گرایش مسکو به تهران و پکن برای فرار از تحریم‌های غرب

دیپلماسی ایرانی: با قرارداد گازی یک جانبه روسیه با چین، نظام تحریم هایی که ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا به دلیل بحران اوکراین متحمل روسیه کردند از هم فروپاشیدند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه قهرمانانه از عرصه رویارویی های جئوسیاسی که از سه سال پیش از سوریه آغاز شد و اکنون تا مرزهای اوکراین امتداد یافته، خارج شده است. در این رویارویی روسیه می رود تا هم پیمانان جدیدی را از میان یاران گوناگونش در قطب های مختلف سیاسی دنیا برای خود دست و پا کند که در این میان چین به عنوان کشوری که به زودی قدرتمندترین کشور اقتصادی جهان خواهد شد و جاه طلبی هایی در قبال ژاپن و ویتنام در دریای چین جنوبی دارد، از جایگاه ویژه ای برای روسیه برخوردار است.

واقعیت این است که فشارهایی که غرب در پی بحران اوکراین به روسیه وارد آورد و به دنبال آن تحریم هایی را متوجه این کشور کرد باعث نشد تا مسکو از مواضع خود در قبال پرونده سوریه حتی یک گام عقب نشینی کند. بارزترین دلیل برای این ادعا استفاده از حق وتو علیه طرح فرانسه در سازمان ملل برای ارجاع پرونده سوریه به دادگاه بین المللی جنایت های جنگی بود. وتوی روسیه پیام روشنی در خود داشت و آن پیام این بود که پوتین عزم خود را جزم کرده که هیچ امتیازی نه در سوریه و نه در اوکراین به کسی بدهد، بلکه بر عکس برای خروج از فشارهای غرب با قدرت هر چه تمام تر به سمت چین می رود تا بتواند چارچوب نظم نوین جدیدی را در جهان در برابر نظام تک قطبی امریکا و غرب بعد از شکست دیوار برلین و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بر جهان حاکم شده است، ایجاد کند.  

در رقابتی که قدرت های بزرگ اقتصادی در جهان در برابر بازار بزرگ چین در پیش گرفته اند، به نظر می رسد که روسیه پیروز میدان باشد. هر چه تنش روسیه با غرب افزایش می یابد گرایش مسکو به سمت آسیا نیز بیشتر می شود و به این ترتیب رفته رفته جایگزینی برای خود در اروپای غربی جستجو می کند، شاید پوتین به دنبال لحظه ای است که پل هایی که دهه ها پیش میان روسیه با آلمان به طور خاص بنا شدند تا جایگزین ابدی ای برای دشمنان مسکو شوند را احیا کند اما آلمان خود نیز یکی از اضلاع بحران پیش آمده در اوکراین است. برلین به روشنی جانب مواضع امریکا را گرفت و در تحریم های جامعه غربی علیه روسیه شرکت کرد.

در جبهه درگیری های جدید روسیه با غرب، مسکو فقط چشم به راه چین نیست، کرملین تلاش دارد تا در چند جبهه دایره هم پیمانانش را گسترش دهد، از جمله به دنبال احیای روابط قدیمی خود از مصر گرفته تا عراق و کوبا است و حتی به دنبال عقد قرارداد کلان تبادل کالا در برابر نفت با ایران به ارزش 20 میلیارد دلار است. مساله ای که می تواند به طور هم زمان هم به تهران و هم به مسکو برای فرار از تحریم های بین المللی غرب کمک کند.

اگر غرب بر تحریم اقتصادی روسیه حساب کرده بود تا به این ترتیب سیاست های پوتین را به چالش بکشد، انتخاب چین توسط روسیه فضای گسترده ای را در برابر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه برای رویارویی با فشارهای اقتصادی ایجاد کرده است، فضایی که این فرصت را برای او به وجود می آورد که به راحتی بتواند در برابر سیاست های غرب از سوریه تا اوکراین بایستد. وتوی دو گانه روسی – چینی چهارم یا پنجم علیه تصمیم های شورای امنیت بر سر سوریه پیام های دو گانه ای در خود دارد که غرب  باید به خوبی آن را درک کند.


منبع: النهار/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11