آن‌چه در دیدار نتانیاهو و ترامپ مطرح خواهد شد

نویسنده: ژنرال محمد ابراهیم، عضو کمیسیون سیاست خارجی مصر

دیپلماسی ایرانی: خطاست اگر تصور شود که سفر نخست وزیر اسرائیل به واشنگتن که چند روز دیگر انجام می شود و با ترامپ دیدار خواهد کرد، نقطه تحول دراماتیکی در روابط دو جانبه این دو ایجاد خواهد کرد. روشن است که ثباتی تاریخی در روابط دو طرف همواره وجود داشته و روابط استراتژیک آنها از همه جوانب کامل است. هیچ گاه در هیچ زمانی واشنگتن تصمیمی را اتخاذ نکرده است که تاثیر سلبی بر امنیت اسرائیل یا قدرت آن گذاشته باشد، چه دولت دموکرات ها روی کار باشد چه دولت جمهوریخواهان. شاید بعضی اختلافات تاکتیکی محدودی وجود داشته باشد اما هیچ گاه این اختلافات بر وضعیت اسرائیل در منطقه تاثیر نگذاشته است.

لازم است یادآوری کنم که در دوران باراک اوباما چند هفته قبل از این که او کاخ سفید را ترک کند، میان دو طرف قرارداد نظامی مهمی به ارزش 38 میلیارد دلار امضا شد، این توافق بیان کننده اهمیتی است که ایالات متحده برای حفاظت از برتری نظامی اسرائیل در منطقه برای رویارویی با کشورهای عربی و ایران، به دور از قدرت طبیعی حاکم در واشنگتن یا تل آویو، صرف می کند. لازم است در این جا این نکته را هم اشاره کنیم که اظهارات حمایت آمیز دونالد ترامپ در جریان تبلیغات انتخاباتی اش از اسرائیل به طور کلی نشان دهنده همراهی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری امریکا از اسرائیل است که همیشه هم بیان کرده اند.

سفر نتانیاهو در حالی انجام می شود که کمتر از یک ماه از آغاز به کار دونالد ترامپ می گذرد، این سفر در میانه محیطی کاملا متفاوت انجام می شود، در سایه تنش در روابط نتانیاهو و دولت سابق امریکا که در شورای امنیت اجازه داد قطعنامه محکومیت شهرک سازی های اسرائیل بدون این که امریکا از حق وتویش استفاده کند، تصویب شود. علاوه بر آن تروریسم در منطقه رو به افزایش است و رکودی کامل بر عملیات صلح در خاورمیانه حاکم است، همچنین تنش در روابط امریکا و ایران برقرار است، و در آخر این که صحبت جدی برای انتقال سفارت امریکا به بیت المقدس مطرح شده است، شکی نیست همه این عوامل بر اهمیت این سفر و دستورالعمل ها و نتایج آن می افزاید.

سوالی که مطرح می شود این است که چه چیز جدیدی نتانیاهو در دست دارد که در دیدارش با دولت جدید امریکا در اولویت اوست، دولتی که از همان روز اول پایبندی تمام و کمال خود را به اسرائیل اعلام کرده است. قطعا نتانیاهو همه انرژی خود را صرف می کند تا از مواضع یک جانبه گرایانه ترامپ در قبال اسرائیل استفاده کند تا او را به سمتی ببرد تا هر چه بیشتر از حمایت قدرتمند امریکا در مورد تمامی قضایای جنجال برانگیز مورد اهمیت اسرائیل بهره مند شود، در راس آن طبیعتا توجه مشترک دو طرف در روابط دو جانبه یا منطقه ای یا بین المللی است.

از این منطق نتانیاهو بر پنج نقطه اصلی متمرکز خواهد شد، اول، توافق هسته ای با ایران که باعث افزایش نفوذ ایران در منطقه شده که هر روز در حال افزایش است، او با ترامپ در این باره صحبت خواهد کرد که چگونه می توان به ایران فشار آورد تا با توافق هسته ای که با باراک اوباما امضا کرده است برای ساخت سلاح هسته ای بهره برداری نکند. دوم، جلوی هر گونه فشار خارجی بر اسرائیل در رابطه با قضیه فلسطینی که اسرائیل را مجبور به کوتاه آمدن از خواسته هایش کند و آن را مجبور به از سرگیری مذاکرات کند، بگیرد و اجازه ندهد که این مساله بر امنیتش تاثیر بگذارد. سوم، هماهنگی بیشتر دو جانبه در مبارزه با تروریسم در منطقه و این که اسرائیل یکی از سازمان های اصلی مورد تمرکز در خاورمیانه در مسائل امنیتی باشد. چهارم، ترامپ را به سمتی هدایت کند که به تعهدی که بر سر انتقال سفارت امریکا به بیت المقدس داده است، عمل کند. و پنجم، تمرکز بر قضیه شهرک سازی های اسرائیل و این مساله که این موضوع از هر گونه تلاشی برای راه حل سیاسی جدا تلقی شود.

