ترامپ و فهرستی از وعده های سیاسی

نویسندگان: کلر فلتر، زاخاری لوب و جیمز مک براید

دیپلماسی ایرانی: «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور جدید آمریکا وعده تغییرات گسترده ای را در عرصه سیاست خارجی ایالات متحده داده است؛ او قول داده که روند بسیاری از دستاوردهای دوران باراک اوباما، از جمله قرارداد تجاری «ترانس پاسیفیک»، توافقنامه آب و هوایی پاریس که به امضای 197 کشور رسید و همچنین توافق هسته ای با ایران را معکوس کند؛ او وعده داده که سیاست های مرزی اتخاد شده در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش و اوباما را ادامه داده، آنها را با شدت بیشتری پیگیری کند و ساختن دیواری در مرز بین ایالات متحده آمریکا و مکزیک را به پایان برساند. بدون شک، سیاست های ترامپ در بخش انرژی به سیاست های دوران اوباما مبنی بر داشتن یک اقتصاد با وابستگی کمتر به انرژی های فسیلی و کربنی پایان خواهد داد. از سوی دیگر، تمایل ترامپ برای انتقال سفارت ایالات متحده به بیت المقدس از هم اکنون منطقه را ناپایدار کرده است.

در بسیاری از این موارد و موضوعات رئیس جمهور دارای اختیارات اجرائی قابل توجهی است که این توانایی را به وی می دهد تا به صورت یک جانبه این تغییرات را اعمال کند. اما در برخی موارد نیز اختیارات وی بر اساس اختیارات کنگره ایالات متحده، الزامات روند قانونی فدرال یا احکام صادره از سوی دیوان عالی ایالات متحده، محدود شده است.

وارونه کردن سیاست های تجاری

موضوع سیاست های تجاری یکی از محورهای اصلی مبارزات انتخاباتی ترامپ بود. اگرچه بسیاری از طرح های پیشنهادی ترامپ هنوز از نظر قانونی مورد آزمایش قرار نگرفته، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که قوانین ایالات متحده قدرت فراوانی به رئیس جمهور در این زمینه داده و دست وی را برای افزایش میزان تعرفه ها و ایجاد تغییراتی در موافقت نامه های تجاری موجود باز گذاشته است.

ترامپ گزینه های مختلفی برای دگرگون ساختن اولویت های تجاری آینده ایالات متحده در اختیار دارد؛ برای مثال، وی می تواند از توافقات دوجانبه در برابر معاملات چندجانبه منطقه ای با کشورهای مختلف حمایت کند. او فرمان اجرایی خروج ایالات متحده از پیمان همکاری های تجاری «ترانس-پاسیفیک» را بلافاصله پس از تصدی مقام اش امضاء کرد. در همین حال «شان اسپایسر»، سخنگوی کاخ سفید در اظهاراتی اعلام کرد که «توافقات چندملیتی بهترین حامی منافع ما نیستند». چنین رویکردی توافق تجاری میان ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا و همچنین مذاکرات تجاری در زمینه ارائه خدمات و محصولات محیط زیستی با سازمان تجارت جهانی را زیر سوال برده است.

دولت ترامپ متعهد شده تا با شیوه های تجارت ناعادلانه رقبای خارجی به ویژه چین مقابله کند. یکی از گزینه های پیش روی آمریکا پیگیری جدی تر شکایت علیه چین در سازمان تجارت جهانی است. این چالش ها زمان بر هستند و این در حالی است که وزارت بازرگانی و کمیسیون تجارت بین المللی ایالات متحده آمریکا اختیارات و آزادی عمل بسیاری در زمینه افزایش تعرفه کمرگی کالاهای وارداتی که یارانه دولتی دریافت می کنند، دارند. این احتمال نیز وجود دارد که وزارت خزانه داری آمریکا چین را به «کنترل و دستکاری ارز» متهم کند اما از نظر کارشناسان این حرکت تا حد زیادی نمادین است.

تقویت اجرای قوانین مرزی و مهاجرت

ترامپ در هفته نخست آغاز به کارش در دفتر ریاست جمهوری، فرمان اجرایی تأمین بودجه ساخت و ساز دیواری در مرز بین آمریکا و مکزیک از طریق بودجه های فدرالی موجود را صادر کرد و دستور آماده سازی آن را نیز به کنگره ارسال کرد. او متعهد شد که مکزیک را به پرداخت هزینه تکمیل دیوار در سراسر مرز وادار کند؛ هزینه ای که او بین 8 تا 12 میلیارد دلار برآورد شده است.

