از استقبال از دموکراسی تا اشاره به ایران هراسی

دیپلماسی ایرانی: سخنرانی دکتر حسن روحانی، ریاست جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و تاکیدات ایشان بر اعتدال و میانه روی در سیاست خارجی و اهتمام وی بر اصول حقوق بین الملل و محکوم ساختن نقض موازین حقوق بین الملل از جمله اصولی همچون عدم مداخله در امور داخلی کشورها و ممنوعیت جنگ و تصریح بر اهمیت صلح و نیز تبیین ابعاد ضد حقوق بشری تحریمهای ضد ایرانی از جمله مهمترین محورهای سخنرانی رییس جمهور ایران بود. اما سخنان رییس جمهوری هم چنین به سان یک منشور فراگیر از سیاست منطقه ای ایران بود. روحانی در بخشهای مختلف سخنرانی اش بدون این که تصریحی نماید در حقیقت ابعاد گوناگون سیاست منطقه ای ایران را روشن ساخت که توجه به همین ابعاد می تواند روشنی بخش برای درک تحولات آینده منطقه باشد. در مجموع مهمترین درباره مهمترین ابعاد منطقه ای سخنان روحانی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1.ایران مهمترین لنگرگاه ثبات منطقه

از جمله مهمترین سخنان روحانی تاکید وی براین واقعیت بود که ایران لنگرگاه ثبات منطقه است. این سخن از سویی اشاره ای به وضعیت پرآشوب منطقه و اهمیت صلح وثبات در ایران بود. ایران از سویی با اتصال به دریای عمان واقیانوس هند همسایه شبه قاره هند است و از سویی دیگر بیشترین اشتراکات فرهنگی و پیوندهای سیاسی واقتصادی محکمی با افغانستان دارد. ایران همسایه آسیای مرکزی و قفقاز و دارای نفوذ قابل توجهی در این منطقه است. نقش ایران در تحولات خاورمیانه از جمله فلسطین، شمال آفریقا، لبنان، سوریه وعراق هم که انکارناپذیر است. در منطقه خلیج فارس هم که ایران بدون تردید تاثیرگذار ترین و قدرتمند ترین کشور است. هنگامی که ریاست جمهوری ایران تاکید می نماید که ایران لنگرگاه ثبات منطقه است، به این واقعیت اشاره می کند که جهان برای آرامش در این منطقه پر آشوب در وهله اول باید قدردان آرامش موجود در ایران باشد و از سویی دیگر به قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای گوشزد می کند که برای بازگشت آرامش به سرتاسر این منطقه پر آشوب همکاری صمیمانه این قدرتها با ایرانی که همواره حافظ ثبات در منطقه بوده است، ضرورت دارد. به بیانی دیگر اگر آمریکا و ناتو به خروج آبرومندانه از افغانستان و تحکیم صلح وثبات در این همسایه و دوست ایران می اندیشند نیازمند جلب همکاری ایران است. اگر آمریکا و اروپا و سایر قدرتهای جهانی به حل واقعی بحران سوریه و نیل به آرامشی فراگیر در بحرین می اندیشد باز هم نیازمند همکاری ایران هستند و اگر رفع اختلافات فرقه ای و فتنه انگیزیهای در منطقه ودر کشورهایی مانند عراق و پاکستان مد نظر جامعه جهانی است باز این موضوع در گرو همکاری صادقانه قدرتهای جهانی با ایران است که بیش از هر کشور دیگری مایل به رفع این اختلافات و اعاده آرامش به منطقه است.

2.استقبال از دموکراسی در منطقه

حاکمیت دموکراسی و صندوق رای در منطقه بیش از همه به سود ایران است. نمونه هایی هم چون عراق وافغانستان نشان داد که  سقوط حکومتهای دیکتاتوری واستبدادی در این کشورها و اصل قرار گرفتن صندوق رای  پس از خود مردمان این کشورها بیش از همه به نفع ایران است. در جنوب خلیج فارس با مردمانی که از جنبه های گوناگون فرهنگی وزبانی ومذهبی و....اشتراکات نزدیکی با ایران دارند، حاکم شدن صندوق رای، دولتهای این کشورها را به دوستان نزدیک ایران بدل خواهد ساخت. همین شرایط در سوریه هم صادق خواهدبود. بنابراین طبیعی است که ایران بیش ازهمه از فراگیرشدن دموکراسی در منطقه منتفع خواهد شد و از این رو درجهت منافع ملی ایران است که سرآمد وپیشگام ندای دموکراسی درمنطقه باشد. البته بدیهی است این اقدام ایران در چهارچوب اصول محکم حقوق بین الملل از جمله اصل مهم عدم مداخله در امور داخلی کشورها خواهد بود.