در سایه این توجهات اسرائیلی که برای تحقق آن فشارهای لازم را می آورد لازم است که مواضع مورد انتظار امریکا را نیز توضیح دهیم، و این که ترامپ مجبور است برای تعامل با این قضایا چه چیزهایی را با نتانیاهو مطرح کند. در برآوردهای ما دولت جدید امریکا مواضع خود را در پنج چارچوب زیر دنبال می کند:

اول، احیای روابط استراتژیک میان دو طرف و وعده دادن به اسرائیل به این که مرحله بعد شاهد پیشرفت قابل ملاحظه ای در تمامی زمینه ها خواهد بود.

دوم، دولت جدید تاکید خواهد کرد که توافق کاملی در دیدگاه دو جانبه نسبت به مخاطرات ایران وجود دارد و اجازه نمی دهد که تهران تهدیدی برای اسرائیل در هر مرحله ای از مراحل پیش رو باشد حتی اگر کار به تعامل متفاوت علیه توافق هسته ای با ایران بینجامد.  

سوم، تاکید می کند که امریکا اساسا هر گونه فشاری علیه اسرائیل در رابطه با صلح را رد می کند و واشنگتن همواره حامی اسرائیل در تمامی زمینه ها خواهد بود، و دیدگاه امریکا در مورد راه حل مساله فلسطین و اسرائیل بر اساس فکر راه حل دو کشوری از بین نخواهد رفت و بر از سرگیری مذاکرات مستقیم تحت نظارت امریکا تمرکز خواهد شد و ترامپ همه تلاش خود را می کند که در این رابطه موافقت اسرائیل را داشته باشد.

چهارم، تاکید خواهد کرد که تعهدات ترامپ در رابطه با انتقال سفارت امریکا به بیت المقدس را عملی خواهد کرد و امکانات اولیه را برای اتخاذ تدابیر لازم یا حداقل فراهم کردن زمینه ای برای انتقال جزئی از سفارت که می تواند حداقلی از رضایت اسرائیل را کسب کند، فراهم خواهد کرد. البته سفارت را به طور کامل منتقل نخواهد کرد تا تلاش های واشنگتن در صورتی که بخواهد مذاکرات صلح را از سر بگیرد تحت تاثیر قرار نگیرد یا آسیبی به منافع امریکا در خارج وارد نیاید.

پنجم، واشنگتن متعهد خواهد شد که به طور علنی مواضعی را علیه سیاست های اسرائیل درباره شهرک سازی ها نگیرد و حداقل فضای عمومی را برای از سرگیری مذاکرات صلح رعایت کند.

با توجه به آن چه گفته شد سوال مهمی که مطرح می شود این است که کشورهای عربی چگونه می توانند با آثار سلبی این روابط برخورد کنند. به اعتقاد من ما باید تنها چارچوبی را برای برخورد با جوانب موضوعی این مساله پیدا کنیم، به این معنا که مواضع روشن و قاطعی در قبال انتقال سفارت امریکا به بیت المقدس و شهرک سازی ها داشته باشیم برای این که هر کدام از این موارد می توانند عملیات صلح را به طور کامل ویران کنند، باید به واشنگتن ابلاغ کنیم که انتقال سفارت می تواند واکنش های خشنی را علیه مصالح اسرائیل و امریکا به دنبال داشته باشد. همچنین کشورهای عربی باید همین امروز نه فردا آماده ارائه طرحی برای حل قضیه فلسطینی به شکل واقعی و کامل باشند تا دولت جدید امریکا تنها رها نشود که تنها زیر نظر اسرائیل عمل کند و گمان کند که هیچ شریک عربی یا فلسطینی برای حل مساله فلسطین و اسرائیل وجود ندارد. همچنان طرح صلح اعراب که در سال 2002 مطرح شد بهترین و کامل ترین راه حل برای مساله فلسطین و اسرائیل است.

منبع: الاهرام / ترجمه: علی موسوی خلخالی