کهنه‌سربازان آمریکایی و ایرانی علاقه‌ای به جنگ ندارند

نویسنده: نرگس باجقلی

دیپلماسی ایرانی: «وقتی من 22 سالم بود به جنگ رفتم ...به جنگ رفتم و برایم مشخص شد که دیگر نمی خواهم هیچ وقت به جنگ بروم.» این جملات جان کری، وزیر خارجه است که اخیراً پس از به دست آمدن توافق، در نشستی در حضور تمام وزرای خارجه در وین گفته بود. تجربیات کری در زمینه جنگ مشوق وی برای رساندن مذاکرات هسته ای به چنین نتیجه ای شده است. تجربیات کری مربوط به زمانی است که به عنوان سرباز به جنگ ویتنام فرستاده شده بود، جنگی که آخرین جنگ تن به تن آمریکایی ها بود و تلفات زیادی از لحاظ کشته شدگان و زخمی ها بر جای گذاشت.

تمایل وزیر خارجه کری به جلوگیری از وقوع جنگ به خاطر تجربه دست اول وی از وحشت جنگ است، امری که در سمت ایرانی ها هم وجود دارد. احساسات ضد جنگ همچنین نقش مهمی در تصمیم ایران برای دنبال کردن دیپلماسی داشته است، امری که کمتر به آن اشاره شده است.

تعداد قابل توجهی از کهنه سربازان ایرانی جنگ عراق هم نقشی مهم در راضی کردن سیاستمداران ایرانی در زمینه حل صلح آمیز مشکلات با غرب داشتند. احمد، یکی از کهنه سربازان و فعال صلح طلب به من در سال 2011 که در حال ساخت یک فیلم مستند درباره کهنه سربازان جنگ ایران و عراق بودم، گفته بود: «جنگ وحشتناک است. جنگ وحشتناک ترین چیز در جهان است.»

وقتی من از وی پرسیدم که آیا به پسرانش اجازه می دهد تا در صورت حمله به ایران به جنگ بروند گفت: «من امیدوارم هیچ وقت حمله ای صورت نگیرد. اما من هیچ وقت نمی خواهم آنها هم کار من را انجام دهند. به همین دلیل باید جنگ را قبل از آن که رخ دهد، متوقف کنیم.»

جنگ ایران و عراق (1988-1980) هم مانند جنگ ویتنام، یک درگیری خونین و طولانی مدت بود که جان سربازان جوان بسیاری را گرفت و صدها هزار نفر از سربازان و غیرنظامیان را مجروح ساخت. امروز ایران محل زندگی 100 هزار نفر مجروح به جا مانده از تسلیحات شیمیایی است که بیشترین میزان در جهان است. عراق در اوایل سال 1981 مبادرت به بمباران شیمیایی ایران کرد. علاوه بر مجروحانی که ریه شان را به خاطر بمب های شیمایی از دست دادند، کور شدند و دچار سوختگی شدند، دهها هزار نفر از کهنه سربازان از زمان جنگ روی ویلچر نشسته اند و پایشان را به خاطر بمب ها، مین ها و ماندن زیر آوار از دست داده اند.

گروهی از کهنه سربازان طرفدار صلح، گروهی به نام انجمن حمایت از قربانیان تسلیحات شیمیایی تشکیل داده اند و بر روی قربانیانی که چندان توجهی به آنها نشده است تمرکز کرده اند. در زمان شهرداری محمدباقر قالیباف، که خودش از کهنه سربازان جنگ است، این گروه از فعالین صلح اجازه ساخت اولین موزه صلح ایران را به دست آوردند. این موزه در سال 2011 برای عموم مردم بازگشایی شد و از آن زمان جایزه های داخلی و بین المللی مختلفی به دست آورده اند.

موزه صلح تهران بر روی خرابی های جنگ تمرکز کرده است. دیوارهای آن با تصاویر خسارت های وحشتناک جنگ در سراسر جهان پوشانده شده است. محمد، یکی از مقامات این موزه که بر روی ویلچر نشسته است به من می گوید: «من از جنگی که در دهه 1980 انجام دادیم و پایم را از دست دادم، پیشمان نیستم. ما مورد حمله قرار گرفتیم و من از کشورم دفاع کردم. اما من پاهایم را از دست دادم تا دیگر هیچ نسلی در ایران جنگ را تجربه نکند.» وی با دستان مجروحش که به خاطر اصابت بمب در نزدیکی او این گونه شده است، از طریق آیفونش عکس سربازان مجروحی را نشان می دهد که در بیمارستان با آنها ملاقات کرده است.

من در مصاحبه با صدها کهنه سرباز ایرانی با نظرات سیاسی مختلف پی به این نکته بردم که «جنگ وحشتناک است.» حتی آنهایی که دیدگاه های ضد غربی دارند، هیچ کدامشان نمی خواهند که فرزندانشان هم تجربیات آنها را از سر بگذرانند. با توجه به اظهارات جان کری، به نظر می رسد مردان آمریکایی و ایرانی که تجربه دست اولی از جنگ های خونین داشته اند، خواهان جنگ جدیدی نیستند.  

منبع: لوب لاگ/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20

انتشار اولیه: شنبه 3 مرداد 1394 / انتشار مجدد: سه شنبه 13 مرداد 1394