3.اشاره به شیعه هراسی وایران هراسی

روحانی برای تکمیل منظومه سخنان خود درمورد سیاست منطقه ای ایران به قبیح بودن و مردود بودن سیاستهای تبلیغاتی شیعه هراسی و ایران هراسی اشاره کرد. این سخنان بدین معنا است که ایران کشوری متعهد به کلیه موازین بین المللی و نیز کشوری متمدن است که از یک حوزه فرهنگی وتاریخی با اهمیت و وسیع نمایندگی می کند. شیعیان در درازنای تاریخ مردمی مظلوم و حق جو بوده و با سایر ادیان ومذاهب مدارا و تعامل داشته اند. روحانی به عنوان یک مسول ایرانی وعالمی شیعه از حقوق بشر و صلح و مدارا سخن می گوید. جهان باید اهمیت این سخنان را درک کرده و به این سیاستهای تاریخ گذشته پایان دهد و هم نقش وموقعیت منطقه ای ایران وهم حقوق حقه شیعیان درمنطقه را بپذیرد. شیعیانی که درهمین تحولات چندسال اخیر جهان اسلام هم حتی درکشوری با اکثریت مطلق شیعه هم چون بحرین هم به گرد خشونت نرفتند و مرزبندی آشکار خود را از نفرت پراکنی، جنایت و خشونت واهتمامشان بر فعالیت مدنی و صلح طلبانه را ثابت کرده اند.

4.موضع مستقل و مبتنی بر حقوق بین الملل درباره سوریه  

سخنان رییس جمهور ایران درباره تحولات سوریه آن چنان با حقوق بین الملل انطباق دارد که گویا این دبیرکل سازمان ملل است که چنین سخنانی بر زبان می آورد. روحانی از سویی فاجعه انسانی در سوریه را محکوم می نماید و از سویی دیگر از الحاق دولت سوریه به کنوانسیون منع گسترش. تولید، انباشت و به کارگیری سلاحهای شیمیایی استقبال می نماید. روحانی هم چنین بدون تصریح به نام کشورها از مداخلات خارجی در سوریه و اعزام دسته جات آشوب طلب به این کشور که به منزله تجاوزی آشکار به سوریه بود نیز انتقاد کرد. از سویی دیگر ریاست جمهوری ایران بر اهمیت و اولویت  راه حل دیپلماتیک برای سوریه تاکید کرد. در حقیقت رییس جمهور ایران تاکید دارد که مردم سوریه هم به مانند سایر ملتهای منطقه حق تعیین سرنوشت و دموکراسی دارند وباید بتوانند دولت مطلوب خود را برگزینند ولی هم چنین هر نوع مداخله خارجی در سوریه نیز محکوم و مردود است و گذار سوریه به آرامش باید با حفظ حقوق همه گروههای درگیر در این کشور وازجمله بارعایت حقوق طرفداران دولت فعلی سوریه و  نیز با تمسک به اصل مهم عدم مداخله در امور داخلی کشورها و از طریق مذاکرات میان خود گروههای سوری تحقق بپذیرد. این اصول با همه موازین بین المللی و انسانی مطابقت دارد و در حقیقت نزدیکترین رویکرد به اصول حقوق بین الملل در میان رویکردهای  دولتهای تا ثیر گذار در مسایل سوریه است.

5. بحرین

تاکیدی که روحانی به ضرورت حل مسایل بحرین به موازات اشاره به سوریه داشت را می توان شاه بیت سخنان وی درباره سیاست منطقه ای ایران دانست. در حقیقت رییس جمهور ایران از عزم کشور خود برای کمک به آرامش در بحرین و نیز ضرورت احقاق حقوق مردم بحرین سخن می راند و این از سویی پیامی مثبت به دوستان منطقه ای ایران و تاکید بر پایبندی ایران به کمک  متحدان  منطقه ای ایران است. از سویی دیگر بازهم با رعایت کلیه اصول حقوق بین الملل و در راستای تحقق حقوق بشر ازجمله حق تعیین سرنوشت است. این دیدگاه روحانی  اشتراکی هم با سخنان ریاست جمهوری آمریکا دارد که وی نیز در اقدامی مثبت بر ضرورت احقاق حقوق مردم بحرین تاکید کرد./ 16

انتشار اولیه: سه شنبه 9 مهر 1392/ باز انتشار: جمعه 12 مهر 1392