیز ترویج کند. وی این طرح را در قالب «توافق» کامل منطقه ای به کشورهای عربی ارائه داده و ادعا کرده با این توافق پیمانی امریکایی – اسرائیلی با کشورهای عربی سنی در رویارویی با آن چه او «خطر ایرانی» می نامد، شکل می گیرد.

برخی از ناظران فلسطینی از این نگرانند که نتانیاهو در تحقق این طرح موفق شود و به نوعی بتواند به این هدف خود برسد. به ویژه که در حال حاضر دولتی در ایالات متحده بر سر کار است که چشم بسته از او حمایت می کند، کشورهای عربی از نفوذ ایران در منطقه نگران هستند، دو دستگی و ضعف بر فلسطینی ها سایه انداخته و فروپاشی شماری از کشورهای منطقه در پی جنگ بر سر قدرت فضایی فراهم کرده که او راحت تر می تواند طرح خود را پیش ببرد.

با این حال بسیاری از ناظران اسرائیلی هشدار می دهند که فشار به فلسطینی ها برای پذیرفتن این راه حل می تواند به انفجار جدیدی منجر شود که انتفاضه سومی را به دنبال داشته باشد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: دوشنبه 2 اسفند 1395 / انتشار مجدد: یکشنبه 15 اسفند 1395