اوباما چگونه توافق هسته‌ای را نجات داد؟

نویسنده: پیتر وبر

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد کمی زود است که بگوییم کاخ سفید بر سر توافق هسته ای ایران و شش قدرت جهانی که در جولای به دست آمد، به پیروزی دست یافته است. اما روز چهارشنبه، رئیس جمهور اوباما آرای مورد نیاز برای حفظ وتوی خودش را زمانی که جمهوری خواهان در ماه جاری لایحه مخالفت با توافق را تصویب کنند، به دست آورد.

حالا مشخص شده است که منتقدان توافق نمی توانند آرای مورد نیازشان برای مانع شدن از لغو تحریم های ایران توسط اوباما را به دست بیاورند. جمهوری خواهان در حال حاضر مشغول پیدا کردن راه های دیگری برای شکست توافق هستند، اما این شکست بزرگی برای تلاش های آنها بود. این در حالی است که در اوایل آگوست، به نظر می رسید که مخالفان توافق ایران، دست بالا را داشتند.

پس از چند تابستان وحشتناک در سال های گذشته، اوباما تابستان امسال را برد. اوباما در این تابستان با حملات شدیدی از جمله سخنرانی عجیب بنیامین نتانیاهو در کنگره، مخالفت یکدست و متحد جمهوری خواهان و کمپین 20 میلیون دلاری برای شکست توافق از سوی گروه «شهروندان خواستار ایران غیر هسته ای» که شاخه ای از لابی قدرتمند آیپک است، روبه رو بود.

دیگر گروهی که 10 میلیون دلار در این راه هزینه کرد، بنیاد امنیت آمریکایی بود. در مقابل، جی استریت، گروه یهودی لیبرال که از توافق حمایت می کرد، حدوداً 5 میلیون دلار هزینه کرد. پس اوباما چگونه توانست این روند را معکوس کند؟ اولاً وی به تنهایی در این زمینه اقدام نکرد.

مخالفان توافق بر تعطیلات ماه آگوست برای افزایش فشارها از طریق تبلیغات تلویزیونی بر روی قانونگذارانی که به ایالت هایشان بر می گردند، حساب کرده بودند. سناتور کریس مورفی (دموکرات از کنتیکت) در این باره به پولیتیکو می گوید: «باور جمعی ای که وجود داشت این بود که ماه آگوست به نفع مخالفان توافق خواهد بود، اما اینگونه نشد.»

قسمت دیگر مربوط به این می شود که هیچ گونه خشم عمومی ای در این باره رخ نداد و دموکرات ها هم از اشتباهات گذشته شان درس گرفتند. نانسی پلوسی به نیویورک تایمز می گوید: «اشتباهات تابستانی بر سر بیمه درمانی اوباما، تی پارتی و بودجه مفید بودند چون من می توانم به مردم بگویم ما چون طرف مقابل را می شناختیم، فعال بودیم. در این زمینه طرح داشتیم و خواهیم داشت.»

پلوسی و گروهی از دموکرات های مجلس نمایندگان -ژان شاکوفسکی (ایلینوی)، لوید داگت (تگزاس)، دیوید پرایس (کارولینای شمالی) و رزا دیلارو (کنتیکت)- در کنگره اتاق جنگ تشکیل داده بودند تا با دعوت از کارشناسان و مقامات نظامی بتوانند قانونگذاران را متقاعد به حمایت از توافق کنند.

کاخ سفید هم اتاق جنگ داشت و یک سلاح مخفی هم داشت: ارنست مونیز، وزیر انرژی. مونیز که فیزیکدان هسته ای است، در تابستان کنونی چندین نشست مختلف با قانونگذاران داشت. تعدادی از دموکرات ها هم گفته اند پس از دیدار با دیپلمات های ارشد دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات، متقاعد شده اند.

دیگر بازیکن کلیدی در پیروزی کاخ سفید، مخالفان توافق بودند. آنها هرگز نتوانستند جایگزین معتبری برای توافق با ایران پیشنهاد بدهند. اشتباهات آنها منجر به این شد که این بحث تبدیل به یک مبارزه حزبی شود. سخنرانی نتانیاهو نشان داد که مسئله نه بر سر امنیت ملی، بلکه سیاسی است.

شاید یکی از کمک کننده ترین مسائل برای حامیان توافق هسته ای ایران، مخالفان رده پایینی همچون دونالد ترامپ و سناتور تد کروز (جمهوری خواه از تگزاس) و دیگر کاندیداهای جمهوری خواه انتخابات ریاست جمهوری بودند که در طول چند هفته اخیر به طور فزاینده ای از زبانی آتشین برای محکوم کردن توافق استفاده کردند. این مسئله تنها به کاخ سفید کمک کرد و دموکرات های عصبی را آرام کرد.

این نبردی بوده که همیشه بر سر غلبه بر وتوی رئیس جمهور به ویژه در زمینه سیاست خارجی وجود داشته است و تیم اوباما توانست آرای مورد نیاز برای حفظ وتو را کسب کند. اما با وجود این که اوباما با مخالفان قدرتمندی روبه رو بود که قصد داشتند یکی از بزرگترین دستاوردهای وی در سیاست خارجی را نابود کنند، اگر آنها شکست بخورند، که همین طور به نظر می رسد، معلوم می شود که در نهایت کاخ سفید یاد گرفته است چگونه از خودش در برابر گرمای سیاسی ماه آگوست محافظت کند.

منبع: ویک/ مترجم: حسین هوشمند