چگونه آمریکا وادار به پذیرش حق غنی‌سازی اورانیوم در ایران شد؟

به گزارش «تابناک»، روزنامه هافینگتون پست انگلیس در مطلبی به بررسی رویکرد آمریکا در قبال موضوع غنی سازی اورانیوم در ایران پرداخته و می نویسد، چرخش آمریکا در این موضوع و پذیرش حق غنی سازی برای ایران ـ که در سال 2013 رخ داد ـ عاملی بود که سبب شد مذاکرات هسته ای با این کشور ـ که در مارس همان سال مخفیانه در عمان آغاز شده بود ـ در 14 ژوئیه 2015 در وین با موفقیت به سرانجام برسد. این در حالی است که بدون چنین چرخشی، حصول توافق هسته ای ممکن نبود.

پیش از آن تاریخ، آمریکا و متحدانش حدود یک دهه وقت صرف کردند تا ایران را وادار به توقف برنامه غنی سازی خود کنند و در مقاطعی برای دستیابی به این هدف به وضع تحریم های اقتصادی علیه این کشور متوسل شدند؛ اما این تلاش ناموفق بود. در حالی که در سال 2005، برنامه غنی سازی ایران در ابتدای راه خود و غنی سازی اورانیوم در این کشور در مراحل ابتدایی بود، امروز 19 هزار سانتریفیوژ در این کشور نصب شده که حدود 10 هزار تای آن ها فعال است.

بنابراین، اگر آمریکا از همان اول حق غنی سازی اورانیوم را برای ایران به رسمیت شناخته بود، هیچ گونه چالش و منازعه ای بر سر برنامه هسته ای ایران در نمی گرفت، چه رسد به اینکه ماجرا بخواهد یک دهه طول بکشد. همچنین در این صورت، نیازی به دو سال مذاکرات فشرده که نتیجه آن یک برنامه جامع اقدام مشترک 160 صفحه ای باشد نبود. 

باید توجه داشت که ایران به عنوان یک عضو معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (ان پی تی) از حق غنی سازی اورانیوم برای مقاصد صلح آمیز برخوردار است. در قسمتی از متن این معاهده آمده: «هیچ بخشی از این معاهده نباید به گونه ای تفسیر شود که بر حق جدایی ناپذیر همه طرف های معاهده برای انجام تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز بودن تبعیض و در تطابق با بندهای یک و دو این معاهده تأثیر بگذارد».

اما ایالات متحده در تلاش خود برای متوقف کردن برنامه غنی سازی ایران، سعی داشت حقوق ایران بر اساس ان پی تی را ـ که اصلی ترین معاهده بین المللی ناظر بر فعالیت های هسته ای دولت هاست ـ انکار کند. نگه داشتن تأسیسات غنی سازی اورانیوم در خاک خود، همواره کف خواسته های ایران بود و این کشور، آمادگی داشت برای دفاع از این حق، سال ها تحریم کاملاً غیرمشروع اقتصادی را تحمل کند.

به هر حال، در شرایط کنونی، ایران از یک برنامه صلح آمیز هسته ای برخوردار است که وجود آن مورد پذیرش آمریکا و متحدانش نیز قرار گرفته و اگر همه چیز خوب پیش برود، این کشور در چند ماه از شر تحریم ها خلاص خواهد شد. پس از آن، طی حدود یک دهه، برنامه غنی سازی صلح آمیز ایران نیز از محدودیت هایی که بر اساس توافقنامه کنونی بر آن وضع شده، آزاد خواهد شد. 

بنابراین، می توان تضمین کرد که ایران برای دستیابی به این هدف، تعهدات خود را ـ که در موافقت نامه هسته ای آمده ـ به انجام خواهد رساند. همان گونه که تعهداتش بر اساس توافق مقدماتی ژنو در نوامبر 2013 را به انجام رساند.