عجله غرب برای رسیدن به توافق با تهران

دیپلماسی ایرانی: در وهله اول این گونه برداشت می شود که امریکایی ها می خواهند بعد از به بن بست رسیدن اوضاع در سوریه و شکست هم پیمانانشان در رسیدن به پیروزی در این کشور دل ایرانی ها را به دست آورند. همین وضعیت را غرب نیز به آن دچار شده است، بعد از این که توافقی با سوری ها و روس ها بر سر سلاح های شیمیایی این کشور حاصل شد، غرب نیز به این نتیجه رسید که باید فضایی برای مانور بیشتر ایران در سوریه ایجاد شود.

اما وقتی مطالعاتی که در غرب صورت می گیرد را بیشتر بررسی می کنیم، در می یابیم که غربی ها دلایل دیگری به غیر از جنگ در سوریه را نیز برای آشتی با ایران دارند. همه می دانند درگیری میان دو طرف بر سر پرونده هسته ای ایران در بطن خود کوهی از مسائل دیگر را دارد. مساله فقط بحث هسته ای ایران نیست، مساله نفوذ روز افزون این کشور در منطقه است. مساله این است که اگر ایران بتواند در این مرحله موفق شود و به دستاوردهای مورد نظر خود برسد و با غرب با حفظ این دستاوردها به توافق برسد، کشورهای دیگر نیز ترغیب می شوند که همان راه ایران را در منطقه و حتی در جهان بروند.  

بحث خلاصی از غرب، چه در منطقه چه در جهان، مساله ای نیست که غرب بتواند به راحتی اجازه آن را به کشوری دهد و بگذارد کشوری به راحتی از آن ببرد به ویژه در بحران اقتصادی و صعود کشورهای رقیب در جهان.

مساله نزدیکی ایران و غرب به یک موضوع ضروری برای دو طرف تبدیل شده است، هر دو طرف می خواهند با عبور از مشکلات و بحران ها و خودداری از افتادن در راه خشونت به نوعی به یکدیگر نزدیک شوند تا به مصالح خود برسند. این بدان معنا است که ایالات متحده نیاز به برقراری رابطه با تهران دارد، به ویژه بعد از عقب نشینی نیروهای امریکایی از عراق و عقب نشینی قریب الوقوع از افغانستان و ایران نیز نیاز به حل بحران هسته ای خود و تفاهم با غرب دارد که به نظر می رسد امروز بیش از هر روزی دست یافتنی است، به این ترتیب ایران می تواند از بحران های اقتصادی و مالی خود عبور کند، بر تحریم ها غلبه کند و ضمت رشد اقتصادی جایگاه خود را تقویت کرده و نفوذ منطقه ای خود را گسترش دهد. در این میان اروپایی ها که خود با بحران های مختلف اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند می توانند با حل پرونده هسته ای ایران به منافع اقتصادی متعددی نیز برسند.

این صحیح است که تحریم ها بر وضعیت اقتصادی ایران تاثیر سوء و نامطلوبی گذاشته است اما بی شک این مساله را همه می دانند که این تحریم ها نمی توانند مانع از دستیابی ایران به تکنولوژی صلح آمیز هسته ای شود. کما این که شاهدیم از زمانی که تحریم ها از سال 2006 علیه ایران اعمال شدند برنامه هسته ای ایران نه تنها متوقف نشده بلکه روز به روز پیشرفت هم داشته است تا آن جا که اکنون غرب می پذیرد که برنامه هسته ایران را به رسمیت بشناسد، تحریم های اقتصادی را علیه آن لغو کند و در مقابل ایران بپذیرد که محدودیتی در برنامه هسته ای اش ایجاد کند. بر اساس آن چه از مذاکرات دو روز اخیر ژنو شنیده می شود غرب پذیرفته است که برنامه هسته ای ایران تا سطح 3.5 درصدی ادامه یابد اما غنی سازی 20 درصدی آن متوقف شود.

غرب امیدوار است با تفاهم با ایران در مساله پرونده هسته ای اش بتواند از قدرت بالفعل آن در پرونده های مختلف منطقه ای از جمله بحران سوریه، نبرد با القاعده و جنگ با تروریسم و بنیادگرایی افراطی جهادی های سلفی تندرو استفاده کند. به این ترتیب یکی از مهمترین و شاید اصلی ترین نگرانی های بین المللی غرب در رشد سنی های تندرو و رشد سریع آن در منطقه و جهان بر طرف خواهد شد. این مساله هم به سود غرب تمام خواهد شد هم به سود ایران شیعی که همیشه از تهدیدهای این جماعت رنج برده است.

دعوتی که غرب و روسیه و ایالات متحده از ایران برای حضور در ژنو 2 می کنند در حالی که متحدان عربشان و مخالفان سوری با حضور ایران در آن مخالف هستند، موید این ادعا است که غرب در حال حاضر بیش از هر زمانی به ایران نیاز دارد و در این میان می خواهد هر چه سریع تر بر سر پرونده هسته ای ایران با تهران به توافق برسد تا با آن در پرونده های دیگر شریک شود و از قدرت و نفوذ آن در حل مشکلات مهم منطقه ای استفاده کند.
در این میان شاید اروپا بیشترین سود را از عادی شدن روابط ایران و غرب ببرد. چرا که با بحران های شدید اقتصادی دست و پنجه نرم می کند و نیاز شدیدی به نفت ایران دارد. در حال حاضر صادرات نفت و گاز روسیه و عربستان و قطر و عراق جوابگوی همه نیازهای آن نیست و نیاز مبرم به منابع نفتی صادرکننده قدیمی انرژی به آن یعنی ایران دارد.

این در حالی است که ترکیه ای که می رفت به الگوی کشورهای عربی در منطقه تبدیل شود و سیاستی استثنایی برای خود در خاورمیانه تعریف کند، شکست خورده تحولات منطقه محسوب می شود و خود دست کمک به سوی ایران برای برخوردای از آینده ای بهتر دراز کرده است.


منبع: القدس العربی/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11