ترامپ همچنین وعده داده که تمامی بودجه های فدرال برای ساخت پناهگاه های مهاجران را لغو کند. منتقدین بر این باورند که از بین بردن این پناهگاه ها به تضعیف اجرای قانون مهاجرت منجر شده و افراد را به مهاجرت غیرقانونی تشویق می کند. اما حامیان این طرح بر این عقیده اند که اگر مهاجران غیرمجاز از اخراج فوری نترسند، احتمال بیشتری دارد که با پلیس محلی همکاری کنند. ترامپ وعده داد دو میلیون «مهاجر غیرقانونی مجرم» را اخراج خواهد کرد و همچین صدور ویزا برای اتباع کشورهایی که مانع از بازگشت این مهاجران شوند را نیز لغو خواهد کرد. بر اساس گزارش های منتشر شده از سوی وزارت امنیت داخلی، بین سال های 2011 تا 2013 در حدود 9.1 میلیون نفر از مهاجران غیرشهروند در ایالات متحده به ارتکاب جرایم مختلفی محکوم شده اند.

وعده دیگر ترامپ ممنوعیت پذیرش مهاجر از مناطق و کشورهایی است که احتمال اقدامات تروریستی از سوی شهروندان آنها بسیار بالاست. براساس قانون مهاجرت و ملیت سال 1952، اگر ورود مهاجران و اتباع دیگر کشورهای خارجی مخل منافع ایالات متحده باشد، رئیس جمهور این قدرت را دارد تا از ورود آنان به کشور تا زمانی که لازم بداند، جلوگیری کند. این قانون رئیس جمهور را از کسب اجازه از سوی کنگره بی نیاز می کند. ترامپ در تاریخ 27 ژانویه فرمان اجرایی محدودیت مهاجرت را صادر کرد که بر اساس آن پذیرش تمام پناهندگان به مدت 120روز به حالت تعلیق درآمد و ورود مسافران و مهاجران از 7 کشور عمدتاً مسلمان یعنی ایران، عراق، لیبی، سومالی، سودان، سوریه و یمن دست کم برای 90 روز متوقف خواهد شد.

تغییر سیاست های اوباما در زمینه انرژی و آب و هوا

ترامپ در خلال فعالیت های انتخاباتی خود وعده داد که تلاش های باراک اوباما برای حرکت اقتصاد ایالات متحده آمریکا به سوی سوخت های غیرکربنی و کاهش وابستگی اقتصاد این کشور به این سوخت را متوقف کرده و این روند را تغییر خواهد داد. از زمان برگزاری انتخابات، ترامپ دیدگاه های خود را در این زمینه تا حدی تعدیل کرده، اما معکوس کردن روند برخی از سیاست ها یا دست کم کاستن از شدت آنها و همچنین تغییر سیاست های اوباما در زمینه آب و هوای و انرژی را در دستور کار خود قرار داده است.

ترامپ لغو توافقنامه آب و هوایی پاریس را نیز به حامیان و طرفداران خود وعده داده است؛ توافقنامه ای که میان 197کشور منعقد شد و این کشورها متعهد شدند تا به طور داوطلبانه به کاهش تغییرات آب و هوایی کمک کنند. بر اساس این توافقنامه، کشورها برای خروج از این پیمان باید چهار سال صبر کنند، اما برخی از تحلیلگران بر این باورند که ترامپ با خروج از پیمان 1992 می تواند این مدت زمان را به یک سال کاهش دهد. ترامپ همچنین می تواند 2 میلیارد از 3 میلیارد دلار تعهد مالی ایالات متحده به صندوق آب و هوای سبز سازمان ملل متحد را لغو کند.

مذاکره مجدد با ایران

ترامپ در خلال مبارزات انتخاباتی و همچنین «کمیته امور عمومی آمریکا و اسرائیل» اعلام کرد که اولویت شماره یک وی از بین بردن توافق هسته ای زیانبار با ایران است. او در طول مبارزات انتخاباتی و جاهای دیگر پیشنهاد داد که بهتر است مذاکرات مجددی با ایران در این زمینه صورت گیرد. ترامپ می تواند به طور یک جانبه از توافق هسته ای ایران کنار بکشد، در این صورت ایران باید تصمیم بگیرد که آیا می خواهد به تعهدات خود پایبند بماند یا نه. ترامپ همچنین به احتمال زیاد می تواند با ادعای تخطی ایران از تعهدات خود در توافق هسته ای، تحریم های ایران را به صورت یک جانبه دوباره برقرار کند.

