اردوغان مشکلی به نام هیتلر دارد

نویسنده: استیون کوک

دیپلماسی ایرانی: رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه مشکلی به نام هیتلر دارد. وقتی جمعه گذشته از وی درباره تمایل شدید او به آنچه که ترک ها آن را «ریاست قوه مجریه» می نامند سوال شد و این که این مسئله چگونه ممکن است بر «ساختار متحد» دولت ترکیه تاثیر بگذارد، اردوغان در پاسخ گفت: «مثال های متعددی در جهان وجود دارند. شما وقتی به آلمان هیتلری نگاه می کنید می توانید شاهد این مسئله باشید.»

پس از انتقادات فراوانی که صورت گرفت یک منبع ناشناس در ریاست جمهوری ترکیه به گاردین گفت: «مثال های خوب و بدی برای نظام های ریاست جمهوری وجود دارند و مسئله مهم اعمال موازنه است. آلمان نازی فاقد ترتیبات نهادی صحیح بود و به وضوح یکی از بدترین نمونه ها در تاریخ است.» یک مقام دیگر هم مخالفان رئیس جمهور را متهم به تحریف کردن سخنان وی کرد. باید انصاف داشت، اما چرا آلمان نازی اولین مثالی است که به ذهن اردوغان می رسد.

اظهارات اردوغان پس از توافق ظاهری میان آنکارا و تل آویو در رفع اختلافاتشان پس از پنج سال و همچنین موجی از مقالات یهودی پسند در روزنامه های طرفدار اردوغان یعنی دیلی صباح (انگلیسی زبان) و ینی سافاک (ترک زبان) صورت گرفته است.

پس از اظهارات اردوغان درباره هیتلر، برای من سخت است تا خاخام اسحاق هالوا که مراسم عمومی هانوکا را در بشیکتاش برگزار کرد یا کارن گرسون سارهون، مدیر مرکز تحقیقات فرهنگی عثمانی و ترکیه که اخیراً در دیلی صباح می نویسد را به خاطر روابط گرم و صمیمانه با رئیس جمهوری که بعضی اوقات هیتلر را دوست دارد، درک کنم.

نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد مربوط به تهاجم اسرائیل به نوار غزه در تابستان 2014 است که حریت دیلی نیوز گزارش داد که اردوغان در جمع هوادارانش در اردو در ساحل دریای سیاه، انتقادات ایالات متحده را رد کرد و گفت: «آنها (اسرائیلی ها) همیشه به هیتلر فحش می دهند، اما هم اکنون آنها از لحاظ بربریت آنها را پشت سر گذاشتند. برخی از آمریکایی ها می پرسند چرا نخست وزیر (اردوغان) چنین مقایسه ای با هیتلر انجام داده است. مشکل شما چیست؟ شما آمریکا هستید هیتلر چه ربطی به شما دارد؟»

این اظهارات از هر لحاظ تند است، به ویژه این که از سوی رهبر کشوری باشد که در سال 1941 پیمان عدم تخاصم با هیتلر امضا کرده و ماشین جنگی این کشور را با کروم تغذیه می کرد. اگر آنچه اردوغان در مورد اسرائیل گفته را کنار بگذاریم، می توان درباره عملیات آنها در غزه بحث کرد. من فقط با این بدجنسی اردوغان درباره ایالات متحده و جنگ جهانی دوم مشکل دارم. چند نفر آمریکایی در مبارزه با آلمان نازی کشته شدند؟

اردوغان سابقه ای طولانی در مورد بیان صحبت های جنجالی و سپس بیان این نکته که منظورش چیز دیگری بوده است، دارد. این صحبت ها در میان حامیان وی و نه دیگران خریدار دارد. این مسئله من را یاد دولت اوباما می اندازد. در جولای 2011 هیلاری کلینتون، وزیر خارجه وقت به صورت عمومی از دولت ترکیه به خاطر رفتارش با خبرنگاران انتقاد کرد. در مارس 2013 هم جان کری، اردوغان را به خاطر گفتن این جمله که صهیونیسم «جنایت علیه بشریت» است، مورد انتقاد قرار داد.

جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به صحبت «شما آمریکا هستید. هیتلر چه ارتباطی به شما دارد؟» پاسخ داد اما چه می شد اگر وزیر خارجه، معاون رئیس جمهور، یا حتی رئیس جمهور به صحبت رهبر ترکیه پاسخ می دادند.

آدم های اردوغان ممکن است اظهارات اخیر او درباره هیتلر را توجیه کنند، اما نمی توانند تمام حقایق مربوط به رئیس دولت ترکیه -رهبر یک کشور عضو ناتو- که «آلمان هیتلر» را مثالی از یک نظام ریاستی قدرتمند ذکر می کند، پاک کنند.

من از مقامات آمریکا تعجب می کنم که آیا این بار هم مثل همیشه می خواهند بگویند «فقط طیب مثل طیب است.» یا این که اقدام درست و اخلاقی را انجام می دهند تا اردوغان در قبال جملات خود بزرگ بینانه ای که بیان می کند، مسئولیت قبول کند.

منبع: نشنال اینترست/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20