آنگلا مرکل برای صدراعظمی دوباره آماده می‌شود

عبدالرحمن فتح الهی: 27 ژانویه 2017، آغاز خانه تکانی سیاسی - حزبی برای آلمانی ها بود، زیگمار گابریل، وزیر اقتصاد با حکم یوآخیم گاوک، رئیس جمهوری آلمان، وزیر امورخارجه این کشور شد و فرانک والتر اشتاین مایر همزمان با گزینش گابریل، حکم کناره گیری خود از مقام وزارت را از رئیس جمهوری دریافت کرد و از آن طرف هم قرعه وزارت اقتصاد به نام بریگیته تسیپریس که مسئول امور پارلمانی وزارت اقتصاد بود، افتاد اما دلیل این جابه جایی را باید در توافق احزاب تشکیل دهنده ائتلاف دولتی (دموکرات مسیحی ، سوسیال دموکرات و سوسیال مسیحی) بر سر انتخاب اشتاین مایر به عنوان رئیس جمهوری آینده آلمان دید زیرا گاوک، مایل نیست برای دور دوم ریاست جمهوری به دلیل آنچه خود ناتوانی جسمی اعلام کرده، شرکت کند. در جلسه 12 فوریه 2017 مجمع فدرال آلمان (Bundesversammelung) این اشتاین مایر است که به احتمال فراوان بر کرسی ریاست جمهوری این کشور تکیه خواهد زد اما داستان این خانه تکانی های آلمانی به اینجا ختم نمی شوند؛ مهم ترین پست سیاسی این کشور هم در انتخابات 24 سپتامبر 2017، باید صدراعظم جدیدش را بشناسد. انتخاباتی که یک سرش را آنگلا مرکلی گرفته که در جایگاه ریاست حزب دموکرات مسیحی، سودای تصدی اش را برای بار چهارم دارد و سر دیگرش را هم رقیب او، مارتین شولتس، رئیس پارلمان اتحادیه اروپا و رئیس حزب سوسیال دموکرات. حال باید منتظر ماند و دید که آلمان در پس این همه تغییر، آبستن چه تحولاتی برای خود، اتحادیه اروپا و دنیا خواهد بود؟ 
ساکن جدید قصر شلوس بلویو
ساعت 10و 45 دقیقه صبح جمعه گذشته، 27 ژانویه به وقت محلی آلمان، دوران جدید سیاسی برای اشتاین مایر آغاز شد. او با توافق سه ماه قبل احزاب ائتلافی دولت در 14 نوامبر 2016، اکنون با خیال آسوده به فکر انتخابات پارلمانی پاییز 2017 و رفتن به قصر شلوس بلویو است. اعلام حمایت دو حزب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی از نامزدی فرانک والتر اشتاین مایر برای پست ریاست جمهوری آلمان، راه قصر شلوس بلویو را برای رسیدن او هموار کرده است زیرا این احزاب متحد مسیحی از اشتاین مایر، گزینه مورد حمایت سوسیال دموکرات ها در ابتدا چندان دل خوشی نداشتند و همین امر، آغاز چندین هفته تنش و درگیری سیاسی - جناحی و حزبی را برای این کشور در پی داشت. 
نوربرت لامرت از حــــزب دموکرات مسیحــــی، فرانک والتر اشتاین مایر از حزب سوسیال دموکرات و حتی زمزمه های حضور ولفگانگ شویبله، وزیر دارایی آلمان در جایگاه نامزد احزاب متحد مسیحی، به عنوان مهره ها، بازی کسب قدرت برای احزاب ائتلافی دولت که مثلث قدرت را در آلمان تشکیل می دهند، کاملا جدی کرد و تا جایی پیش رفت که به نظر نمی رسید، راه حل مشترکی از طرف اتحادیه احزاب متحد مسیحی و حزب سوسیال دموکرات برای این مسئله وجود داشته باشد اما سرانجام آنگلا مرکل، هورست زیهوفر و زیگمار گابریل، رؤسای این سه حزب قبل از پایان سال میلادی گذشته (2016)، بر سر اشتان مایر به عنوان نامزد ریاست جمهوری آینده آلمان به توافق رسیدند. در پی این توافق سه ماه پیش، علاوه بر این سه حزب اصلی که اکثر کرسی های پارلمانی را در اختیار دارند، حزب سبزها و حزب لیبرال نیز در مجموع از نامزدی اشتاین مایر اعلام حمایت کردند؛ به موازات آن محبوبیت و جایگاه اشتاین مایر در میان مردم را هم نباید از نظر دور داشت. 
با این وضعیت، انتخاب او به عنوان جانشین گاوک در نخستین رأی گیری مجمع فدرال قطعی به نظر می رسد؛ مجمع فدرالی که نیمی از اعضایش را نمایندگان پارلمان (بوندس تاگ) تشکیل می دهند و نیمی دیگر از اعضای آن، نمایندگان پارلمان های ایالتی. فراکسیون های احزاب در پارلمان های ایالتی می توانند در چارچوب سهمیه خود، به جای نمایندگان مجلس ایالتی، اشخاص دیگری را به مجمع فدرال بفرستند که این امر نشان از تأثیر ائتلاف دولت بر مجمع دارد. 
