کری نباید به ظریف نامه می‌نوشت

نویسنده: جان آلن گی

دیپلماسی ایرانی: قانون بودجه که در کنگره تصویب شد، به خاطر برنامه لغو ویزا جنجال برانگیز شد. برنامه ای که براساس آن مسافرانی که از بیشتر کشورهای اروپایی می آیند برای ورود به ایالات متحده نیازی به ویزا نداشتند (در مقابل آمریکایی ها هم برای سفر به اروپا از این امتیاز بهره می برند.) تغییرات جدید در این قانون موجب می شود شهروندانی که اخیراً از سوریه و چند کشور مشابه دیگر بازدید کرده اند، از این برنامه حذف شوند.

همان گونه که پیش از در مقاله ای نوشته بودم چنین اقدامی موجب می شود تا دیگر کشورهای حاضر در این برنامه هم محدودیت های مشابهی برای آمریکایی ها اعمال کنند. به زعم یک گروه مخالف این قانون (نایاک-شورای ملی ایرانیان آمریکا) شهروندان سوری - آمریکایی، عراقی - آمریکایی، سودانی - آمریکایی و ایرانی - آمریکایی «شهروندان درجه دو» خواهند بود.

انتقادات مشابهی هم درباره تاثیر تغییرات این برنامه بر توافق هسته ای با ایران مطرح شد. براساس برجام هیچ کدام از طرفین حق ندارند محدودیت هایی درباره تجارت و روابط اقتصادی ایران اعمال کنند. به عبارت دیگر ما قادر نیستیم تا در احیای تجارت ایران کارشکنی کنیم. از این نظر عده ای معتقدند که این لایحه موجب چنین محدودیتی خواهد شد چون موانع جدیدی را بر سر راه تاجرانی که می خواهند در این کشور سرمایه گذاری کنند، ایجاد می کند. برخی از سیاستمداران ایرانی و تعدادی از دیپلمات های اروپایی چنین دیدگاهی دارند.

دولت اوباما بی درنگ به این نگرانی ها پاسخ داد: مدت کوتاهی پس از تصویب این لایحه، جان کری نامه ای به محمدجواد ظریف، همتای ایرانی اش نوشت و اعلام کرد اجرای این اصلاحات توسط دولت «با منافع تجاری قانونی ایران تداخلی ندارد.» کری به تعدادی از گزینه هایی که دولت برای نرم کردن تاثیر این قانون در اختیار دارد اشاره کرده و این نکته را اضافه می کند که این تغییرات می تواند از سوی دولت نادیده گرفته شود.

این اظهارات موجب برانگیخته شدن انتقادات تندی از سوی جمهوری خواهان کنگره همچون نماینده اد رویس (جمهوری خواه از کالیفرنیا) رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان شد. وی دولت را متهم به «عقب نشینی برای جلب رضایت حکومت ایران» کرد. رویس در مقابل خواستار این شده است تا دولت اقدامات بیشتری در مقابل آزمایش موشک بالستیک اخیر ایران، مسئله تروریسم و حبس تعدادی از شهروندان آمریکا در ایران، انجام دهد.

همتای رویس در سنا، سناتور باب کورکر (جمهوری خواه از تنسی) رئیس کمیته روابط خارجی سنا هم اظهارات مشابهی را تکرار کرده و گفته تیم اوباما میلی به پاسخگو کردن ایران ندارد.

این درحالی است که دولت در حال آماده شدن برای مرحله مهم اجرای توافق است و همانطور که رئیس جمهور حسن روحانی اعلام کرده توافق در ماه کنونی تقویم ایرانی ها و اواخر ژانویه اجرایی می شود و تحریم ها لغو خواهد شد. پس این دیوانگی است که دولت در چنین روزهای حساسی دست به این قبیل اقدامات بزند و نامه کری هم به احتمال زیاد برای جلوگیری از آسیب های مخرب این بحث بر توافق، نوشته شده است.

با این حال این به این معنی نیست که نامه کری دارای رویکرد درستی بوده است. کری به جای این اقدام می توانست نامه ای به کمیته حل اختلافات برجام (که ایران هم عضوی از آن است) بنویسد. یا این که وزارت خارجه می توانست بیانیه ای صادر کند. این ارتباط با ایرانی ها باید به صورت غیررسمی می بود نه این که کتباً نوشته شود. در عوض ما شاهد بودیم که وزیر خارجه از جمهوری اسلامی در مقابل قانونگذاران ایالات متحده دفاع کرد.

جنجال به وجود آمده بر سر لغو ویزا نشان دهنده چالش های پیش روی ایالات متحده در اجرای توافق هسته ای است. ما نباید از قدرت خودمان برای مقابله با رفتار ایران در حوزه های خارج از توافق هسته ای صرف نظر کنیم. در عین حال ما نمی خواهیم که توافق شکست بخورد.

از سوی مقابل هم، ترس ایرانی ها از جنگ طلبان کنگره که به دنبال اعمال مجدد تحریم های هسته ای در حوزه های دیگر از جمله حقوق بشر هستند، بی مورد نیست. ما نمی توانیم بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را به درون مغز اعضای کنگره بفرستیم تا متوجه شویم نیت اصلی آنها از اصلاح قانون لغو ویزا چیست. اگر ما هم جای ایرانی ها بودیم، همین نگرانی ها را داشتیم.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند