رویارویی ایران و پاکستان در سال های آینده

دیپلماسی ایرانی: ایران و پاکستان در مسیری گام برمی دارند که می تواند روابط دوجانبه را در سال های پیش رو متشنج کند.

آشکار ترین نشانه رو به سردی نهادن روابط دوجانبه شاید در ظاهر خیلی جدی نباشد. در حال حاضر 5مرزبان ایرانی توسط گروه جیش العدل به گروگان گرفته شده اند. این گروه سنی که در ایران مستقر است بنا بر اعلام دولت ایران مرزبانان گروگان گرفته شده را به بلوچستان پاکستان انتقال داده است.

واکنش اولیه تهران به این اقدام جیش العدل این بود که دولت پاکستان در مبارزه با گروه های تندروی سنی و محدود کردن عملیات آنها موفق نبوده است. عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران نیز تهدید کرده است که نیروهای ایرانی را به مرزهای پاکستان می فرستد تا به آزادی این مرزبانان کمک کنند.

این تهدید موجب شد که اسلام آباد مدعی شود نیروهای ایرانی اجازه ندارند از مرزهای پاکستان عبور کنند و این نقض قوانین بین المللی است. اسلام آباد تاکید کرد که طرفین باید به قوانین مرزی احترام بگذارند. از سوی دیگر دولت پاکستان بر این نکته پافشاری دارد که همواره علیه گروه های تروریستی فعال بوده و جمهوری اسلامی نیز به این نکته واقف است.

پس از این موضع گیری اسلام آباد، تنش های دوجانبه به طور محسوسی کاهش یافت و این درحالی است که هنوز 5 مرزبان ایرانی گروگان هستند. عفته گذشته نیز سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت بنا بر اطلاعات موجود، مرزبانن در سلامت به سر می برند. مقامات دیگر ایرانی نیز تایید کرده اند که با مقامات پاکستانی در زمینه آزاد کردن این گروگان ها در حال مذاکره هستند و امیدوارند آنها به زودی به آغوش خانواده های شان بازگردند. با این حال، تنش ها بر سر منطقه مرزی ادامه خواهد یافت و احتمالا ایران و پاکستان را برای آینده ای نزدیک در موقعیت بحرانی قرار می دهد.

از سوی دیگری یکی از نشانه های جدی تر درگیری ایران و پاکستان ، هزاران کیلومتر آن سو تر در سوریه مشاهده می شود. گزارش ها حاکی از آن است که نشست های امنیتی دفاعی اخیر با مشارکت مقامات عربستانی و پاکستانی به این منظور برگزار شده که ریاض بتواند از اسلام آباد تسلیحات خریداری کرده و آنها را در اختیار گروه های مخالف در سوریه قرار دهد. بنابراین گزارش ها، عربستان راکت های ضد موشک چینی موجود در پاکستان را نیز از طریق اردن به سوریه انتقال می دهد.

این قرارداد ایران و پاکستان را در تقابلی مستقیم قرار می دهد. چرا که جمهوری اسلامی و نیروهای تحت پشتیبانی اش مانند حزب الله از بشار اسد در سوریه حمایت می کنند. در صورتی که از تسلیحاتی که از پاکستان خریداری شده برای هدف قرار دادن انواع حمایت های ایران از دولت بشار اسد استفاده شود، آنگاه تهران نیز به شیوه خود واکنش نشان خواهد داد.

بحران سوریه از آن جهت در روابط ایران و پاکستان تاثیر گذار است که از یک سو این بحران به این زودی ها فرونمی نشیند و از سوی دیگر این کشور به صحنه ای برای به نمایش گذاشتن درگیری تهران و اسلام آباد تبدیل شده است. صحنه ای که در آن پاکستان و عربستان سعودی در یک جبهه قرار دارند. در حالی که تنش ها بین تهران و اسلام آباد رو به افزایش است، جمهوری اسلامی روابط پاکستان و عربستان را به دقت زیر نظر دارد. این روابط مثلثی معنای جالبی برای قدرت های جهانی از جمله ایالات متحده، چین و هند دارد. این یکی از دلایلی است که پیش بینی می شود ایران و چین در سال ها و دهه های آینده دچار درگیری می شوند.

یکی از زمینه هایی که این روابط مثلثی شکل به طور کلی و به طور خاص رقابت ایران و پاکستان نمود پیدا می کند؛ آینده افغانستان است. با خروج نیروهای ناتو از افغانستان، قدرت های منطقه ای شامل ایران، پاکستان، هند، چین و روسیه باید موقعیت استراتژیک خود را در کابل مورد بازبینی قرار دهند.

پاکستان و ایران تقریبا منافع متناقضی در افغانستان دارند که می تواند یکی از اصلی ترین دلایل درگیری دو کشور در سال های آینده باشد. عربستان سعودی و هند نیز در کانون این درگیری ها قرار خواهند گرفت و چین نیز به هر ترتیب وارد این بازی خواهد شد.

منبع: دیپلمات / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: جمعه 23 اسفند 1392/ باز انتشار: پنجشنبه 29 اسفند 1392