هرچند حمایت از نامزدی اشتاین مایر در میان نزدیکان مرکل و اعضای ارشد حزب سوسیال مسیحی بایرن، مخالفانی دارد و این تصمیم را با اکراه پذیرفته اند اما این مسئله نمی تواند مشکل چندانی برایش ایجاد کند و با توجه به تجربه اشتاین مایر در مذاکرات صلح یمن و سوریه، برجام، پرونده اوکراین و سایر مسائل مطرح در عرصه بین المللی، احساس می شود که او به عنوان رئیس جمهوری آلمان از سوی مجلس تأیید می شود زیرا تجربه اش در این مدت، بسیار مفید ارزیابی شده و از این بابت با ورود او به مقام ریاست جمهوری این کشور رایزنی های گسترده ای را در سطوح عالی بین المللی شکل خواهد داد و تعریف جدیدی از نقش ریاست جمهوری در آلمان نمایان خواهد کرد؛ بنابراین از فوریه 2017 می توان اشتاین مایر را ساکن جدید قصر شلوس بلویو دانست. 
چهارمین حضور
متحمل شدن شکست سخت انتخابات ایالتی در ماه های گذشته و ازدست دادن 9 کرسی درانتخابات برلین برای حزب دموکرات مسیحی که رهبری اش در دست مرکل است، سبب شده تا او به پایین ترین محبوبیت در پنج سال اخیر آلمان برسد اما با تمام این نکات، مرکل خود را برای بار چهارم آماده تصدی صدراعظمی آلمان کرده است؛ سؤالی که پیش می آید این است که چرا با کاهش محبوبیتی که مرکل پیدا کرده، بازهم خواستار ادامه مسیر صدراعظمی آلمان است؟ پاسخ این سؤال را می توان در چند نکته خلاصه کرد؛ از یک طرف با وجود اینکه میزان مقبولیت مردمی مرکل به پایین ترین حد رسیده ولی همچنان میزان محبوبیتش به مراتب از رهبران کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا و سایر دولت های قاره سبز بالاتر است؛ از طرف دیگر، با توجه به رشد اقتصادی و تجاری آلمان در زمان مرکل، صحبت از اقتصادی می کنیم که بدون تردید به یکی از بزرگ ترین قطب های اقتصادی و امنیتی جهان تبدیل شده است. 
تراز تجاری این کشور در سال های گذشته، چیزی در حدود ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلیارد برآورد شده که همین موضوع، امتیاز بزرگی برای مرکل محسوب می شود و نشان می دهد که آلمان در محور صادرات بسیار قدرتمند ظاهر شده است؛ افزون بر این نکات، سیاست های نسبتا مثبت و صلح طلبانه مرکل درباره پناهجویان، مواضع معتدلش در قبال اسلام و همچنین پذیرش دین اسلام در خاستگاه گفتمان فکری - سیاسی او، احتمال حضورنیافتن والتر اشتان مایر (یکی از رقبای اصلی مرکل) به سبب حضورش در پست ریاست جمهوری، باعث شده که مرکل برای بار چهارم، نامزد صدراعظمی آلمان شود که اگر بتواند رأی کافی را در پارلمان این کشور بیاورد، به مدت ۱۱ سال، صدراعظمی و ۱۶ سال، رهبری حزب دموکرات مسیحی را در دست خواهد داشت. 
در این صورت، مرکل رکورد هلموت کوهل را شکسته اما سوی دیگر ماجرا هم به مارتین شولتسی می رسد که در غیاب اشتان مایر و استعفای زیگمار گابریل، اکنون هم رئیس حزب سوسیال دموکرات و هم رقیب مرکل برای تصدی پست صدراعظمی در آلمان شده است؛ هرچند شولتس وضعیت بهتری نسبت به گابریل در انتخابات دارد اما توان و پتانیسل اشتان مایر را هم ندارد؛ از همین رو کسانی چون ماتیاس میرش، سخنگوی پارلمانی حزب سوسیال دموکرات اعتقاد دارند، حزبشان باید به عنوان یک حزب یکپارچه و متحد پا به گستره کارزار انتخاباتی 24 سپتامبر 2017 بگذارد تا توان مقابله با مرکل را بیابد.
مرکلی که رکورددار مازاد مالیات، امنیت پایدار، تجارت و حتی سیاست مدون درباره پناهجویان است که می تواند وجهه صدراعظم فعلی را در انتخابات ۲۰۱۷ افزایش داده یا حداقل تثبیت کند  اما درنهایت در تحلیلی کلی باید گفت که در صورت روی کارآمدن دوباره مرکل و انتخاب اشتاین مایر به عنوان رئیس جمهوری آلمان، شاهد مدل جدیدی از تقسیم وظایف در ساختار سیاسی و اقتصادی این کشور خواهیم بود. 
مرکل توانسته رابطه خوبی با غربی هایی که معتقد به اروپا هستند، برقرار کند که این امر می تواند تکمیل کننده سیاست های اشتاین مایر باشد و از این جهت، مرکل را می توان قطب ارتباط با جریان ترانس - آتلانتیک و کشورهای اروپایی معرفی کرد. در مقابل هم اشتاین مایر را می توان برقرارکننده ارتباط در محورهایی مانند اوراسیا، خاورمیانه و سایر جغرافیاهای دیگر دانست که قرارگرفتن این دو در کنار یکدیگر می تواند، مسئولیت پذیری و بار وظایف آلمان را افزایش دهد.
 از این روی، باید اذعان کرد با توجه به احتمال پررنگ تشکیل دولت ائتلافی مرکب از حزب دموکرات مسیحی به رهبری مرکل و اشتاین مایر از حزب سوسیال دموکرات، احساس می شود که یک تقسیم وظایف میان دو حزب و رهبران آنها صورت بگیرد و به واسطه گذر از این مهم، آلمان را می توان یکی از وزنه های های استراتژیک جهانی در سال های آینده قلمداد کرد که رهبری سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی اروپا و سایر نقاط دیگر بعد از خانه تکانی های سیاسی 2017 را به دست گیرد.