مشتریان تازه برای گاز ایران
با افزایش تولید گاز و تکمیل خط لوله هایی که گاز ایران را به نقاط مرزی می رساند، تجارت گاز ایران با سایرکشورها دچار یک تحول اساسی می شود. درواقع هرچه بازار صادراتی گاز ایران متنوع تر و بیشتر شود، قدرت چانه زنی کشورمان در بازارهای جهانی نیز افزایش خواهد یافت. طی سال های گذشته ترکیه به واسطه واردات روزانه ٣٠ میلیون مترمکعب گاز، همواره به عنوان بزرگترین مشتری ایران جایگاه ویژه ای پیدا کرده بود به طوری که باوجود قرارداد ٢٥ساله و رسمی میان تهران و آنکارا و تعیین تمام جزییات همواره ترک ها با گلایه از نرخ گاز وارداتی از ایران خواهان فشار برای کم شدن این قیمت شده اند. در این زمینه حتی آنها به شکایت نزد نهادهای بین المللی نیز متوسل شده اند تا فشار خود بر ایران را افزایش دهند.
اما انتشار خبری از سوی مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران که ورود گاز ایران به بغداد تا یک ماه آینده را تأیید می کند، نخستین عاملی است که زمینه تغییر در تجارت گازی ایران را فراهم می کند. بدین ترتیب با تکمیل پروژه صادرات گاز به عراق که در دو بخش صادرات به بغداد و بصره درحال پیگیری است روزانه بیش از ٦٠ میلیون مترمکعب گاز به این کشور ارسال می شود که این رقم دو برابر صادرات گاز به ترکیه است. هرچند توسعه بازارهای صادراتی گاز ایران به عراق محدود نمی شود و در آینده کشورهای دیگری مانند کویت، کشورهای اروپایی و جمهوری آذربایجان نیز به آن می پیوندند، ولی نزدیک ترین پروژه از نظر زمانی که تا اردیبهشت ماه امسال به سرانجام می رسد در مدت کوتاهی به عنوان بزرگترین واردکننده گاز از ایران جای ترکیه را خواهد گرفت.
بنابراین ترکیه که سال ها درکسوت بزرگترین و در مقاطعی تنها واردکننده گاز ایران قرار داشت، با رسیدن و تکمیل پروژه صادرات گاز به عراق این جایگاه خود را از دست می دهد و در نتیجه قدرت چانه زنی این کشور نیز در مواجهه با ایران کاهش می یابد. شاید به همین دلیل است که مقامات آنکارا برای فشار بر تهران برای کاهش قیمت گاز صادراتی خود عجله دارند تا پیش از ورود مشتری های بزرگ دیگر به هدف خود دست یابند.
سرانجام شکایت گازی ترکیه از ایران
مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران با اشاره به شکایت ترکیه از ایران در زمینه قیمت گاز، گفت: طبق قوانین تجاری این شکایت در صورت به توافق نرسیدن طرفین امری طبیعی است و جنبه سیاسی ندارد و برای افزایش صادرات گاز به ترکیه و عراق و دیگر بازارها آمادگی داریم.
حمیدرضا عراقی درباره ادعای این کشور در دیوان بین المللی داوری درخصوص قیمت بالا و نبود اطمینان از عرضه پایدار گاز ایران گفت: درباره تأمین پایدار گاز با دفاع جانانه ای که شرکت ملی گاز ایران، امور بین الملل، وکیل بین المللی و استدلال های محکمی که این شرکت داشت رأی دادگاه ١٠٠ درصد به نفع ایران صادر شد.
عراقی با بیان این که درصورت محکومیت، ایران باید ١٥ تا ٢٠ میلیارد دلار خسارت پرداخت می کرد، ادامه داد: ایران هیچ خسارتی نداد و از نظر بین المللی به عنوان یک شرکت قابل اعتماد مطرح شد.
وی ادامه داد: ترکیه در ارتباط با ادعای دوم نیز قیمت بازار جهانی، خرید گاز از روسیه، بازار انرژی های غیرگاز در این کشور را جمع بندی کرده و معتقد است که این گاز نسبت به انرژی های دیگر گران بوده و ایران باید آن را ارزان کند. مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران گفت: ترکیه همه استدلال ها را در دادگاه ارایه کرده است و ما نیز همه دفاعیات را به دادگاه اعلام کرده ایم و باید منتظر رأی دادگاه باشیم و هرچه گفتند عمل می کنیم.
