اوباما به هزینه مذاکره با ایران فکر نمی کند

دیپلماسی ایرانی: آخرین دور از گفت و گو های ایران و غرب بر خلاف تصور برخی، به سوی دستیابی به توافق نهایی پیش نرفت. باوجود اینکه به نظر می رسد آمریکا و متحدان اش برای حصول توافقی جامع با ایران که ریسک هسته ای شدن این کشور را کاهش می دهد، تمایل دارند، تهران ذوق زدگی واشینگتن را درک کرده و می خواهد از آن برای حصول بهترین توافق ممکن استفاده کند. با توافق هسته ای مقدماتی که نوامبر گذشته امضاء شد، نظام تحریم ها شکاف برداشت و تعدیل تحریم ها علیه ایران این کشور را در موضعی قوی تر نسبت به طرف های مذاکره قرار داده است.

اما باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا به جای اینکه  در رویکرد خود تجدید نظر کند، عزم خود را برای دستیابی به توافق جزم کرده است. آنگونه که وال استریت ژورنال جمعه گذشته گزارش داد، اوباما به دنبال آن است که شرکای مذاکره ای خود را رها کرده و به دنبال برقراری مذاکرات دوجانبه با ایران باشد. بر مبنای تصور واشینگتن، دیپلمات های آمریکایی قادرند تهران را مجاب کنند که امتیازهایی را ارایه کند که حتی فرانسه و بریتانیا نمی توانند تصور آن را داشته باشند. در صورتی که این تصور صحیح باشد به این معنی است که اوباما می خواهد به هر ترتیب ممکن با ایران به توافق برسد و اهمیتی ندارد که هزینه آن چه باشد.

موضع مذاکره ای قدرتمند ایران به طور مستقیم از توافق هسته ای مقدماتی ناشی می شود که نتیجه گفت و گوهای مستقیم ایران و آمریکا بود. تصور اینکه جامعه بین المللی که از آغاز نیز نسبت به  ایجاد ائتلاف تحریم ها علیه ایران اکراه داشت، در صورت به دست نیامدن نتیجه نهایی از مذاکرات تحریم ها را علیه ایران تشدید کند. همچنین کسی تصور نمی کند که در صورت ادامه بن بست اوباما فرمان اقدام نظامی را صادر کند. در نتیجه دلایل اندکی برای نگرانی ایران در مذاکرات وجود دارد.  

برای ایران که هم اکنون توانسته پذیرش حق غنی سازی از سوی غرب را به دست آورد، پایان دادن به برنامه های هسته ای اش – وعده انتخاباتی باراک اوباما در جریان انتخابات- دیگر گزینه مطرح روی میز نیست. ایرانیان اکنون تنها در مورد راه پیش رو برای ورود به باشگاه هسته ای مذاکره می کنند و دغدغه مذاکره کنندگان غربی هم اکنون این است که این راه را برای ایران طولانی تر کنند.

به همین دلیل است که احتمال گفت و گوهای محرمانه بیشتر بین ایران و آمریکا می تواند یک رویکرد خطرناک باشد. هم اکنون نیز مذاکرات چند جانبه به ایران امکان بهره مندی از امتیازهای زیادی را داده است و برقراری کانال های محرمانه تنها کار را برای امتیازگیری آمریکایی ها دشوارتر می کند. اکنون تهران تاکید دارد که به هیچ وجه در خصوص برنامه موشک های بالستیک در مذاکرات هسته ای وارد بحث نمی شود و در ضمن هنوز هم با آژانس بین المللی انرژی اتمی به توافق کامل نرسیده است. اما مذاکرات محرمانه به اوباما امکان می دهد گوی سبقت را از شرکای مذاکره ای اش - که با تمایل واشینگتن به معامله با ایران به هر قیمتی مخالفت می کنند- برباید.

دولت اوباما در پاییز گذشته ثابت کرد که می تواند حتی یک توافق ضعیف را برای افکار عمومی و جنگ طلبان توجیه کند. احتمالا اوباما بر این باور است که امسال نیز می تواند از طریق گفت و گوهای محرمانه با ایران به توافقی سست تر دست پیدا کند و باز هم همان الگوی سال گذشته را پیاده کند. اما این نوعی دلجویی از ایران است که می تواند به درگیری های بیشتری منجر شود که شاید همه سرانجام خوشی نداشته باشد.

منبع: کامنتری مگازین / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: پنجشنبه 8 خرداد 1393/ باز انتشار: دوشنبه 12 خرداد 1393