یک بام و دو هوای انگلیس در مواجهه با ایران

دیپلماسی ایرانی: دیدار میان حسن روحانی رئیس جمهور ایران و دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، لحظه ای مهم برای روابط ژئوپولتیک بریتانیایی ها و ایرانی ها بود و منجر به افزایش گفتگوها میان اروپایی ها و تهران می شود. چنین دیداری از زمان انقلاب سال 1979 ایران اتفاق نیفتاده بود. این دیدار در زمان مهمی که خاورمیانه در تلاطم به سر می برد و ایران و کشورهای غربی با تهدیدات امنیتی مشترکی روبه رو شده اند، برگزار شد. در این جلسه همچنین بر تغییر سیاست بریتانیا در مورد ایران که منجر به پیشرفت هایی در مذاکرات هسته ای در دولت روحانی و تلاش بر سر فروکش کردن بحران داعش، اشاره شد.

روابط دیپلماتیک بین دو کشور به طور رسمی در سال 2011 قطع شد، پس از آن که ایرانی ها در اعتراض به تحریم های بریتانیا علیه ایران، به سفارت این کشور در تهران حمله کردند. گرم شدن روابط دو کشور در زمانی درحال وقوع است که اتحاد های سنتی و چشم اندازهای ژئوپولیتیکی منطقه در حال تغییر است و دو طرف توافق کردند که به جای نشست وزیران، دیدار روز 24 سپتامبر در سطح سران برگزار شود. با انجام این دیدار، بریتانیا پیامی نمادین و مهم به مقامات ایران فرستاد که به طور جدی به دنبال تغییر روابط خود با جمهوری اسلامی می باشد.

درحالی که ایران و بریتانیا از سال گذشته و در دولت روحانی، در حال حرکت به سمت برقراری روابط دیپلماتیک و بازگشت به مذاکرات هسته ای هستند، دیدار این هفته در حالی انجام شد که بریتانیا به دنبال همکاری با ایران بر سر مبارزه با داعش است (حتی اگر این همکاری به صورت مخفی و خصوصی باشد) در صورت عدم همکاری و یا بدون سقوط بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، کشورهای غربی می دانند که برای مبارزه ی موثر با داعش به همکاری با ایران نیازمندند. این گونه عملیات فقط از طریق همکاری با متحدین منطقه ای سنتی غرب –کشورهای خلیج فارس، ترکیه و مصر- که نفوذی بر اسد ندارند، به دست نمی آید.

کامرون همچنین این هفته با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر هم دیدار کرد، این دیدارها شاید سیگنالی از نخست وزیر بریتانیا برای داشتن نقشی فعال در جهان و افزایش رهبری بریتانیا در مواجهه با تهدیدات امنیتی باشد. در حال که فرانسه خواستار برخورد نظامی اروپا با داعش است، بریتانیا همچنان در حال بررسی نقش خود در میان نیروهای ائتلاف بین المللی است. اقدامات کامرون در این زمینه در مقایسه با مذاکرات پشت پرده ای که میان ایران و ایالات متحده بر سر برنامه هسته ای و داعش در حال انجام است، بسیار دیر هنگام است و نمی تواند قواعد بازی را تغییر دهد.

جک استراو، وزیر خارجه سابق بریتانیا، روز گذشته در یادداشتی اعلام کرد که غرب باید به یک توافق نهایی با ایران دست پیدا کند. وی معتقد است «ایران نقشی کلیدی در ثبات امنیتی در سوریه، شمال عراق و لبنان ایفا می کند» موضع کشورهای گروه 5+1 در مذاکرات فعلی بر سر برنامه هسته ای ایران به گونه ای بوده است که پرونده های منطقه ای و هسته ای باید از هم جدا نگه داشته شوند. البته بریتانیا منتقد این دیدگاه است و کامرون در سخنرانی روز گذشته اش در مجمع عمومی اعلام کرد «مقامات ایران می توانند در شکست دادن داعش کمک کنند»

با این حال نباید درباره ی همکاری ایران و کشورهای غربی بر سر مبارزه با داعش توهم داشت. در حالی که در مقطع فعلی به خاطر سیاست های داخلی، هماهنگی های تاکتیکی محتمل است اما همکاری غیر محتمل می باشد. جلسه روحانی و کامرون قبل از سخنرانی کامرون در مجمع عمومی بود که در آن به اختلاف نظرهای شدید کشورش با ایران بر سر  آنچه که حمایت ایران از سازمان های تروریستی، برنامه هسته ای تهدید آمیز و رفتار با مردم خوانده شد، اشاره کرد البته کامرون در همان سخنرانی به همکاری احتمالی دو کشور هم اشاره کرد. سخنان وی موجب واکنش فوری ایران شد.

مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز گذشته با اشاره به سابقه ی استعمار بریتانیا در خاورمیانه گفت «سخنرانی دیوید کامرون در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نشانه ای از ادامه ی دیدگاه های خود محور دولت لندن است که دارای سابقه ی ایجاد آشوب در منطقه ی ما می باشد» سید حسین نقوی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در این باره گفت «هیچ انتظاری از کامرون و نخست وزیر انگلستان به جز حرف زدن و انجام عمل علیه ایران نمی رود»

منبع: لوبلاگ/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20

انتشار اولیه : شنبه 5 مهر 1393 / باز انتشار : جمعه 11 مهر 1393