پیوند تروریسم داعش و وهابیسم سعودی

دیپلماسی ایرانی: سوریه به خاطر دو جنگ ویران شده است. اول، جنگی که بین رئیس جمهور بشار اسد و گروه های شورشی مانند ارتش آزاد سوریه در جریان است و تنها از طریق راه حل سیاسی قابل حل و فصل است، همان راهی که قدرت های جهانی و منطقه ای در مذاکرات صلح وین به دنبال آن هستند. دوم، جنگی که توسط داعش به راه انداخته شده و رویکردی بسیار متفاوت می طلبد.

البته جنگ داعش همانند جنگ داخلی -که بین شیعه و سنی با هم و خود سنی ها است- با مبارزه علیه اسد در ارتباط است. اما حملات تروریستی وحشیانه داعش در بیروت و پاریس نشان داد که هیچ گونه مذاکره ای - چه برسد به توافق- با رهبران آنها ممکن نیست. هیچ گونه ترتیبات سیاسی، دیپلماتیک و یا ارضی نمی توان با این گروه وضع کرد.

در این مبارزه به دیپلماسی نیاز است. جنگ گاهی اوقات عنصری از دیپلماسی است و دیپلماسی می تواند در مواقعی عنصری از جنگ باشد. در جنگ با داعش، دیپلماسی برای تقویت اتحاد کشورهایی که به دنبال ریشه کنی کامل این گروه هستند، حیاتی است. همه کشورها موافق اند که داعش هیچ گونه حق مشروعی در هیچ جایی ندارد.

در عین حال برخی می خواهند شکست رهبران شیعه در مشارکت دادن سنی ها را عامل ظهور داعش قلمداد کنند و آنها را سرزنش کنند، این توضیح چندان کامل نیست. مطمئناً در میان مقامات ناآزموده عراقی و رهبران شجاع شیعه، نلسون ماندلایی وجود ندارد. اما اگر داعش وسیله ای برای سنی ها علیه رهبری شیعه است، در آن صورت درگیری ها نباید فراتر از مناطق شیعه گسترش می یافت.

همان گونه که بهار عربی نشان داد و بحران ها و خشونت هایی که به تبع آن به وجود آمد، نشان داد اسرائیل نمی تواند مقصر تمام مشکلات منطقه باشد. با تمام این تفاسیر، داعش از وهابیسم، قرائتی به شدت محافظه کارانه از اسلام سنی که در کشورهای پادشاهی خلیج فارس همانند عربستان وجود دارد، الهام گرفته است.

الان زمان این است که مسلمانان سنی قاطعانه تر در مقابل این جنبش وحشی عمل کنند. بدین منظور عربستان باید از تصمیم اخیرش مبنی بر حمله به شورشیان شیعه حوثی در یمن عقب نشینی کند و به جای آن بر داعش متمرکز شود. هیچ کشوری نمی تواند از جنگ با داعش صرف نظر کند به ویژه این که یک قدرت منطقه ای ثروتمند باشد که سنت هایش، منبع الهام رادیکالیسم است.

مذاکرات وین دلیلی برای خوشبینی به جنگ داخلی اسد و مخالفانش است. این مذاکرات آغاز پایان درگیری های سوریه نیست. اما گامی جدی در جهت رویکرد دیپلماتیک برای حل جنبه های مختلف این درگیری است. در مقطع کنونی این مذاکرات فاصله زیادی با عالی بودن دارد. اما هنوز خیلی زود است که اقدامات مهم صورت بگیرد و برخی نگرانی های بالقوه رفع شوند.

در زمان بحران، کشورها درس های بحران های گذشته را فراموش می کنند. این ماه بیستمین سالگرد امضای توافق دیتون است که به جنگ بوسنی پایان داد. گامی مهم که از یک فرآیند دو مرحله ای به وجود آمد و به درگیری وحشتناکی که در آن شهروندان مورد هدف قرار داشتند، پایان داد. اول، ایجاد یک «گروه تماس» بین المللی که بر روی یک چهارچوب برای صلح توافق کند. سپس طرف هایی که به طور مستقیم درگیر جنگ هستند بر سر چارچوب ها به توافق می رسند.

این ها حرف هایی بر روی کاغذ نیست و کار می کند. به جای جریحه دار شدن غرور عده ای، آنهایی که در این درگیری که موجب کشته شدن یا زخمی شدن صدها هزار نفر از مردم بی گناه و بی خانمان شدن میلیون ها نفر شده است، دخیل هستند، باید برای پایان یافتن آن تصمیم بگیرند. شاید در آن صورت همگان بتوانند توجهشان را برای نابودی داعش متمرکز کنند.

منبع: پراجکت سیندیکیت/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20