بازندگان بحران سوریه

دیپلماسی ایرانی: در چهارمین سال جنگ سوریه، اثرات این جنگ بیش از پیش خود را در منطقه و محیط پیرامونی مان نشان می دهد. به گونه ای که نمی توان اختلاف های نمایان شده میان عربستان و قطر را که از اصل طرح تغییر در تونس آغاز شده و قطر تلاش کرده پرچم دار آن باشد، نادیده بگیریم. قطر ناآرامی هایی که غرب به آن نام "بهار عربی" داد را به سود اخوان المسلمین رقم زد و توانست خود سکان دار حوادث در جهان عرب شود و خرقه رهبری بر تن کند و حوادث را تا سوریه رهبری کند. اما طرح عجولانه ای که تلاش می کرد با سرعت بخشیدن به تحولات سوریه را از افق منطقه حذف کند با سقوط اخوان المسملین به سرعت رنگ باخت. اگر اخوان سقوط نمی کردند و قطر می توانست طرح خود را پیش ببرد آن گاه اخوانی ها بر مهمترین کشورهای عربی یعنی مصر و سوریه با سکانداری خود حکم رانی می کردند.

اما سیر حوادث قابل پیش بینی نبود. سوریه سقوط نکرد اگرچه ویران شد و خرابی های بسیاری را متحمل شد. غرب نتوانست حضور نیروهای جهادی را که با توطئه کشورهای عربی خلیج فارس قدم به خاک سوریه گذشته بودند و اعراب تلاش می کردند آنها را بر استراتژی امریکا و غرب تحمیل کنند، هضم کند. مساله ای که باعث شد امریکا به طور تلویحی بگوید که حاضر است از مطالبه خود مبنی بر رفتن رئیس جمهور بشار اسد که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه کلید آن را زده بودند، کوتاه بیاید و بعد از گذشت چهار سال از جنگ بپذیرد که در کنار آن بایستد.

واقعیت امروز سوریه این است که دیگر تنها نیست و قرار هم نیست به تنهایی به زندگی خود ادامه دهد. این در حالی است که عراق دوباره شاهد جنگ طایفه ای شده و لبنان نیز در وضعیت بهتری با توجه به سیر انفجارهای تروریستی ای که در آن جاری است و خلاء قانونی ای که بر نهادهای حکومتی اش حاکم شده، نیست. در عین حال اردن نیز در وضعیت مناسبی به سر نمی برد، همچنان با فشارهای غربی و عربی که خواهان نقشی اساسی از آن در کمک به مخالفان سوری "معتدل" است، مقابله می کند در حالی که دمشق نیز از طریق درعا تلاش دارد دیکته های که اردن تحت فشار غرب قصد اجرای آن را در مرزهای خود با سوریه دارد، ناکام بگذارد، شاید در نهایت اردن نیز از داخل منفجر شود.

اردوغان هم که پیش از این در راس افراد خواهان سرنگونی حکومت اسد بود تا به این ترتیب راه برای به قدرت رسیدن "اخوان المسلمین" در خاورمیانه کامل شود اکنون شاهد است که هدفش رویایی بیش نبوده و با اتها م های فساد و مشکلات داخلی ای که با آنها دست به گریبان است تلاش دارد تا از طریق ایران از یک سو خود را از تنگنای داخلی نجات دهد و از سوی دیگر به دنبال بازگشت آرامش به سوریه، همسایه جنوبی کشورش است.

حال و روز حماس هم چندان مناسب نیست، مناسبات و دگرگونی های منطقه ای وضعیت این جنبش را هم دچار تغییر کرده است. حماس گمان می کرد با رسیدن اخوانی ها به قدرت به ویژه با گرفتن بخشی مهم از سلطه در سوریه می تواند جایگاه خود را مستحکم کند برای همین رئیس دفترش خالد مشعل دائما اسد را نصحیت می کرد که خود را درگیر جنگ با مخالفانش نکند و به فکر مطالبات مردم سوریه باشد، اگر چه خود کاری مغایر با همین توصیه ها را در غزه می کرد!

به این ترتیب بعد از گذشت چهار سال از جنگ علیه سوریه تنها کسی که از این جنگ سود برده اسرائیل است، در سایه همین جنگ است که اکنون بنیامین نتانیاهو به خود جرات می دهد رو به اعراب و غربی ها کند و بگوید که بدون پس گرفتن مطالبه بازگشت پناهندگان فلسطینی و اعتراف به یهودی بودن "کشور اسرائیل" توافق صلح را امضا نمی کند.

منبع: النهار

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11