معاون وزیر نفت تأکید کرد: استدلال شرکت ملی گاز ایران همیشه این بوده است که شما حجم گاز بیشتری از ما بخرید تا در قرارداد قیمت کمتری را محاسبه کنیم. به گفته وی، قرارداد ما با ترکیه ٢٥ساله است و پارسال آمادگی صادرات ٣٠ میلیون مترمکعب را داشتیم که این کشور ٩٢ درصد از این مقدار را دریافت کرد. وی اظهار کرد: قرارداد صادرات گاز به ترکیه بین المللی است و امکان لغو آن وجود ندارد و اگر ترکیه گاز بیشتری از ایران وارد کند می تواند فرمول تازه ای داشته باشد.
صادرات روزانه ٦٥ میلیون مترمکعب به عراق
براساس اعلام شرکت ملی صادرات گاز ایران تا پایان اردیبهشت ماه گاز ایران به عراق می رسد که شامل بغداد و بصره می شود. صادرات گاز به بغداد با حجم روزانه چهار میلیون مترمکعب آغاز می شود و تا ٣٥ میلیون مترمکعب در روز قابل افزایش است.
صادرات گاز به بصره نیز یک سال پس از امضای قرارداد (سال ١٣٩٥) با حجم روزانه پنج میلیون مترمکعب آغاز می شود و سرانجام به ٣٠ میلیون متر مکعب در روز می رسد که این میزان صادرات براساس یک قرارداد شش ساله انجام خواهد شد. بدین ترتیب پس از تکمیل هر دو پروژه (بغداد و بصره) روزانه ٦٥ میلیون متر مکعب گاز از خط ششم گاز ایران به عراق ارسال خواهد شد.
گاز ایران از طریق عراق به کویت می رود
علاوه براین در پروژه عراق، صادرات گاز به کویت نیز امکانپذیر است و در صورت امضای قرارداد، گاز ایران به کویت می رود.
بر این اساس پس از تکمیل خط لوله صادرات گاز به عراق و با امضای یک قرارداد جداگانه کویت نیز می تواند از گاز ایران برای رشد اقتصادی خود بهره برد.
تمایل اروپا برای خرید گاز از ایران
از سال ها پیش همواره اروپا به عنوان یکی از مقاصد گاز ایران مطرح بوده است به طوری که ایران در این زمینه به قرارداد اولیه ای با کشور سوییس نیز دست یافته است که به دلایل متعددی تاکنون اجرایی نشده است. اما هیچ گاه این ظرفیت از بین نرفته است و با نزدیک تر شدن گاز ایران به اروپایی ها میل آنها برای خرید گاز ایران نیز بیشتر شده است. از سوی دیگر اعلام بیانیه سوییس و تفاهم اولیه ایران و شش قدرت جهانی درخصوص مسائل هسته ای نیز در دیگری به روی افزایش صادرات گاز به قاره سبز گشوده است. بدین ترتیب اگر توافقی بین ایران و گروه ١+٥ صورت گیرد و تحریم ها و موانع صادرات گاز ایران برداشته شود، بسترهای همکاری برای صادرات به اروپا مهیاست.
دعوتنامه جمهوری آذربایجان برای ایران
در این بین مقامات جمهوری آذربایجان پیش از تعلیق کامل تحریم های بین المللی علیه تهران، برای گازهای ترش پارس جنوبی ایران دعوتنامه ارسال کرده اند و خواستار مشارکت جدی ایران در خطوط لوله صادرات گاز طبیعی به کشورهای عضو اتحادیه اروپا شده اند. لیزا گیورت سخنگوی طرح اجرای خط لوله گازی ترنس آناتولی هفته جاری با بیان این که این خط لوله که گاز جمهوری آذربایجان را به بازارهای اروپا ترانزیت خواهد کرد، به عنوان یک منبع جایگزین با گاز روسیه و کاهش وابستگی اروپا به گاز این کشور در نظر گرفته می شود، تأکید کرده است: درهای ورود و مشارکت در این طرح به روی سهامداران تازه ازجمله ایران باز است.
افزایش ٨ درصدی حجم صادرات گاز ایران
سال گذشته حجم صادرات گاز ایران نسبت به سال پیش از آن شاهد افزایش بیش از ٨ درصدی بوده است. حجم صادرات در این مدت بیش از یک میلیارد مترمکعب نسبت به مدت مشابه سال ٩٢ افزایش یافته است. در بازه زمانی یادشده، صادرات گاز، ٢,٥ میلیارد مترمکعب بیشتر از واردات بوده که این آمار حکایت از مثبت بودن تراز صادرات گاز ایران دارد.
اما انتشار خبری از سوی مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران که ورود گاز ایران به بغداد تا یک ماه آینده را تأیید می کند، نخستین عاملی است که زمینه تغییر در تجارت گازی ایران را فراهم می کند. بدین ترتیب با تکمیل پروژه صادرات گاز به عراق که در دو بخش صادرات به بغداد و بصره درحال پیگیری است روزانه بیش از ٦٠ میلیون مترمکعب گاز به این کشور ارسال می شود که این رقم دو برابر صادرات گاز به ترکیه است. هرچند توسعه بازارهای صادراتی گاز ایران به عراق محدود نمی شود و در آینده کشورهای دیگری مانند کویت، کشورهای اروپایی و جمهوری آذربایجان نیز به آن می پیوندند، ولی نزدیک ترین پروژه از نظر زمانی که تا اردیبهشت ماه امسال به سرانجام می رسد در مدت کوتاهی به عنوان بزرگترین واردکننده گاز از ایران جای ترکیه را خواهد گرفت.
بنابراین ترکیه که سال ها درکسوت بزرگترین و در مقاطعی تنها واردکننده گاز ایران قرار داشت، با رسیدن و تکمیل پروژه صادرات گاز به عراق این جایگاه خود را از دست می دهد و در نتیجه قدرت چانه زنی این کشور نیز در مواجهه با ایران کاهش می یابد. شاید به همین دلیل است که مقامات آنکارا برای فشار بر تهران برای کاهش قیمت گاز صادراتی خود عجله دارند تا پیش از ورود مشتری های بزرگ دیگر به هدف خود دست یابند.
سرانجام شکایت گازی ترکیه از ایران
مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران با اشاره به شکایت ترکیه از ایران در زمینه قیمت گاز، گفت: طبق قوانین تجاری این شکایت در صورت به توافق نرسیدن طرفین امری طبیعی است و جنبه سیاسی ندارد و برای افزایش صادرات گاز به ترکیه و عراق و دیگر بازارها آمادگی داریم.
حمیدرضا عراقی درباره ادعای این کشور در دیوان بین المللی داوری درخصوص قیمت بالا و نبود اطمینان از عرضه پایدار گاز ایران گفت: درباره تأمین پایدار گاز با دفاع جانانه ای که شرکت ملی گاز ایران، امور بین الملل، وکیل بین المللی و استدلال های محکمی که این شرکت داشت رأی دادگاه ١٠٠ درصد به نفع ایران صادر شد.
عراقی با بیان این که درصورت محکومیت، ایران باید ١٥ تا ٢٠ میلیارد دلار خسارت پرداخت می کرد، ادامه داد: ایران هیچ خسارتی نداد و از نظر بین المللی به عنوان یک شرکت قابل اعتماد مطرح شد.
وی ادامه داد: ترکیه در ارتباط با ادعای دوم نیز قیمت بازار جهانی، خرید گاز از روسیه، بازار انرژی های غیرگاز در این کشور را جمع بندی کرده و معتقد است که این گاز نسبت به انرژی های دیگر گران بوده و ایران باید آن را ارزان کند. مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران گفت: ترکیه همه استدلال ها را در دادگاه ارایه کرده است و ما نیز همه دفاعیات را به دادگاه اعلام کرده ایم و باید منتظر رأی دادگاه باشیم و هرچه گفتند عمل می کنیم.
معاون وزیر نفت تأکید کرد: استدلال شرکت ملی گاز ایران همیشه این بوده است که شما حجم گاز بیشتری از ما بخرید تا در قرارداد قیمت کمتری را محاسبه کنیم. به گفته وی، قرارداد ما با ترکیه ٢٥ساله است و پارسال آمادگی صادرات ٣٠ میلیون مترمکعب را داشتیم که این کشور ٩٢ درصد از این مقدار را دریافت کرد. وی اظهار کرد: قرارداد صادرات گاز به ترکیه بین المللی است و امکان لغو آن وجود ندارد و اگر ترکیه گاز بیشتری از ایران وارد کند می تواند فرمول تازه ای داشته باشد.
صادرات روزانه ٦٥ میلیون مترمکعب به عراق
براساس اعلام شرکت ملی صادرات گاز ایران تا پایان اردیبهشت ماه گاز ایران به عراق می رسد که شامل بغداد و بصره می شود. صادرات گاز به بغداد با حجم روزانه چهار میلیون مترمکعب آغاز می شود و تا ٣٥ میلیون مترمکعب در روز قابل افزایش است.
صادرات گاز به بصره نیز یک سال پس از امضای قرارداد (سال ١٣٩٥) با حجم روزانه پنج میلیون مترمکعب آغاز می شود و سرانجام به ٣٠ میلیون متر مکعب در روز می رسد که این میزان صادرات براساس یک قرارداد شش ساله انجام خواهد شد. بدین ترتیب پس از تکمیل هر دو پروژه (بغداد و بصره) روزانه ٦٥ میلیون متر مکعب گاز از خط ششم گاز ایران به عراق ارسال خواهد شد.
گاز ایران از طریق عراق به کویت می رود
علاوه براین در پروژه عراق، صادرات گاز به کویت نیز امکانپذیر است و در صورت امضای قرارداد، گاز ایران به کویت می رود.
بر این اساس پس از تکمیل خط لوله صادرات گاز به عراق و با امضای یک قرارداد جداگانه کویت نیز می تواند از گاز ایران برای رشد اقتصادی خود بهره برد.
تمایل اروپا برای خرید گاز از ایران
از سال ها پیش همواره اروپا به عنوان یکی از مقاصد گاز ایران مطرح بوده است به طوری که ایران در این زمینه به قرارداد اولیه ای با کشور سوییس نیز دست یافته است که به دلایل متعددی تاکنون اجرایی نشده است. اما هیچ گاه این ظرفیت از بین نرفته است و با نزدیک تر شدن گاز ایران به اروپایی ها میل آنها برای خرید گاز ایران نیز بیشتر شده است. از سوی دیگر اعلام بیانیه سوییس و تفاهم اولیه ایران و شش قدرت جهانی درخصوص مسائل هسته ای نیز در دیگری به روی افزایش صادرات گاز به قاره سبز گشوده است. بدین ترتیب اگر توافقی بین ایران و گروه ١+٥ صورت گیرد و تحریم ها و موانع صادرات گاز ایران برداشته شود، بسترهای همکاری برای صادرات به اروپا مهیاست.
دعوتنامه جمهوری آذربایجان برای ایران
در این بین مقامات جمهوری آذربایجان پیش از تعلیق کامل تحریم های بین المللی علیه تهران، برای گازهای ترش پارس جنوبی ایران دعوتنامه ارسال کرده اند و خواستار مشارکت جدی ایران در خطوط لوله صادرات گاز طبیعی به کشورهای عضو اتحادیه اروپا شده اند. لیزا گیورت سخنگوی طرح اجرای خط لوله گازی ترنس آناتولی هفته جاری با بیان این که این خط لوله که گاز جمهوری آذربایجان را به بازارهای اروپا ترانزیت خواهد کرد، به عنوان یک منبع جایگزین با گاز روسیه و کاهش وابستگی اروپا به گاز این کشور در نظر گرفته می شود، تأکید کرده است: درهای ورود و مشارکت در این طرح به روی سهامداران تازه ازجمله ایران باز است.
افزایش ٨ درصدی حجم صادرات گاز ایران
سال گذشته حجم صادرات گاز ایران نسبت به سال پیش از آن شاهد افزایش بیش از ٨ درصدی بوده است. حجم صادرات در این مدت بیش از یک میلیارد مترمکعب نسبت به مدت مشابه سال ٩٢ افزایش یافته است. در بازه زمانی یادشده، صادرات گاز، ٢,٥ میلیارد مترمکعب بیشتر از واردات بوده که این آمار حکایت از مثبت بودن تراز صادرات گاز ایران دارد.
منبع: روزنامه شهروند
نظر شما :