میراث چاوز در پیچ و تاب اعتراض داخلی و توطئه خارجی

دیپلماسی ایرانی: ونزوئلا یکی از کشورهای منطقه آمریکای لاتین است که از سال 1998(1377) و پس از روی کارآمدن هوگو چاوز به عنوان رئیس جمهور به یکی از دولت های مخالف نظام سلطه تبدیل گشته، همسایه ای که آمریکا تا کنون نتوانسته سیاست های این کشور را با سیاست های خود هماهنگ سازد. کودتای نافرجام سال 2002 نیز نشان داد که تا چه حد ونزوئلا برای آمریکا با اهمیت بوده و ایجاد تغییر در این کشور را از الویت های خود قرار داده است؛ در این مسیر گروه های مخالف که در انتخابات پارلمانی (4مهر 1389) نتوانستند اکثریت آرا را به دست آورند و در انتخابات 7 اکتبر 2012(16 مهر 1391) نیز شکست خوردند امروز به دنبال تغییر روندهای سیاسی این کشور هستند.

به نظرم اگر بخواهیم نگاه بهتری به تحولات اخیر ونزوئلا در صحنه سیاسی داخلی و خارجی این کشور داشته باشیم علاوه بر بررسی اختلافات  و رقابت های داخلی برای کسب قدرت و رسیدن به کاخ میرا فلورس در کاراکاس بعد از مرگ چاوز و دوران پس از وی یعنی ریاست جمهوری مادورو نباید از برخی فاکتورها در تحولات سیاسی جدید در آمریکای لاتین مغفول بمانیم. چون این فقط  داخل ونزوئلا نیست که در آینده این کشور تآثیر گذار است، بلکه تحولات جدید منطقه ای و بین المللی باعث شده است که تئوری  مونروئه بی رمق  شده و زمینه برای ظهور و تثبیت دولت های جدید با نگاه های سیاسی جدید آماده تر شود، این رویکرد منجر به شکل گیری نظم جدیدی در منطقه شده است. دموکراسی های جدید باعث شده که وضعیت رشد اقتصادی در این حوزه بسیار بهبود یابد تا جائیکه اسپانیا که چندین دهه نقش تسلط سیاسی،فرهنگی و اقتصادی بر این قاره داشته است برای رفع بحران مالی واقتصادی خود درخواست کمک اقتصادی کند.

در پروژه براندازی ، واشنگتن همواره تلاش کرده تا با تقویت و حمایت مخالفان ونزوئلا براندازی در این کشور را میسر کند.آمریکا با توجه به چالش های موجود در مسیر حفظ و استمرار نفوذ خود در آمریکای لاتین با استفاده از فرصت ها به تغییر چهره سیاسی رهبران کشورهای جدید و مخالف خود بپردازد. اما حضور مردم انقلابی و طرفدار چاوز و مادورو رئیس جمهور جدید، حتی در انتخابات ریاست جمهوری بعد از فوت رهبر ونزوئلا و با وجود تلاش های بی وقفه اپوزیسیون با حمایت آمریکا نتوانسته است به این مهم دسترسی پیدا کنند و همچنین با وجود چالش هائی  که برای بی ثباتی این کشور نفت خیز آمریکای جنوبی معمول شده است برای بی ثباتی و ضربه زدن به وحدت ملی ونزوئلا و از چنگ در آوردن قدرت مردمی این کشور از هیچ کوششی فرو گزار نکرده اند.

آقای« نیکلاس مادورو »رئیس جمهور جدید جوان ونزوئلا که بعد از مرگ چاوز سکان داری انقلاب بولیواری را بر دوش کشیده است، دوران سخت اقتصادی و بحران اجتماعی ،سیاسی دشواری را می گذراند. وی در بسیاری از سخنرانی های خود بر این نکته تاکید کرده است که مخالفان با بانکداران فراری در ایالت میامی توطئه های زیادی علیه اقتصاد کشور را دامن زده اند و« الیاس خانوا » وزیر خارجه این کشور از مقامات آمریکایی درخواست کرده است تا در امور داخلی ونزوئلا دخالت نکنند و به شهروندان ومقامات ونزوئلا احترام بگذارند.