اما ترامپ راه های دیگری نیز برای به خطر انداختن این توافق در اختیار دارد. وضع تحریم های ثانویه و دوره ای می تواند در دستور کار آمریکا قرار بگیرد. ترامپ می تواند از صدور معافیت ها چشم پوشی کند. وی همچنین می تواند از سوی کنگره قوانین تحریم های جدید را پیگیری کرده یا دستورات اجرایی دیگری را صادر کند. این تحریم های جدید می تواند این بار به بهانه برنامه های موشک های بالستیک ایران، علیه این کشور اعمال شوند. این احتمال نیز وجود دارد که ایران این نوع تحریم ها را به عنوان نقض تعهدات ایالات متحده و بدعهدی این کشور در برجام قلمداد کند.

اگرچه ترامپ به دنبال مذاکره مجدد با ایران است، اما از نظر «حسن روحانی»، رئیس جمهور ایران این معامله قابلیت مذاکره مجدد را ندارد و وزیر امور خارجه ایران نیز «برجام را معامله ای پایان یافته» می داند. طرف های دیگر حاضر در این معامله نیز به دنبال حفظ وضعیت موجود هستند. اگر این توافق به علت فعالیت ها و اقدامات آمریکا از هم بپاشد، دیگر طرفین تمایلی به برقراری مجدد تحریم ها علیه ایران نخواهند داشت.

 انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس

یکی از بحث برانگیزترین وعده های ترامپ در خلال مبارزات انتخاباتی تصویب قانون انتقال سفارت ایالات متحده از تلاویو به بیت المقدس بود. اگرچه کار انتقال تمام سفارت به شدت سخت و دست و پاگیر خواهد بود اما ترامپ می تواند به سادگی با ایجاد دفتر سفیر آمریکا در کنسولگری این کشور در بیت المقدس یا انتقال محل زندگی سفیر به این شهر، به وعده خود در این زمینه عمل کند.

اسرائیل همواره بیت المقدس را پایتخت ابدی و جدانشدنی خود دانسته و حتی پارلمان و دادگاه عالی اسرائیل در غرب بیت المقدس قرار دارد. فلسطین نیز اعلام کرده که شرق بیت المقدس، که اسرائیل در سال 1967 با اشغال این منطقه آن را به خاکش ضمیمه کرد، پایتخت آینده دولت آنها خواهد بود. رئیس جمهورهای ایالات متحده از زمان «هری ترومن» معتقدند که وضعیت قدس باید از طریق مذاکره بین دو طرف تعیین و مشخص شود. پیمان اسلو، بین سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) و اسرائیل در سال 1993، بیان می کند که وضعیت این شهر باید در توافق نهایی احتمالی مشخص شود.

کنگره آمریکا نیز اجازه جابجایی سفارت ایالات متحده را مطابق قانون سال 1995 صادر کرده است اما رئیس جمهور را مجاز دانسته که هر شش ماه «برای حفاظت از منافع امنیت ملی ایالات متحده» این قانون را مورد بازنگری قرار دهد. روسای جمهور قبلی همچون کلینتون، بوش و اوباما از آن زمان تاکنون این کار را انجام داده اند و جلوی انتقال سفارت را گرفته اند. اگرترامپ تصمیم بگیرد که سفارت را به بیت المقدس منتقل کند، لازم است که معافیت فعلی را لغو کرده یا دستور معافیت بعدی را صادر نکند. مخالفان این طرح بر این باورند که انتقال سفارت به بیت المقدس می تواند اعتماد فلسطینیان به مذاکرات و همچنین بی طرفی آمریکا در این مذاکرات را از بین ببرد. واشنگتن می تواند ادعا کند که تغییر محل سفارت به منزله خدشه وارد کردن به مذاکرات آینده، پایتخت آینده فلسطین و یا وضعیت اماکن مقدس نیست اما این حرکت به احتمال زیاد نمی تواند به جلب رضایت فلسطینی ها منجر شود.

منبع: شورای روبط خارجی/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/36