بازی بزرگان در سوریه

دیپلماسی ایرانی: نمی خواهم زیاد دور بروم و همان حرفی را بزنم که بسیاری درباره توافق امریکا و روسیه درباره سوریه می زنند. اما توافق آتش بسی که میان روسیه و امریکا بر سر سوریه به دست آمده تا اندازه بسیاری شبیه توافقی است که فرانسه و انگلیس در ابتدای قرن بیستم به آن رسیدند که به آن توافق «سایکس – پیکو» می گویند. می توانم با قاطعیت بگویم که این توافق بیانگر این حقیقت است که دنیا وارد مرحله «جنگ های نیابتی» در چارچوب بازی سازمان ملل شده که در حقیقت «بازی بزرگان» است!

هر کس که فکر می کند توافق امریکا و روسیه برای آتش بس در سوریه صرفا با هدف توقف خونریزی ها برای ورود به مرحله ای جدید با هدف رسیدن به توافقی سیاسی است، اشتباه می کند. هدف فقط این نیست که به دنبال این آتش بس طرف های مخالف حکومت سوریه برای مشارکت در حکومت آینده پای میز مذاکره با نمایندگان حکومت اسد بنشینند و مسکو هم تمایل نداشته باشد که حکومت بشار اسد سرنگون شود و دائما از آن حمایت کند، بلکه هدف این است که قدرت های منطقه ای متحدان خود را در دو طرف نبرد نگه دارند تا واشنگتن و مسکو بتوانند به دو هدفشان برسند، یکی نابودی کامل شبکه داعش به معنای واقعی کلمه و دیگری حرکت آرام برای رسیدن به یک راه حل برای پایان دادن به درگیری ها بدون این که کسی در آن احساس پیروزی یا شکست کند تا هیچ کدام از این احساس ها به حساب این دو قدرت بزرگ نوشته نشود. 

بنابراین ما در برابر فرایند سیاسی تغییر بازی هستیم، در قانون تغییر بازی سیاسی، انتظار می رود که زیان ها برابر شوند و هر کس از قبل این هزینه ها به دستاوردهای خود برسد، شاید زمان رسیدن به توافق سیاسی طولانی شود برای این که هم واشنگتن و هم مسکو به دنبال کاستن از هزینه های خود و رسیدن به دستاوردها و منافع بیشتر هستند که برای آنها در اولویت نخست قرار دارد. 

اگر کسی بپرسد تا چه حد امکان اجرای قطعنامه 2254 شورای امنیت که در پی مذاکرات ژنو یک و ژنو دو و ژنو سه صادر شده است، وجود دارد، می گویم: روسیه و امریکا می خواهند که مساله دیگر در دست نیروهای درگیر در سوریه نباشد و امور تحت نظارت شورای امنیت پیش برود، برای همین هر دوی آنها زمانی وارد مرحله نهایی خواهند شد که طرف های درگیر در سوریه دیگر نتوانند آینده ای را تصور کنند و برای تعیین سرنوشت سوریه دست به دامن قدرت های بزرگ شوند. واقعیت این است که این بازی از اول بوده و همیشه جریان داشته است و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است، دلیل این ادعا هم اظهاراتی است که این روزها از دهان هم روس ها و هم امریکایی درباره فدرالیسم می شنویم، فدرالیسم یعنی تجزیه سوریه، خوشبخانه مصر به عنوان کشور بزرگ عربی مواضعی روشن در قبال بحران سوریه اتخاذ کرده است که می تواند از گزند آن در امان بماند!

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11