نزدیکی ملک سلمان به وهابی‌ها

نویسنده: دیوید اندرو واینبرگ *

دیپلماسی ایرانی: روز جمعه 2 سپتامبر، یک گروه 50 نفره از مفتی های سعودی به طوماری مبنی بر محکوم کردن «مداخله روسیه در سوریه» پیوستند و به شورشیان توصیه کردند تا «به جهاد علیه دشمنان خداوند بپیوندند.» آنها همچنین «تعصب صلیبیون» را محکوم کردند و به مداخله مسکو در سوریه برچسب جنگ صلیبی مدرن زدند. به گزارش رویترز افراد حامی این طومار، مقامات دولتی نیستند و مفتی مسکو و دیگر منابع روسی از آن ناراضی هستند و آن را «اقدامی به شدت مستقل» نامیده اند.

با این حال هفته گذشته، یک شبکه مذهبی مهم عربستان تصاویری از مراسمی را منتشر کرد که در آن، ناصر العمر، مهمترین حامی طومار، در کنار عبدالله المطلق، عضو شورای علمای عربستان، بالاترین نهاد مذهبی این کشور، نشسته و در حال لبخند زدن است.

براساس چندین بررسی، ناصر العمر با داشتن 1.8 میلیون فالوئر در توییتر یکی از موثرترین علمای سعودی در رسانه های اجتماعی است. وی همچنین بر سایتی که طومارهای افراط گرایان را منتشر می کند، نظارت دارد. براساس گزارش های خبری و گروه های حقوق بشری، وی در سال 2008 از طوماری حمایت کرد که براساس آن «شیعیان به نزاع، فساد و تخریب در میان مسلمانان متهم شدند.» اما دولت به جای این که با وی مخالفت کند، یک واعظ شیعه را که مخالف این قبیل تعصب های مذهبی بود را دستگیر کرد. اوایل امسال، العمر مهمان مراسم افطار تمیم آل ثانی، امیر قطر بود و در حالی که لبخند بر لب داشت با وی دست می داد.

عکسی که ماه گذشته منتشر شده نشان می دهد که العمر با عبدالمجید الزندانی، که زمانی مرشد اسامه بن لادن بود و پس از سال 2004 به خاطر تامین نیرو و تجهیزات برای القاعده مورد تحریم ایالات متحده قرار گرفت، دیدار داشته است. الزندانی به خاطر جنگ داخلی یمن به عربستان فرار کرده و با این اقدام تحریم ممنوعیت مسافرتش که توسط سازمان ملل وضع شده را شکسته است. روزنامه های یمنی همچنین عکسی را منتشر کردند که وی پای سخنرانی عبدالعزیز آل الشیخ، مفتی اعظم عربستان نشسته است.

منتقدان پیش از این شبکه تلویزیونی المجد، که مدیر آن توسط مطلق و عمر مورد تقدیر قرار گرفته است را متهم به تعصب در برابر آمریکا و دیگر ادیان می کنند. آنها این شبکه را «شبکه نفرت سعودی» می نامند. این شبکه در مراسم حج سال گذشته به سعد بن عتیق العتیق، که سال ها واعظ آکادمی گارد ملی عربستان بوده، جایزه داده است. چندین فیلم از العتیق وجود دارد که در مقابل نمازگزاران از خدا درخواست می کند تا مسیحیان، یهودیان، شعیان و علوی ها را نابود کند.

همان گونه که بروس ریدل درباره رهبری جدید عربستان اشاره کرده است، ملک سلمان، این پادشاهی را بیشتر به وهابیت نزدیک کرده است. وی تنها عضو زن کابینه را اخراج کرد و اغلب با نخبگان ارتجاعی و بدنام دیدار دارد. او در هفته گذشته شاهزادگان برجسته را در حالی در کاخش در جده جمع کرد که بسیاری از روحانیون تندرو هم حضور داشتند.

این وقایع نشان دهنده نگرانی درباره رویکرد عربستان نسبت به شورشیان افراطی در جنگ سوریه است که روسیه هم اینک با در کنار حکومت اسد قرار گرفتن، وارد آن شده است. این مسئله همچنین نشان می دهد که آنها به بیانیه جان کری در جده در سالگرد 11 سپتامبر در سال گذشته، پایبند نیستند. وی در آن بیانیه گفته بود ریاض و همسایگان خلیج فارسش متعهد به انکار ایدئولوژی نفرت داعش و دیگر گروه های افراطی شده بودند.

در عوض به نظر می رسد دولت عربستان همچنان آغوشش نسبت به روحانیون افراطی که عدم تحمل دیگر مذاهب را ترویج می کنند، باز است.

* عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند