عربستان سودای رهبری دارد

دیپلماسی ایرانی: صحبت های «باراک اوباما»، رئیس جمهوری امریکا درباره داعش و این که این شبکه تروریستی 40 درصد از اراضی اش در عراق را از دست داده است با اعلام ائتلاف «محمد بن سلمان»، جانشین ولیعهد عربستان سعودی که برای نخستین بار شخصا در کنفرانسی مطبوعاتی حضور یافت و صحبت از تشکیل ائتلاف نظامی اسلامی برای مبارزه با تروریسم داد، هم زمان شده است. اظهارات این دو مقام ارشد متحد یکدیگر یک هفته بعد از ورود نیروهای ترکیه ای به شمال عراق بیان می شود.

به گزارش رویترز، رئیس جمهوری امریکا در بازدید از پنتاگون که مقامات امریکایی آن را بی سابقه دانسته اند، گفت: «ما سخت تر از هر زمانی در حال ضربه زدن به داعش هستیم. داعش از تابستان حتی یک عملیات زمینی موفق نداشته است. داعش 40 درصد اراضی را که زمانی در عراق تحت کنترل خود داشت، از دست داده است. ایالات متحده و نیروهای مسلح ما در راستای مأموریت خود برای نابودی گروه تروریستی داعش، رهبری ائتلاف جهانی را همچنان ادامه خواهند داد. هواپیماهای ائتلاف – شامل جنگنده ها، بمب افکن ها و پهپادها – شدت حملات هوایی خود را افزایش داده اند. طی ماه آوریل، ما بیش از هر دوره زمانی دیگر از زمان آغاز حملات ائتلاف، بمب بر سر اهداف داعش ریخته ایم.»

وی تاکید کرد، رهبران داعش نمی توانند پنهان شوند. وزارت امنیت داخلی سیستم هشدار خود را ارتقا داده است تا به هوشیاری مردم آمریکا و ایمن ماندن آن ها کمک کند، اما جنگ علیه داعش در سوریه و عراق همچنان دشوار است.

ساعاتی پس از این اظهارات و در حالی که اوباما گفت که جنگ با داعش دشوار است، محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستان و وزیر دفاع این کشور، فردی که گفته می شود بیشترین نفوذ را در هیئت حاکمه این کشور دارد و سودای جانشینی پدر را در سر می پروارند با حضور در جمع خبرنگاران گفت: «ائتلاف بزرگ اسلامی در حال شکل گیری است و هدف از آن مبارزه با داعش و تمامی گروه های تروریستی در همه جا است.» به گزارش اسکای نیوز وی همچنین تاکید کرد، ما نمی توانیم در عراق و سوریه وارد جنگ شویم مگر این که با جامعه جهانی هماهنگ باشیم.

این در حالی است که نیروهای ترکیه در عراق هنوز حضور دارند و علی رغم این که در پایگاه «بعشیقه»، بنا به توافقات صورت گرفته میان بغداد با آنکارا، تنها 50 تا 60 نفر افسر ارشد جهت آموزش نیروهای پیشمرگ و نیروهای «داوطلب ملی»، متشکل از نیروهای عموما سنی از اهالی موصل حضور دارد، مابقی آنها در مناطق کردنشین شمال عراق مستقر شده اند. اقدامی که گفته می شود با هماهنگی ترکیه با اقلیم کردستان عراق صورت گرفته است.

تشکیل نیروی زمینی عربی – سنی

باراک اوباما در اظهارات خود گفت که به زودی «رمادی» مرکز استان الانبار از کنترل داعش آزاد خواهد شد و دیگر مناطق عراق نیز از وجود داعش پاک خواهند شد. این در حالی است که مقامات عراقی از امریکایی ها گلایه دارند که در آزادسازی مناطق تحت تصرف داعش سنگ اندازی می کنند و در عملیاتی که فرماندهی آنها را بر عهده دارند، در پیشبرد کارها تعلل به خرج می دهند. بسیاری از کارشناسان می گویند که دلیل این کار نگرانی امریکایی ها از ورود نیروهای داوطلب مردمی که عموما شیعه و نزدیک به ایران هستند به مناطق سنی نشین است. امریکایی ها اذعان می کنند، با ورود آنها مخالفند. حتی در سفر اخیری که حیدر العبادی، نخست وزیر عراق به واشنگتن داشت، باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا هشدار داد که «نیروهای داوطلب مردمی شیعی که بنا به اطلاعات ما تحت کنترل ایران فعالیت می کنند، نباید وارد مناطق سنی نشین شوند.» کارشناسان امریکایی می گویند، اصطکاک و حساسیت میان اهل تسنن با شیعیان آن قدر بالا است که از این نگرانند ورود نیروهای داوطلب مردمی به مناطق سنی نشین باعث ایجاد آشوبی تازه در این مناطق شود. اما کارشناسان می گویند، این نگرانی کاذب است، چرا که شیعیان کل عراق را کشور خود می دانند و مباحث شیعه – سنی برای آنها مطرح نیست.

