با این کابینه تند اسرائیل، رسیدن به صلح بعید است

حسین رویوران، تحلیلگر مسایل خاورمیانه

دیپلماسی ایرانی: نشست بین المللی با هدف از سرگیری مذاکرات صلح خاورمیانه در پاریس برگزار شد. نشستی که سبقه آن به مساله تروریسم در اروپا و تلاش های گروه های تروریستی به خصوص داعش در فرانسه، بلژیک و دیگر کشورهای اروپا برای اقدامات تروریستی بر می گردد. غرب به این نتیجه رسیده، تندروی صهیونیست ها یکی از علل اصلی یپدایش تندروری در کشورهای منطقه بوده و متقابلا این تندروی ها اروپا را نیز تهدید می کند. در همین راستا وزیر امورخارجه سوئد در اظهاراتی بیان کرد: فکر می کنم آن چه اتفاق می افتد، وحشتناک است و نباید اتفاق بیفتد؛ (اسرائیل) حق دارد از خود دفاع کند، اما واکنش (اسرائیل) نباید قتل و خارج از چارچوب قانون باشد." او همچنین درباره حملات تروریستی در پاریس گفته بود: "آن چه (در پاریس) اتفاق افتاد، اوضاع در خاورمیانه و وضعیت فلسطینی ها را به ذهن می آورد که آینده ای ندارند و ناچارند یا وضع اسف بارِ خود را بپذیرند یا به خشونت متوسل شوند." این اظهارات با واکنش نتانیاهو رو به رو شد و او وزیر امور خارجه سوئد را متهم به کور رنگی کرد.

نکته نخست آنکه، اروپا بر این عقیده است تا زمانی که موضوع فلسطین وجود دارد، نباید انتظار امنیت داشته باشد. از این رو تصمیم به برگزاری نشستی با موضوع صلح خاورمیانه گرفته شد. نتانیاهو در مقابل برگزاری چنین نشستی اعلام کرده صرفا گفت وگوی مستقیم و نه برگزاری کنفرانس ها، می تواند راه حل باشد. اما می دانیم چنین اظهاراتی به منظور شکست چنین کنفرانس هایی است. او می خواهد به نوعی فرش را از زیر پای برگزار کنندگان چنین نشست هایی بکشد. زیرا پیش از این و طی 23 سال همواره گفت وگوهای مستقیم میان فلسطین _ سازمان آزادی بخش فلسطین، محمود عباس _ و اسرائیل وجود داشته، اما نتیجه ای حاصل نشده است. اساسا از زمان امضای توافق اسلو در سال1993، تا کنون مذاکرات مسقیم نتیجه ای در بر نداشته است. بنابراین آنچه حایز اهمیت است، برگزاری گفت وگوهای بین المللی بر مبنای قطعنامه ای بین المللی صادر شده علیه اسرائیل است. اسرائیل تا کنون با حمایت غرب به خصوص آمریکا از انجام قعطنامه های بین المللی سر باز زده است. قطعنامه های 181، 242 و 338 از جمله قطعنامه هایی است که اسرائیل نسبت به اجرای آن، بی تفاوت عمل کرده است. زمانی اسرائیل مجبور به اجرای قطعنامه های بین المللی خواهد بود که در غرب توافقی به منظور فشار بر اسرائیل صورت بگیرد. اما آیا چنین چیزی امکان دارد؟ نه. آمریکا هرگونه فشار بر اسرائیل را رد می کند. به همین دلیل برگزاری اجلاس پاریس نیز تا زمانی که آمریکا از کارشکنی های اسرائیل حمایت می کند، به نتیجه قطعی نمی رسد.

