نمایندۀ پوتین در تهران چه می‌کند؟

میخاییل باگدانف - نماینده ویژه پوتین در امور خاورمیانه - در حالی به دعوت حسین جابری انصاری معاون وزیر خارجه وارد تهران شد که بر اساس اعلام منابع مطلع، محور اصلی گفت وگوی این دیپلمات روس با مقامات برجسته وزارت خارجه ایران، تحولات جدید در بحران پنج ساله سوریه خواهد بود.

 

به گزارش ایسنا طبق آنچه که وزارتخانه های امور خارجه ایران و روسیه اعلام کرده اند، این دیپلمات برجسته روس قرار است روز دوشنبه با تعدادی از مقامات وزارت خارجه کشورمان از جمله حسین جابری انصاری همتای ایرانی خود دیدار و رایزنی کند.

 

این اولین دیدار رسمی این دو دیپلمات آشنا به مسائل خاورمیانه است.

 

سفر باگدانف به تهران در حالی انجام می شود که وزیر امور خارجه کشورمان روز پنجشنبه یعنی یک روز قبل از سفر به ترکیه با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در مورد آخرین تحولات منطقه از جمله بحران سوریه رایزنی و گفت وگو کرد.

 

ظریف روز جمعه هفته گذشته به عنوان اولین مقام دولتی ایران، بعد از وقوع کودتای نافرجام در ترکیه به آنکارا سفر کرد و در سفر یک روزه خود به این کشور با تعدادی از مقامات ترکیه از جمله مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور در مورد روابط دو جانبه و مسائل منطقه ای طی ساعات متوالی رایزنی و گفت وگو کرد.

 

او در راستای حمایت از مردم و دولت ترکیه علاوه بر اینکه به همراه اردوغان و نخست وزیر این کشور در نماز جمعه آنکارا در مسجد «ملت» این شهر حضور پیدا کرد، به همراه همتای خود از مجلس ملی این کشور نیز که در جریان کودتا مورد بمباران کودتاچیان قرار گرفته بود، بازدید کرد.

 

محمد جواد ظریف صبح یکشنبه نیز در صفحه توئیتر خود با انتشار عکسی از بازدید روز جمعه اش از مجلس ملی ترکیه نوشت: به ایستادن در کنار خواهران و برادران شجاع در ترکیه در حمایت از دموکراسی افتخار می کنم. همکاری بیشتر برای صلح در پیش است.

 

سفر ظریف به ترکیه در روز جمعه در حالی صورت گرفت که در اواسط همان هفته اردوغان رئیس جمهور ترکیه به سن پترزبورگ سفر کرد و با پوتین رئیس جمهور این کشور در مورد روابط دو جانبه و تحولات میدانی منطقه رایزنی و گفت وگو کرد.

 

این اولین دیدار اردوغان با این دیپلمات برجسته روس پس از سرنگونی جنگنده سوخو 24 نیروی هوایی روسیه در نوامبر سال گذشته توسط ترکیه در مرز سوریه بود.

 

ترکیه و روسیه، تاکنون در ارتباط با بحران سوریه در دو قطب متضاد با یکدیگر قرار داشته اند؛ چنانکه از ترکیه می توان در کنار کشورهایی چون قطر و عربستان یاد کرد و این در حالی است که روسیه در ائتلاف ایران، عراق و حزب الله لبنان قرار دارد که بر حمایت از بشار اسد رئیس جمهور قانونی سوریه تاکید دارد.

 

در جریان سفر این مقام عالی رتبه ترک به روسیه، سلطان (اردوغان ) و تزار (پوتین) با فشردن دستان یکدیگر مذاکرات رسمی شان را آغاز کردند.

 

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در این دیدار تأکید کرد: «اولین کسی که بعد از کودتا با اردوغان گفت وگو کرد، من بودم. ما اقداماتی را که خلاف قانون اساسی در ترکیه صورت گرفت، محکوم می کنیم و امیدواریم که مردم ترکیه بتوانند اوضاع را در این کشور سر و سامان دهند. ما همواره مخالف اقداماتی نظیر کودتا بوده ایم و بر این موضع خود اصرار می ورزیم».

