شیخ همچنان همه کاره است

دیپلماسی ایرانی: کسی باور نمی کند که شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی به این دلیل از قدرت کنار کشید که استراحت کند و جایی برای دیگران و جوان ترها برای رشد و ارتقا باز کند، در عین حال آن چه کسی انتظارش را ندارد این است که این کناره گیری فقط به این دلیل انجام شد که حمد بن جاسم، نخست وزیر و وزیر امور خارجه سابق از قدرت کنار رود.

در ابتدا شیخ حمد بن خلیفه، امیر قطر اعلام کرد که از قدرت کنار می رود و جای خود را به پسرش شیخ تمیم که تا آن موقع ولیعهد قطر بود می دهد. بعد از آن لقب شیخ حمد از امیر قطر به "امیر والد" تغییر کرد و عکس های مختلفی از او در حالی که شیخ تمیم را برای جانشینی خود آماده می کرد، منتشر شد. سناریو زمانی تکمیل شد که شیخ تمیم بدون این که جایش را به کسی بدهد امیر شد. این بدان معنا است که او همچنان مرد شماره دو قطر است اگر چه در ظاهر مرد شماره یک محسوب می شود و در عکس ها به عنوان مرد شماره یک ظاهر می شود. به هیچ وجه در عقل و منطق نمی گنجد که امیر در حالی از کشور بیرون رود که کسی را به عنوان ولیعهد معرفی نکرده باشد یا اصلا حتی زمزمه نام کسی برای این جایگاه زده نشود. همه اینها نشان می دهد که مقصود از این کار دور ساختن حمد بن جاسم به مثابه مدیر سیاست خارجی قطر از قدرت بوده است و در عین حال نشان می دهد، این که گفته می شود سیاست خارجی قطر بعد از کناره گیری حمد بن جاسم تغییر نکرده نیز صحیح نیست.

بنابر این روشن است که کنار زدن حمد بن جاسم از قدرت تصمیمی بسیار سخت برای امیر قطر بوده است، از این رو باید وضعیتی به وجود می آورد که حمد بن جاسم کنار می رفت یا خود آماده کناره گیری می شد.

اگر بگوییم که حمد بن جاسم مسئول سیاست خارجی قطر بود و سیاست های او به ضرر کشورهای همسایه قطر در حوزه خلیج فارس تمام می شد و ادامه این سیاست ها نتیجه کناره گیری حمد بن جاسم بود، چرا که شیخ تمیم نیز از این سیاست ها تبری کرده و از آنها ابراز انزجار کرده است، همان طور که در جریان سفرهایش به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس هنگامی که ولیعهد بود نیز بارها بیان می کرد، و شیخ حمد بن خلیفه نیز قدرت کافی و جرات لازم برای دستور به کناره گیری وی را از وزارت امور خارجه و نخست وزیری که سیاست های خصمانه در برابر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اتخاذ کرده بود، نداشت، بنابراین این سوال به وجود می آید پس چه کسی قطر را اداره می کند؟

هر کس که گرداننده سیاست قطر باشد باید گفت که دستورالعمل سیاسی اش تاثیری مستقیم بر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و امنیت استراتژیک آنها می گذارد. کشورهای عربی ای که بعد از عقب نشینی عربستان از کسب کرسی شورای امنیت که اقدامی بی سابقه محسوب می شد در برابر امریکا ایستادند و با بهار عربی مواجه شدند و توانستند خود را از لهیب آن دور کنند، اکنون به دفاع از خود و مصالح و امنیت استراتژیک خود برخواسته اند در حالی که قطر چندان کاری در این زمینه نمی کند و محلی به این تحولات نمی دهد. صبر کشورهای خلیج فارس روزی سر خواهد آمد و بدیهی است که روزی به این سمت حرکت خواهند کرد که تلافی سیاست ها قطر را در آورند و قطعا برای رسیدن به این اهداف خود توجهی به قطر نخواهند داشت.

منبع: العرب/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: پنجشنبه 9 آبان 1392/ باز انتشار: دوشنبه 13 ابان 1392