آیا بحران اوکراین به نفع تهران تمام خواهد شد؟

دیپلماسی ایرانی: کشورهای اروپایی در چند هفته اخیر به روشنی بیان کرده اند که در آستانه جدی ترین آزمونی قرار گرفته اند که در سال های اخیر در روابط اروپا و روسیه ظهور کرده و به همین دلیل در تلاشند میزان وابستگی خود به منابع گاز وارداتی از روسیه را کاهش دهند.  

همانگونه که اکونومیست چند روز قبل خاطر نشان کرده بود، احتمالا خط لوله جنوبی روسیه که هدف از احداث آن انتفال گاز روسیه به دریای سیاه و اروپا بود تحت تاثیر بحران اوکراین قرار می گیرد. این یک خبر خوب برای دیگر خط لوله های در دست احداث در منطقه به شمار می رود. از جمله خط لوله ای که قرار است از منابع گازی کشورهای باقی مانده از جماهیر شوروی را بدون نیاز به روسیه و از طریق ترکیه به اروپا انتقال دهد. طبق برنامه ریزی ها قرار است این خط لوله به نام ترنس آدریاتیک تا سال 2018 آماده بهره برداری شود . هرچند که تا کنون روسیه مخالفت های زیادی نسبت به این پروژه نشان داده است. از سوی دیگر در صورتی که شرایط دیپلماتیک نیز به همین منوال ادامه داشته باشد، بحران اوکراین و جدال غرب با روسیه بر سر آن می تواند به نفع ایران تمام شود. ایران دومین ذخایر بزرگ گازی جهان را در اختیار دارد و این بخش به دلیل تحریم هایی که طول سالیان متمادی علیه ایران اعمال شده، هنوز توسعه نیافته باقی مانده است.

شاید به همین دلیل است که محمد رضا نعمت زاده، وزیر بازرگانی ایران نیز تاکید دارد کشورش یک شریک قابل اعتماد برای تامین منابع گازی مورد نیاز اروپاست. او همچنین خاطرنشان کرده است که دولت به دنبال احداث خط لوله ای است که گاز مناطق جنوبی ایران را از طریق ترکیه به اروپا انتقال می دهد. روسیه حتی پیش از بحران اوکراین نیز بارها صادرات نفت به این کشور را مختل کرده بود. اکنون نیز علاوه بر افزایش بهای گاز صادراتی تهدید کرده است اگر  بدهی های گازی اوکراین افزایش یابد، پیامدهای جدی در انتظار کی اف خواهد بود.

بحران اوکراین همچنین می تواند بر مذاکرات هسته ای جاری با ایران نیز تاثیر بگذارد. جایی که مسکو به طور سنتی حامی ایران بوده است. در جریان مذاکرات اخیر، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه گفت که کشوراش نمی خواهد از مذاکرات هسته ای به عنوان کارتی در مقابل آمریکا و متحدان اروپایی اش استفاده کند اما در صورتی که ناگزیر باشد، این اقدام را انجام خواهد داد.

با این حال هنوز نشانه ای دال بر ایجاد شکاف در گروه 1+5 مشاهده نشده است اما در صورتی که این شکاف ایجاد شود، می تواند به نفع ایران باشد. از سوی دیگر اخیرا بحث تهاتر نفت در برابر کالای ایران و روسیه نیز مطرح شده که می تواند گام بزرگی در جهت دور زدن تحریم ها باشد. ایران و آمریکا در حال حاضر بر سر صدور ویزا برای حمید ابوطابی، سفیر جدید ایران در سازمان ملل، در تنش به سر می برند. اما اگر پس از فرو نشستن این تنش ها، روسیه از کارت ایران استفاده نکند، جای تعجب خواهد بود.

منبع: اسلیت / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: چهارشنبه 27 فرودین 1393/ باز انتشار: دوشنبه 1 اردیبهشت 1393