سیسی حکم اعدام مرسی را اجرا می‌کند؟

نویسنده: نوآ فلدمن

دیپلماسی ایرانی: محمد مرسی، رئیس جمهور مخلوع مصر محکوم به اعدام شده است. آیا وی اعدام می شود؟ محتمل ترین پاسخ این است تحت هدایت رئیس جمهور عبدالفتاح السیسی، دادگاه تجدید نظر حکم را به حبس ابد کاهش خواهد داد. اگر این اتفاق رخ دهد، السیسی نشان خواهد داد که استراتژی اش در قبال اخوان المسلمین همانند حسنی مبارک و انور سادات است: ممنوعیت فعالیت اما به صورت تاکتیکی اجازه حیات آنها تا زمانی که به خشونت روی نیاورند، داده می شود.

اگر در مقابل، السیسی اجازه دهد که مرسی اعدام شود، این سیگنال را می فرستد که استراتژی جدیدی که سرکوب کامل اخوان المسلمین است را در پیش گرفته است. این اقدام منجر به تحریک و خشن تر شدن اقدامات این سازمان هم می شود. انتخاب بین این دو استراتژی آینده مصر در یک دهه آینده را تعیین خواهد کرد.

آینده ای را در نظر بگیرید که در آن استراژی سرکوب بدون نابودی اخوان پی گرفته شده است. همانند سال 1928 که این سازمان در مصر تشکیل شد تا سال 2011 و بهار عربی که اخوان المسلمین به طور رسمی در مصر غیر قانونی بود. در این دوران اعضای آن اقدامات خشونت آمیز انجام می دادند که از آن جمله می توان به تلاش نافرجام برای ترور جمال عبدالناصر اشاره کرد.

اما با رسیدن سادات به ریاست جمهوری در سال 1970، دولت شروع به انجام اقدامات پیچیده ای علیه این سازمان غیرقانونی کرد. در ظاهر اعضای سازمان همیشه می توانستد به جرم های واهی دستگیر شوند، اما در عمل اخوان تبدیل به بزرگترین سازمان غیررسمی کشور شده بود. توافق نانوشته این بود که تا زمانی که اخوان مخالفتی با حکومت نکنند، با آنها مستقیماً برخورد نخواهد شد و رهبرانش می توانند بیرون از زندان باشند.

در دوران مبارک، اخوان المسلمین به رسمیت شناخته شدند و حتی اجازه یافتند تا در مجلس ملی شرکت کنند. آنها نمایندگان رسمی یک سازمان ممنوعه نبودند، اما همه متوجه شدند که مشارکت آنها در سیاست نشان دهنده جاه طلبی هایشان است.

استراتژی مطلوب السیسی هم اکنون این است که اخوان المسلمین به وضعیت قبل از به قدرت رسیدن و کسب موفقیت های انتخاباتی برگردد. هم اینک بسیاری از اعضای حزب و حامیان آن در سراسر کشور برای همیشه به زندان افتاده اند. السیسی برای رسیدن به هدفش نمی تواند مرسی، رهبر اخوان المسلمین که به صورت دموکراتیک به عنوان رئیس جمهور مصر انتخاب شد را اعدام کند.

اخوان المسلمین نمی تواند با این حکم تبدیل به مخالف غیرقانونی ضمنی شود. اعضای باقی مانده آن درباره آینده شان نگران خواهند بود و شاید بیش از حد رادیکال شوند. اعضای اخوان المسلمین شاید نتوانند اقدامی انجام دهند، اما مطمئناً نفرتی ابدی از السیسی خواهند داشت و وی در نزد آنها تبدیل به فرعون جدیدی خواهد شد که از عبدالناصر هم بدتر است.

اگر السیسی، مرسی را اعدام کند، با این کارش به اخوان المسلمین گفته است که بیایند و وی را ترور کنند. پس از آن هدف وی حذف این سازمان یک بار و برای همیشه و منحرف کردن اعضای فعلی و آینده دیگر احزاب اسلام گرا همچون حزب سلفی النور می شود که در ابتدا به خاطر مخالفت با اخوان از السیسی حمایت کردند.

اگر اعضای اخوان در واکنش به این تحولات رادیکالیزه شوند و به گروه های تروریستی بپیوندند یا اخوان را تبدیل به گروهی تروریستی کنند، السیسی از این فرصت استقبال می کند و از طریق ابزاری چون اعدام، زندان و شکنجه به شدت با آنها برخورد خواهد کرد. در آن صورت وی این فرصت را به دست خواهد آورد تا به غرب و کشورهای خلیج فارس بگوید که نیاز به حمایت بیشتری برای مبارزه با تهدید تروریستی دارد.

نتیجه این استراتژی می تواند گرفتار شدن مصر به جنگ داخلی باشد، همانند الجزایر که در دهه 1990 حکومت نظامی، پیروزی های دموکراتیک اسلام گرایان را معکوس کرد. در نتیجه آن بیش از 100 هزار نفر و شاید هم 200 هزار نفر کشته شدند. در هر صورت در آینده نزدیک شاهد دموکراسی در مصر نخواهیم بود، اما در حاشیه این اوضاع یک استبداد صلح آمیز بهتر از جنگ داخلی برای مردم بی گناه است. در این جا امید است که السیسی فرعونی منطقی باشد.

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند