کاری دشوار به نام لغو تحریم‌ها

دیپلماسی ایرانی: دولت اوباما در حال نزدیک شدن به دستیابی به توافقی برجسته با ایران است که در آن محدودیت های جدیدی بر برنامه هسته ای ایران اعمال خواهد شد و در مقابل تحریم های بین المللی تنبیهی علیه این کشور کاهش خواهد یافت. اما اگر توافق به دست بیاید، برچیده شدن محدودیت های آمریکا علیه ایران که توسط دستورات پی در پی ریاست جمهوری و کنگره وضع شده اند، یک شبه اتفاق نخواهد افتاد.

سایت وزارت خزانه داری ایالات متحده به 26 دستور اجرایی که مربوط به تحریم های ایران هستند، اشاره کرده است. قدمت این قوانین مربوط به دستور رئیس جمهور کارتر مبنی بر مسدود کردن دارایی های دولت ایران در واکنش به بحران گروگانگیری سفارت در سال 1979 می شود. همچنین 10 قانون، چهار قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و ده ها مقررات مربوط به اتحادیه اروپا هم وجود دارد.

دیوید آلبرایت، فیزیکدان هسته ای و بنیانگذار و رئیس موسسه علوم و امنیت بین الملل که با مذاکره کنندگان آمریکایی در ارتباط است، می گوید: «آنها در رابطه با تحریم ها بسیار پیگیر هستند.» یک دلیل ساده برای شک و تردید درباره موفقیت مذاکرات وجود دارد: لیست طولانی آژانس های دولتی و بین المللی که در اعمال و شکل دهی به تحریم ها در طول سال ها فعالیت کرده اند، همگی نیاز به ایفای نقش برای حل این فرآیند دارند.

ایالات متحده و شرکایش در مذاکرات (روسیه، بریتانیا، چین، فرانسه و آلمان) در حال تلاش برای دستیابی به توافق جامع جهت رفع محدودیت های اعمال شده توسط دولت اوباما، کنگره، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند. دولت اوباما می تواند بیشتر تحریم های آمریکا را لغو کند و دولت های بعدی در مدت زمان 10 تا 15 ساله توافق می توانند آن ها را مورد چشم پوشی قرار دهند، در صورتی که ایران به تعهداتش عمل کند. در پایان زمان توافق نیاز به لایحه کنگره برای لغو دائم تحریم ها است.

اما قانون گذاران نشان داده اند که علاقه ای به انتظار طولانی مدت در این رابطه ندارند و مخالفان در کنگره ثابت کرده اند که تمایل دارند در این زمینه مداخله کنند و لوایحی را برای کارشکنی در این فرآیند تصویب کنند. همچنین شورای امنیت و اتحادیه اروپا باید درباره لغو محدودیت های که اعمال کرده اند، رای گیری کنند، اما از زمانی که اعضای دائم شورای امنیت و آلمان و فرانسه در مذاکرات وارد شده اند، انتظار دارند در خروجی آن نقش ایفا کنند.

در حالی که به مهلت پایان مارس نزدیک می شویم، تندروها گامی غیرمعمول برای شکست توافق برداشتند: گروهی 47 نفره از سناتورهای جمهوری خواه با انتشار نامه ای سرگشاده خطاب به رهبران ایران اعلام کردند که ممکن است این توافق فقط در زمان ریاست جمهوری اوباما اعتبار داشته باشد. این اقدام آنها تلاشی روشن برای فشار به تهران جهت ترک میز مذاکره است.

سناتور باب کورکر (جمهوری خواه از تنسی) رئیس کمیته روابط خارجی سنا، یکی از هفت سناتور جمهوری خواهی است که این نامه را امضا نکرده و به دنبال تصویب لایحه ای است تا تایید کنگره بر هرگونه توافق را الزامی کند. وی به دنبال تعداد آرایی است تا بتواند وتوی رئیس جمهور در قبال این لایحه را لغو کند.

وزیر خارجه جان کری در حالی که عازم سفر به لوزان سوئیس برای برداشتن گام نهایی در مذاکرات تا قبل از پایان مهلت توافق بود، در عین حال برای غلبه بر مخالفت های متعدد در واشینگتن هم تلاش می کرد. کری که به وضوح عصبانی بود در جلسه استماع سنا شرکت و جمهوری خواهان را متهم به دخالت در مذاکرات با تهران کرد و اعلام کرد که کنگره هیچ قدرتی در زمینه اعمال نظر در توافق اجرایی میان رهبران دو کشور ندارد.

شرکای آمریکا هم این خطر را احساس کرده اند. فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان روز پنجشنبه در باره نامه جمهوری خواهان گفت: «این نامه واقعاً کمکی نمی کند، به خاطر این که ما در مرحله حساسی از مذاکرات هستیم.» ریچارد نفیو از دانشگاه کلمبیا معتقد است: «آن چیزی که من از آن می ترسم این است که با وجود اینکه مذاکره کنندگان کار خودشان را انجام می دهند، توافق در اینجا یعنی واشینگتن نابود شود. اگر در تهران نابود شود، شما می توانید به عنوان سیاستگذار اقدامی انجام دهید، اما اگر در واشینگتن نابود شود، این مشکل بزرگی است.»

منبع: فارن پالیسی/ مترجم: حسین هوشمند