آمریکای لاتین مانند بسیاری از مناطق جهان پیش از این هم شاهد تحرکات آمریکایی ها برای براندازی و کودتا  در کشورهای خود بوده است اما با شرایط پیش آمده با ابزار آشوب سازی،حذف و براندازی ، استثنایی می بیند. برای تعمیق بیشتر موضوع بد نیست  عکس العمل رهبران کشورهای آمریکای لاتین بعد از مرگ چاوز که از آن اتفاق به عنوان یک شوک عظیم یاد کرده و در برخی کشورها حتی بین سه تا هفت روز تعطیل عمومی اعلام کرده اند  یاد کنیم، تا جایی که رهبر کوبا مرگ چاوز را یک مرگ متحد سیاسی و شریک تجاری و به تعبیری پسر واقعی خود تلقی و سه روز عزای عمومی اعلام کرد.

خانم «دیلما روسف» رئیس جمهور برزیل با یک دقیقه سکوت و ابراز همدردی با مردم ونزوئلا از هوگو چاوز به عنوان بزرگ مرد آمریکای لاتین یاد کرد و اظهار داشت امروز برزیل یک رهبر بزرگ و والا و دوست واقعی را از دست داده است.رئیس جهمور بولیوی «اوومورالس »که به بزرگترین متحد چاوز معروف است با صدای پر از بغض و چهره گریان اعلام کرد که از مرگ برادر خود احساس شکستگی و خمیدگی می کند.«سباستین» رئیس جمهور شیلی مرگ رئیس جمهور ونزوئلا را مرگ رهبر متعهد به ادغام آمریکای لاتین دانست.

روسای جدید مکزیک، اکوادور، پرو، کلمبیا، آرژانتین و اروگوئه هر یک به طریقی از دست دادن چاوز را به عنوان متحدی که موجب وحدت بیشتر آمریکای لاتین شده بود یاد کردند. ولی از نگاه ناظرین  بر امور آمریکای لاتین بزرگترین دلیل ماندگاری ثبات در این کشور ، شیوه رهبری بر مردم بود که همیشه به ملت به عنوان پایگاه حکومت اتکا داشت ولی امروز که چاوز در میان آنها نیست و چاوزی ها خود را میراث دار او می دانند، درصددند راه او را ادامه دهند، اما مخالفان با ابزارهای جدید و سوء استفاده ازضعف های اقتصادی و فشارهای خارجی آمریکا و گروه های غربی تلاش دارند با گزینه نا آرام کردن ونزوئلا با هدف ناچار کردن دولتمردان این کشور به اعطای سهمی از قدرت روی آورد و به مرور دولت ونزوئلا را کاملا دردست گیرند.

در خاتمه این نکته را نباید از نظر دور داشت که آقای مادورو در روز جمعه هفته جاری در چارچوب کنفرانس ملی صلح  بر پیشنهاد خود با کاپریلس تأکید کرد و گفت به نفع کشور است که روی همدیگر را ببینیم و همانند همیشه با احترام با یکدیگر گفتگو کنیم . رئیس جمهور ونزوئلا تصریح کرد هرچند که مذاکره لازم بوده و آماده شنیدن برخی انتقادات  یا توصیه های مخالفان است و انتظار هم ندارد که کسی را برای سوسیالیست بودن قانع کند و امکان ندارد که وی را نیز برای راست گرا بودن قانع کنند. در مقابل نیز رهبر اپوزوسیون دولت ونزوئلا را متهم کرد که به سوی یک شکست اقتصادی که قادر به کنترل آن نیستند پیش می روند. وی ادامه داد صلح و مذاکره با دروغ به دست نمی آید و دولت این کشور را متهم کرد که به سرکوب ادامه می دهند. در بررسی اظهارات طرفین باید نتجه گیری کرد یک تاکتیک جدیدی در سیاست های دولت و مخالفین پدید آمده است که شاید برآیند این گفته ها منجر به یک دولت ائتلافی مورد نظر همسایه خود آمریکا، شود.

انتشار اولیه: 15 اسفند 1392/ انتشار مجدد: 19 اسفند 1392