«وفیق السامرائی»، ژنرال سابق عراقی که خود از اهل تسنن است، در این باره به شبکه الحدث می گوید: «این دیدگاهی است که امریکایی ها می خواهند به ما قالب کنند و الا کدام سنی می تواند منکر این واقعیت شود که شیعیان عراق بسیاری از مناطق سنی را از دست داعش نجات دادند. آیا تکریت سنی نشین توسط شیعیان آزاد نشد؟ ما در عراق شیعه – سنی نداریم، اگر دیگران بگذارند.»

«محمد صهیود»، نماینده ائتلاف دولت قانون در مجلس عراق به خبرگزاری عراق (واع) می گوید: «این عربستانی ها هستند که بحث شیعه و سنی را در عراق به راه انداخته اند. وقتی که تکریت آزاد شد آنها به امریکایی ها فشار آوردند که چرا شیعیان وارد مناطق سنی نشین شده اند. نگاه آنها نگاه تکفیری است، آنها می خواهند از طریق علما و نفوذ خود در میان اهالی عراق فرهنگ تکفیر را ترویج کنند.»

سید محسن حکیم، یکی از مقامات ارشد مجلس اعلای اسلامی عراق نیز در این باره به وقایع اتفاقیه می گوید: «این عربستانی ها بودند که این فکر را به امریکایی ها تلقین کردند که شیعیان نباید وارد مناطق سنی نشین شوند و این را خط قرمز خود می دانند. جنجال پاک سازی تکریت از لوث داعش را آنها به پا کردند و امریکایی ها را در این رابطه تحریک کردند.»

پس در این صورت چه کسی باید مناطق سنی نشین را از لوث داعش پاک کند؟ «خاوریز سولانا» مسئول اسبق دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یادداشتی که در سایت «پروجت سیندیکیت» نوشته است، در پاسخ به این پرسش می گوید: «باید کشورهای عربی و سنی خود نیروی نظامی تشکیل دهند و به مبارزه با داعش و دیگر گروه های تروریستی در مناطق سنی نشین بروند. ما باید بر روی این مساله کار کنیم و کشورهای عربی را قانع کنیم که خود نیروی نظامی برای این منظور تشکیل دهند.»

«اثیل النجیفی»، استاندار سابق موصل در این باره به سی ان ان می گوید: «ما نیروی نظامی تشکیل داده ایم و اتفاقا کارشناسان ترک به همین منظور به پایگاه بعشیقه آمده اند. آنها به آن جا آمده اند تا نیروهای داوطلب ما را که متشکل از اهالی موصل هستند، آموزش دهند. ما به این منظور از دیگر کشورهای مسلمان از جمله عربستان نیز کمک می گیریم.»

بهره برداری عربستان

کارشناسان مسائل عرب می گویند که عربستانی ها از این که شاهد موفقیت های روزافزون ایران در کشورهای مختلف منطقه به ویژه در عراق و سوریه هستند، خشنود نیستند. به ویژه شخص محمد بن سلمان از این که می شنود همه جا صحبت از موفقیت های ایران می شود، خشمگین است.

دکتر «محمد ادریس»، از اعضای مرکز مطالعات خاورمیانه الاهرام در این باره به وقایع اتفاقیه می گوید: «واقعا عربستان از پیشرفت های ایران خشنود نیست. ریاض از این که از یک سو می بیند مشکلات ایران با غرب می روند که حل شوند و از سوی دیگر موفقیت های میدانی در منطقه به ویژه در عراق و سوریه به دست آورده ناخرسند است. نزدیکی ایران و روسیه نیز مزید بر علت شده است.»

وی همچنین می گوید: «عربستانی ها این موضوع را از عینک طایفه ای می بینند، می گویند این مساله به ضرر توازن سنی – شیعی در منطقه است. متاسفانه آنها تلاش می کنند، این نگاه طایفه ای را به کشورهای دیگر نیز قالب کنند، و چون کشورهای عربی در حال حاضر در وضعیت مناسبی به سر نمی برند و نیاز به حمایت های خارجی به ویژه پول های کشورهای عربی حوزه خلیج ]فارس[ دارند به ناچار مجبورند در برابر آنها کوتاه بیایند.»

محمد اکرم محمد، نماینده اسبق مجلس مصر نیز در این باره به وقایع اتفاقیه می گوید: «واقعیت این است که عربستان می خواهد از وضعیت موجود نهایت استفاده را ببرد. در نبود کشوری مثل مصر که در گذشته سردمدار کشورهای عربی بود و ایدئولوژی وحدت عربی را مطرح می کرد و توانسته بود محوری در جهان عرب با محوریت خود به وجود آورد، عربستان تلاش دارد خود جای آن را بگیرد؛ اما چون ایدئولوژی ندارد از پول و نگاه های شیعه – سنی استفاده می کند. تشکیل ارتش اسلامی نیز در همین چارچوب می گنجد. این مشکل بزرگی برای ما است.»

بنابراین می توان گفت این که اوباما می گوید غلبه بر داعش سخت است و هم زمان عربستان اعلام می کند، ائتلاف نظامی اسلامی تشکیل می دهد در حقیقت پاسخی است به امریکا که ما حاضریم وارد عمل شویم و این کار را سهل کنیم، به شرطی که دیدگاه ما غالب شود.