نقشه آل سعود برای باراک اوباما

دیپلماسی ایرانی: عربستان سعودی با تاخیر زیاد در حال برداشتن گام هایی برای ممانعت از سفر شهروندان سعودی به سوریه برای عضویت در القاعده و جنگ علیه نظام بشار اسد است. ملک عبدالله ماه جای حکم سلطنتی را ابلاغ کرد که بر طبق آن سفر به خارج از کشور برای عضویت در جنبش های جهادی ممنوع بوده و ناقضان این دستور به بیش از 20 سال حبس محکوم می شوند.

تخمین زده می شود بیش از 2500 سعودی در حال جنگیدن در سوریه هستند. برخی از آنها آسیب دیدگان در جهادهای قبلی در افغانستان، بوسنی و عراق می باشند. چند تن از انها هم وطنان اسامه بن لادن هستند. برخی از این جهادیون مستقیما از طریق فرودگاه های اصلی سعودی سفر کرده اند و این موضوع باعث شده است تا ناظران به این نتیجه برسند که این افراد توسط خود حکومت برای جنگ با اسد تشویق شده اند. دولت عربستان به مدت بیش از 2 سال چشمان خود را به روی سفر شهروندانش –حتی مخالفان سیاسی داخلی- به سوریه بسته بود.

این فرمان سلطنتی به امضای شاهزاده سلمان، ولیعهد عربستان، شورای وزیران و چندین مفتی ارشد وهابی رسیده است. لایحه مشابهی در کویت تحت بازبینی قرار دارد که به موجب آن چند صد نفر جنگنجو به سوریه فرستاده می شود و منبع اصلی تامین مالی جبهه النصره در سوریه خواهد بود. برخی منابع سعودی ادعا می کنند که بیش از 20 درصد از سعودی هایی که به سوریه رفته بودند اکنون به کشور بازگشته اند و مطبوعات عربستان دولت را به دلیل کمک به بازگشت این افراد مورد تحسین قرار داده اند.

منابع سعودی دو علت را عامل تغییر سیاست این کشور می دانند. نخست، فشارها از سوی شاهزاده محمد بن نایف، وزیر کشور که در دهه گذشته رهبر مبارزه با القاعده در داخل عربستان بوده است. وی همچنین یکی از چهره های اصلی یک گروه مشترک عربستانی- یمنی برای مبارزه علیه القاعده در شبه جزیره عرب است. نایف خطر رویارویی مستقیم با جهادی ها را می داند، وی تقریبا یک سال پیش توسط آنها مورد سوءقصد قرار گرفت. احتمالا وزارت کشور عربستان مستنداتی از طرح ریزی جهادیون سعودی در سوریه برای انجام حملات مشابه آنچه بین سالهای 2004 تا 2006 از سوی جهادیون بازگشته از افغانستان انجام شده بود به دست آورده است.

سفر آتی باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا که اواخر مارس انجام می شود دیگر عامل پشت پرده این سیاست جدید است.  ملک عبدالله در ملاقات با باراک اوباما به دنبال اعمال فشار بیشتر از سوی امریکایی ها برای سرنگونی بشار اسد خواهد بود. کاملا روشن است که آل سعود از اینکه اوباما از نیروی نظامی علیه بشار استفاده کند و یا تجهیزات و آموزش های بیشتری را به مخالفان سوری بدهد ناامید شده است. پادشاه عربستان امید دارد که با توقف کمک به القاعده و جبهه النصره نگرانی امریکایی ها از اینکه تروریست ها در سوریه قدرت بگیرند را برطرف کند. شاهزاده نایف هفته گذشته برای ملاقات با سوزان رایس، مشاور امنیت ملی و لیزا موناکو، دستیار رئیس جمهور در امور امنیت داخلی و ضد تروریسم به کاخ سفید رفته بود. این ملاقات همچنین برای آماده سازی سفر رئیس جمهور بوده است. موضوع سفر رزمندگان خارجی به سوریه در ملاقات 14 فوریه اوباما با ملک عبدالله اردن نیز مطرح شده است. صدها اردنی تاکنون به جبهه النصره پیوسته اند.

ملک عبدالله عربستان علاقه خاصی به سوریه دارد و ارتباطات طایفه ای و خانوادگی به این کشور دارد. وی از خونریزی های روزافزون و هزینه های گسترده جنگ داخلی در این کشور وحشت زده شده است. وی واشنگتن را به دلیل عدم انجام اقدامات کافی برای توقف جنگ، سرنگونی اسد و جایگزینی دولت حاکم با یک دولت سنی که مخالف ایران و حزب الله باشد  مقصر می داند. وی به دنبال این است که سوریه را به پایگاهی برای مبارزه با برتری حزب الله در لبنان تبدیل کند.

بندر بن سلطان، رئیس سازمان اطلاعات عربستان در سه سال گذشته مرد منصوب آل سعود برای امور سوریه بوده است. از قضا بندر بن سلطان کسی است که بعد از مرگ حافظ اسد در سال 2000 به بشار کمک کرد تا پایه های قدرت خودش را استحکام بخشد. برخی منابع معتقدند عدم توفیق در سرنگونی بشار هزینه گزافی برای بندر به همراه داشته است. دیگر بازیگر نوظهور، شاهزاده متعب بن عبدالله، پسر مپادشاه است که سال گذشته به عنوان اولین وزیر گارد ملی عربستان سعودی منصوب شد. متعب بازیگری مهم در این کشور پادشاهی است که اخیرا با جاه طلبی در ماموریت های دیپلماتیک هم دخالت می کند. گارد ملی از سال 1962 تا 2010 تحت فرمان عبدالله بوده است.

برای ارزیابی سیاست جدید آل سعود درباره ممانعت از سفر جهادی شهروندانش به سوریه و آثار آن بر وضعیت کنونی سعودی در سوریه به زمان نیاز است. بعضی از سعودی ها از افسران ارشد جبهه النصره هستند و خیلی بعید است که به خانه بازگردند. ابراز تمایل برای مبارزه علیه اسد در سرتاسر این کشور پادشاهی وسیع و عمیق است و بسیاری از مردان جوان احساس وظیفه می کنند که برای همراهی با جنبش های جهادی به خارج از کشور سفر کنند. سنگر القاعده در سوریه احتمالا در سالهای آتی به نگرانی مقامات ضد تروریسم عربستان سعودی تبدیل خواهد شد همانطور که القاعده یمن اکنون نگرانی اصلی آنهاست.

منبع: المانیتور