اولین حضور زنان عربستانی در انتخابات

نویسنده: انگس مک دووال

دیپلماسی ایرانی: زنان عربستان سعودی برای اولین بار توانستند روز شنبه در انتخابات شورای محلی رای دهند و کاندیدا شوند. اقدامی که از سوی برخی از فعالان در این پادشاهی اسلامی تغییری تاریخی قلمداد می شد، اما عده ای هم بودند که این اقدام را سمبلیک نامیدند.

سارا احمد 30 ساله و فیزیوتراپیست که در شمال ریاض در پای صندوق رای حاضر شده می گوید: «به عنوان گام اول این دستاورد بزرگی بود. حالا ما حس می کنیم که قسمتی از جامعه هستیم که می توانیم در آن مشارکت داشته باشیم.»

در این انتخابات که در سال های 2005 و 2011 فقط مردان در آن شرکت می کردند برای انتخاب دو سوم کرسی های شورا بود که آن هم تنها قدرت مشاوره ای داشتند. اما حالا نقشی محدود در تصمیم گیری های دولت محلی خواهند داشت. این اعطای حق رای موجب شده است تا برخی از سعودی ها امیدوار باشند تا خانواده حاکم آل سعود اصلاحات بیشتری برای باز شدن فضای سیاسی انجام دهند.

عربستان سعودی تنها کشوری در جهان است که زنان حق رانندگی در آن ندارند و زنان برای سفر خارج از کشور، ازدواج، کار، تحصیل یا انجام برخی از جراحی ها به اجازه مردانشان که معمولاً پدر، شوهر، برادر یا پسر است، نیاز دارند.

در دوران حکومت ملک عبدالله که در ماه ژانویه درگذشت، در سال 2011 اعلام شد که زنان می توانند در این انتخابات رای دهند و گام هایی برای نقش بیشتر زنان در جامعه، فرستادن آنها به دانشگاه و تشویق به استخدام زنان برداشته شد. با این وجود در حالی که در بسیاری از کشورها حق رای زنان، لحظه ای دگرگون کننده برای رسیدن به برابری جنسیتی بوده است، تاثیر آن در عربستان سعودی که فاقد دموکراسی است و به محافظه کاری اجتماعی ادامه می دهد، محدود است.

قبل از این که عبدالله اجازه حضور زنان در این انتخابات را بدهد، مفتی اعظم این کشور مشارکت زنان در سیاست را «باز کردن درها به سوی شر» نامیده بود. سرعت حرکت اصلاح اجتماعی در عربستان سعودی که در نهایت توسط آل سعود دیکته می شود، همچنین بستگی زیادی به مجادله میان محافظه کاران و پیشروها بر سر چگونگی پیوند میان سنت های مذهبی و مدرنیته دارد.

حقوق زنان

تنها 1.48 میلیون از جمعیت 20 میلیونی عربستان در این انتخابات ثبت نام کردند که از این میان 131 هزار نفر زن بودند. انتخاباتی که در آن احزاب سیاسی وجود ندارند، قوانین محدود کننده ای در زمینه کمپین ها وجود دارد و تنها مسائل محلی در آن مورد تصمیم قرار خواهند گرفت.

برخی از رای دهندگان امیدوارند که آل سعود در نهایت اجازه برگزاری انتخابات برای مجلس شورا را بدهد. ریاض نعیم، کارمند بازنشسته دولت که ریش خاکستری دارد می گوید: «دلیلی ندارد وقتی که انتخابات شورای شهرداری برگزار می شود، انتخابات مجلس شورا انجام نشد.» براساس تحلیل ها، آل سعود هیچ گونه اعلام رسمی در این رابطه نداشته اما در بحث های خصوصی در این باره صحبت کرده اند.

براساس گزارش مقامات برگزاری انتخابات و خبرنگاران، در مرکز اجتماعی ملک سلمان در شمال ریاض که مردان و زنان در اتاق های جداگانه ای رای می دادند، تعداد رای دهندگان بیشتر از انتظار بوده اند. این در حالی است که شماری از کاندیداهای احتمالی از شرکت در انتخابات منع شده بودند. مقامات هیچ گونه توضیحی برای عدم اجازه دادن به آنها ارائه نکرده اند، اما بسیاری از آنها قبلاً از لحاظ سیاسی فعال بودند و طرفدار رانندگی زنان و پیشرفت جامعه شیعیان بودند.

ایمان المشروی، جراح کودکان در ریاض می گوید توسط دوستانش که کاندیدا شده اند متقاعد به رای دادن شده است: «ما مادر، معلم و دکتر هستیم. ما همانند مردان در همه جای کشور هستیم.» در مقطع کنونی براساس گفته زنانی که در انتخابات شنبه شرکت کردند، به غیر از ماهیت سمبلیک بودن حضور در انتخابات، آنها امیدوار به نتایج انتخابات و تاثیر گذاری محدود بر مسائل محلی هستند.

سارا احمد فیزیوتراپیست می گوید: «من معتقدم که زنان خواهان پارک، کتابخانه برای کودکان، سلامت و فعالیت ورزشی برای زنان هستند و این قسمتی از تصمیم آنها است.» در هنگامی که وی صحبت می کرد یک هواپیمای ترابری نظامی از پایگاه هوایی نزدیک حوزه رای گیری بلند شد تا یادآور سیاست های مهمی همچون جنگ یمن و مدیریت کاهش قیمت نفت باشد که شهروندان سعودی -مردان و زنان- به صورت رسمی درباره آن حرفی نمی زنند.

 منبع: رویترز/ مترجم: حسین هوشمند