چرا سرمایه‌گذاران به ایران نمی‌آیند؟

از ابتدای فعالیت دولت یازدهم، موضوع دعوت از سرمایه گذاران خارجی به شکل جدی دنبال شده است. حضور هیات فرانسوی در ایران و اعزام تیمی از وزارت صنعت به آلمان نیز در جهت همین رایزنی ها صورت گرفت. دولت به شدت به منابع سرمایه گذاران خارجی چشم دوخته و امیدوار است با بهبود شرایط کسب و کار در ایران فضای مناسب برای حضور این سرمایه ها مهیا کند.

به گزارش خبرآنلاین، در همین حال موسی غنی نژاد اقتصاددان براین باوراست که برای بازگشت سرمایه گذاران ایرانی و همچنین جذب سرمایه گذاران خارجی باید شرایط را برای بهبود فضای کسب و کار مهیا کرد.

غنی نژاد در تحلیل این شرایط چنین می گوید:« بازگشت سرمایه داران یا سرمایه گذاران وحتی فراتر از آن نخبگان به کشور  همواره برای کشورهای جهان سوم، نظیر ایران مساله بوده است و این پدیده جدیدی هم نیست. حتی زمانی که ما دانشجو بودیم این مساله و موضوع فرار مغزها، به عنوان سرمایه انسانی در دروس مربوط به توسعه مطرح بود. این پدیده به عنوان یکی از عوامل ثروتمندترشدن کشورهای پیشرفته به هزینه کشورهای در حال توسعه تلقی می شود. ما باید این پدیده مهم و نگران کننده را مورد بررسی قرار دهیم تا بتوانیم برای آن چاره جویی کنیم.»

او اعتقاد دارد:«عده ای از نخبگان دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی برجسته ای هستند که از کشور رفته اند و در شرایط فعلی بازنمی گردند. اینها سرمایه های ارزنده ای هستند که کشور از بهره بردن از آنها محروم شده است. با این وجود اما احساس من این است که اغلب ایرانیانی که سرمایه های خود را به خارج از کشور بردند، به ویژه آنهایی که در چند سال اخیر مهاجرت کرده اند تمایل بیشتری به بازگشت دارند. به این دلیل که بسیاری از آنها مثل دانشجویی که از یکی از دانشگاه های برجسنه ایران برخاسته در کشور دیگری به تحصیلاتش ادامه داده و اکنون صاحب شغل در این کشور است، راحت تر به ایران بازمی گردد تا کسی که 50 سال است از ایران رفته و دارای فرزندان یا نوه هایی فرنگی است.»

او ادامه می دهد:« اما نخستین شرط برای بازگشت آنها فراهم آوردن شرایط مناسب در فضای کسب و کار برای سرمایه گذاران داخلی است. وقتی آنها می بینند فعالان اقتصادی داخل ایران، دست و پایشان بسته است، گرفتاراند، دردسر دارند و بسیاری از آنها قصد مهاجرت دارند، برای بازگشت دچار تردید می شوند. ببینید ما نمی توانیم از کسی تقاضا کنیم که فداکاری کند و به سادگی تعلقاتی که برای مثال در خارج از ایران دارد، رها کند و دوباره به ایران بازگردد. باید شرایط مناسب برای آنها ایجاد شود. البته ایران کشوری در حال توسعه است که پتانسیل های بسیاری برای فعالیت اقتصادی با سودهای بالا در آن وجود دارد که مشابه آن در کشورهای پیشرفته امکان ندارد. در کشورهای توسعه یافته، این امکان وجود ندارد که سرمایه گذاری صورت گیرد و سرمایه گذار در مدتی نسبتا کوتاه به بازدهی بالایی دست یابد.»

او وضعیت ایران را از این نظر متفاوت می داند:« اما در ایران امکان وجود دارد که سرمایه گذارای صورت گیرد و سرمایه گذار در مدتی نسبتا کوتاه به بازدهی بالایی دست یابد. این جذابیت ها انکار ناپذیر است. اما از آنسو عوامل منفی وجود دارد. که وزن آن از این امتیازات بیشتر است و مانع ورود سرمایه گذاران به کشور می شود. بنابراین این نیاز احساس می شود که در گام نخست وضعیت فضای کسب و کار بهبود یابد. در اینجا روی مساله مالکیت تاکید می کنم. حق مالکیت در ایران به هر دلیل مورد غفلت واقع شده است. و این موضوع باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد تا کسی که برای سرمایه گذاری به ایران می آید، اطمینان داشته باشد که سرمایه اش در امنیت است. اینها گام های اولیه است. گام های بعدی نیز به نظام مالی، زیرساخت ها و مساله فرهنگی مربوط می شود که به تدریج باید اصلاح شود.»

دولت امیدوار است با بهبود فضای داخلی شرایط را برای توسعه صنایع کشور از طریق جذب مشارکت های خارجی مهیا کند. البته ایده استفاده از سرمایه گذاران خارجی حداقل دو دهه در ایران مطرح بوده ولی هربار با مشکلاتی مواجه شده است.