نکته دیگر این که، تکیه نشست پاریس، بر طرح ابتکار صلح اعراب در سال 2002 بوده که این مساله نیز از سوی نتانیاهو رد شده است. نتانیاهو دراین باره مدعی شده تنها راه حل اصلاح طرح، گفت و گو با اعراب نه با فلسطینی ها بوده و اعراب باید آغوش خود را به روی اسرائیل بگشایند. چنین پیش شرطی صرفا فرار رو به جلوست. مشکل کنونی میان اسرائیل و فلسطین است و ارتباطی به اعراب ندارد. نظام بین الملل قائم بر واحدهای دولت هاست. گرچه از نظر قومی، قرابتی میان فلسطین و اعراب وجود دارد. ازطرفی برقراری ارتباط میان کشورهای عربی با اسرائیل درباره موضوع فلسطین، بدون حل این که فلسطین حضور داشته باشد، نقض حاکمیت کشور محسوب می شود. زیرا برقراری ارتباط با هر کشوری بر اساس اراده حاکمیتی و نه تحمیل صورت می گیرد. چنین شرطی بیانگر این است که اسرائیل خواهان شروع نشدن چنین فرایندی است. در عین حال که اتفاق نظری میان کشورهای عربی برای ارتباط با اسرائیل وجود ندارد. در حال حاضر کشورهایی مانند سوریه، لبنان، الجزایر، تونس و حتی عراق، تمایلی به برقراری ارتباط با اسرائیل ندارند. به همین خاطر اینکه گفته می شود همه کشورهای عربی باید این موضوع را قبول کنند، قابل پذیرش نیست. نکته دیگر آنکه، اسرائیل قائل به اصلاح برخی از مواد طرح ابتکار صلح اعراب است. اصلاحیه های مورد نظر اسرائیل، دریافت قدس شریف و بخشی از کرانه باختری است که این اقدام نقض بسیاری از مقررات و قطعنامه های بین المللی از جمله 242 بوده که به صراحت اسرائیل را ملزم به عقب نشینی از مناطق اشغال شده سال 1967 می کند.

دیگر آنکه، طی سال های 2013 تا 2014، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا طی 15 سفر بر حل موضوع فلسطین و اسرائیل سعی داشت، اما به دلیل لجاجت های اسرائیل و نپذیرفتن قطعنامه های بین المللی، عملا مذاکرات بی نتیجه ماند. اکنون فرانسه به عنوان کشوری که در معرض سیل ورود آوارگان از خاورمیانه و به دنبال آن مسایلی مانند ناامنی و حملات تروریستی است، خواهان یافتن راه حل است. دول اروپایی ناگزیر به پاسخگویی به افکار عمومی خود در خصوص علل ناامنی ها بوده و باید ریشه این مساله خشکانده شود.

در نهایت آن که، زمانی چنین نشست هایی به نتیجه می رسد که اجماع بین المللی به خصوص از سوی آمریکا وجود داشته باشد. تا زمانی که آمریکا از اسرائیل به دلیل نپذیرفتن اجرای قعطنامه ها حمایت می کند، امکان یافتن هر گونه راه حلی بر سر مساله صلح فلسطین و اسرائیل وجود ندارد. این در حالی است که اکنون راست ترین کابینه تاریخ اسرائیل، بر مسند قدرت نشسته و با این کابینه راه حل دست نیافتنی می شود. اعضای این کابینه بنای خود را بر نفی بسیاری از قطعنامه های بین المللی گذاشته اند. از این رو نه شرایط داخلی اسرائیل و نه شرایط بین المللی برای یافتن راه حل فراهم نیست. اسرائیل هیچ گاه سعی نکرده به مشروعیت و مقررات بین المللی احترام بگذارد. اسرائیل یک رژیم اشغالگر بوده که بر اساس قدرت پیش می رود و طبق آن نیز سرزمین فلسطین را اشغال کرده است. شاید تنها راه حل در مقابل اسرائیل مقاومت باشد. مهم ترین دلیل عقب نشینی اسرائیل از لبنان و غزه، مقاومت بود. اسرائیل تنها زبان مقاومت را می فهمد و بدون مقاومت امکا یافتن راه حل از طریق گفت وگو وجود ندارد. اگر گفت وگو می توانست راه حلی داشته باشد، طی 23 سال به سرانجام رسیده بود. اما چنین نشد. واقیت نشان می دهد، امکان رسیدن به راه حل در شرایط کنونی چندان قابل تصور نیست.

انتشار اولیه: دوشنبه 17 خرداد 1395 / انتشار مجدد: شنبه 22 خرداد 1395