 

وی افزود: «خواستار از سر گیری روابط با ترکیه هستیم، از جمله در زمینه اقتصادی و همچنین مبارزه با تروریسم. از اینکه این فرصت پیش آمده خوشحال هستم. بهبود روابط، به نفع دو کشور است.»

 

رئیس جمهوری ترکیه نیز در ادامه از اینکه همتای روس وی این دیدار را پذیرفته و همچنین به دلیل حمایت های وی در دوره پس از کودتا در ترکیه، از رئیس جمهوری روسیه تشکر کرد.

 

اردوغان تأکید کرد: «موارد زیادی هست که باید در مورد آنها با هم گفت وگو کنیم. در حال حاضر ترکیه و روسیه وارد مرحله روابط مثبت شده اند. منطقه انتظار زیادی از ما دارد و ما با هم می توانیم مسائل را حل کنیم. من اطمینان دارم که روابط دو کشور به سرعت به حالت قبل باز می گردد و همکاری با روسیه مسائل منطقه را حل خواهد کرد.»

 

بعد از اینکه اردوغان به روسیه سفر کرد و با توجه به گله های متعددی که وی از مواضع غربی ها از جریان وقوع کودتا در این کشور داشت و همچنین تضعیف شدن ارتش ترکیه در یی تصفیه هایی که سلطان در ارتش ترکیه انجام داد، برخی از تحلیل گران در اظهارنظرهایی اعلام کردند که ترکیه رویکرد گرایش به شرق و دوری از ناتو را در پیش گرفته و برای گرفتن زهر چشم از غرب و گرفتن امتیازهایی به سمت روسیه تمایل پیدا کرده است.

 

در همین بین برخی از کارشناسان مسائل خاورمیانه نیز معتقدند: «این سفر نشانه ای از تعدیل مواضع ترکیه در ارتباط با بحران سوریه است و نباید ایجاد ائتلاف بین ایران، ترکیه و روسیه در ارتباط با حل بحران سوریه را دور از ذهن دانست»؛ ائتلافی که شاید تصور ایجاد آن در حال حاضر خیلی خوش بینانه باشد.

 

البته گفت وگوی تلفنی ظریف با همتای روسش در بعدازظهر پنچشنبه پیش از سفر به ترکیه این گمانه زنی ها و تحلیل ها را تقویت کرد. اکنون نیز با توجه به سفر باگدانف به تهران پیش بینی می شود که حسین جابری انصاری که در جریان سفر ظریف به ترکیه وی را همراهی کرده است، گزارشی از این سفر به همتای روس خود ارائه دهد.

 

یک روز بعد از بازگشت ظریف از ترکیه برخی از رسانه های منطقه به خصوص رسانه های عربی خبر دادند که احتمالا اردوغان به زودی عازم تهران خواهد شد چرا که محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در جریان سفر به آنکارا ابراز علاقه کرده است که نشست سه جانبه روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه برگزار شود؛ خبری که تاکنون مورد تایید وزارت خارجه ایران قرار نگرفته و از دیگر سو به نظر می رسد که با توجه به وضعیت ترکیه و اعلام وضعیت فوق العاده در این کشور بعید است که اردوغان جز در شرایط اضطراری قصد خروج از کشورش را داشته باشد.

 

با همه این اوصاف، بیشتر آنچه که اکنون در مورد نزدیکی ایران، روسیه و ترکیه در ارتباط با بحران سوریه مطرح می شود نوعی گمانه زنی رسانه ای است و باید دید در صحنه میدانی چه تحولاتی در پیش رو خواهد بود؛ گرچه شاید بتوان از اظهارات اخیر اردوغان اینگونه برداشت کرد که مواضع وی در مورد اسد نسبت به گذشته کمی متعادل تر شده است. او بعد از وقوع کودتای نافرجام در این کشور چندین بار اعلام کرد که اسد از روند دموکراسی و دولت قانونی ترکیه در جریان وقوع کودتای نافرجام در این کشور حمایت کرده در حالیکه غربی ها به ادعای مقامات آنکارا در برابر حوادت اخیر در این کشور سیاست دو پهلوی «یکی به نعل زدن و یکی به میخ زدن» را در پیش گرفته اند.