سه عاملی که سبب توقف طرح تحریم‌های جدید علیه ایران شد

 

به گزارش «تابناک»، سایت نشریه آمریکایی «هفته» (The Week) در مطلبی به بررسی چرایی این موضوع پرداخته که طرح تحریم های جدید علیه ایران نه تنها در سنا به رأی گذاشته نشد، بلکه حتی برخی امضاکنندگان این طرح نیز امضای خود را از آن پس گرفتند.

 

در این مطلب به طور خلاصه آمده است:

 

در نیمه ماه ژانویه، چنین به نظر می رسد که طرح تحریم های جدید علیه ایران، با حمایت سناتورهایی از هر دو حزب، به نتیجه رسیده و تصویب خواهد شد. درست است که اوباما تهدید کرده بود در صورت تصویب این طرح، نسبت به وتوی آن اقدام خواهد کرد، اما حامیان طرح نیز اعلام کرده بودند در آستانه رسیدن به اکثریت دو سوم لازم برای بی اثر کردن وتوی رئیس جمهور هستند.

 

در حقیقت، آن ها تنها به هشت رأی دیگر نیاز داشتند تا تهدید وتوی اوباما را بی اثر کرده و روند اوضاع را به نفع خود تغییر دهند.

 

اما اکنون اوضاع در جهت کاملاً معکوس جریان یافته است. اوباما سه شنبه شب در جریان سخنرانی سالانه خود در مقابل کنگره، بار دیگر تهدید وتوی خود را تکرار کرد. از سوی دیگر، روند اجرایی شدن دوره شش ماهه توافق ژنو نیز از 20 ژانویه آغاز شده و ادامه دارد. 

 

پس از سخنرانی اوباما، دستکم چهار تن از سناتورهای دموکرات حامی طرح مذکور (کریس کونز، کرستن گیلیبراند، جو مانچین و بن کاردین) حمایت خود را پس گرفته و اعلام کرده اند در زمانی که مذاکرات هسته ای با ایران در جریان است، تمایلی برای رأی دادن به این طرح ندارند. پیش از آن ها، سناتور ریچارد بلومنتال نیز امضای خود را پس گرفته بود. 

 

البته این سناتورها در اتخاذ تصمیم خود هماهنگ نبوده و به دلیل یکسانی این کار را انجام ندادند. کاردین توپ را در زمین هری رِد، رهبر اکثریت سنا – که از ابتدا با طرح مخالف بود – انداخت. سخنگوی کاردین در این زمینه گفت: «کاردین خواستار به موفقیت رسیدن مذاکرات ایران است. با توجه به زمان ارائه این طرح، این موضوع همیشه در اختیار رهبر اکثریت بوده و اکنون نیز چنین است». 

 

از سوی دیگر، مانچین در مصاحبه با شبکه خبری «ان بی سی» گفت وی هرگز با این هدف که طرح مذکور در زمان مذاکرات به رأی گذشته شود و یا در این دوره از آن استفاده شود، از آن حمایت نکرده است. وی مدعی شد اعلام حمایت وی تنها به این سبب بوده که ابزاری را در اختیار رئیس جمهور بگذارد تا در صورت نیاز، از آن استفاده کند. وی افزود: «ما اکنون فرصتی ایجاد کردیم تا امکان برقراری صلح فراهم شود». 

 

به این ترتیب، با کاهش یافتن حامیان دموکرات طرح به عدد پنج، رویای رسیدن به یک اکثریت مصون از وتو، به کلی از بین رفت. اکنون حتی حامیان جمهوری خواه طرح نیز نسبت به موفقیت آن بدبین هستند. جیم آینهوف، از سناتورهای سرشناس جمهوری خواه در مصاحبه با «نشنال ژورنال» گفت: «آیا حمایت لازم برای مصونیت از وتو وجود دارد؟ من می گویم خیر». 

 

اما در مجموع، باید پرسید که چه بر سر طرح تحریم های جدید ایران آمد؟ در این زمینه باید به سه عامل روزنامه نگاران، زمان و فشار اشاره کرد. 

 

درباره روزنامه نگاران، باید به دو نکته اشاره کرد: نخست اینکه روزنامه نگاران واقعاً متن این طرح را مطالعه کرده و دریافته بودند که این متن، به هیچ وجه با ادعاهای طراحان آن مبنی بر اینکه طرح مذکور تنها در صورت تخلف ایران از تعهدات خود به اجرا در می آید، سازگار نیست. 

 

علاوه بر این، روزنامه نگاران شروع به پرسیدن نیات واقعی حامیان این طرح کردند. از دید آن ها، حامیان طرح بدون اینکه واقعاً متوجه باشند و یا بیاندیشند که در صورت تصویب آن، چه بر سر مذاکرات خواهد آمد، اقدام به اعلام حمایت کرده بودند. 

 

درباره عامل دوم، یعنی زمان، باید اشاره کرد که وقتی طرح تحریم های جدید ایران در بیستم دسامبر مطرح شد، توافقنامه هسته ای ژنو تنها یک متن اجرا نشده بود. اما یک ماه بعد، این توافق به یک واقعیت عملی تبدیل و اجرای آن آغاز شده بود. دولت اوباما، جامعه اطلاعاتی آمریکا و تحلیلگران مستقل، همگی توافق داشتند که تحریم های جدید سبب از میان بردن توافق می شود و اکنون که توافق در حال اجراست، پذیرش چنین ریسکی حتی از قبل نیز غیرمعقول تر است. 

 

در نهایت، عامل سوم، یعنی فشار، به اقدامات مخالفان طرح برمی گردد. مخالفان و منتقدان تحریم های جدید، از جمله کاخ سفید و «جِی استریت» (یک گروه طرفدار رژیم اسرائیل، اما دارای رویکرد لیبرال) این فرصت را پیدا کردند تا طی بیش از یک ماه اخیر، «ضد حمله» خود را ترتیب دهند. 

 

جی استریت و دیگر گروه های مخالف تحریم های جدید، مشغول لابی گری با سناتورهای حامی طرح شدند تا نظر آن ها را نسبت به حمایت خود از طرح، تغییر دهند. در این مسیر، جی استریت عملاً در تقابل با لابی صهیونیستی آمریکا (آیپک) قرار گرفت که به شدت تلاش داشت زمینه تصویب طرح مذکور را فراهم نماید. 

 

به این ترتیب، می توان گفت این سه عامل در کنار یکدیگر، شرایطی را ایجاد کردند که موضوع وضع تحریم های جدید علیه ایران، عملاً از دستور کار سنای آمریکا کنار گذاشته شد.