سرنوشت تحریم های جدید با روی کار آمدن روحانی

دیپلماسی ایرانی: انتخاب غافلگیرکننده حسن روحانی، چهره ای پراگماتیک و مذاکره کننده هسته ای اسبق ایران در انتخابات ریاست جمهوری ،هنوز چرخش موضع قابل توجهی را در کپیتال هیل به دنبال نداشته اما این احتمال وجود دارد که در صورت همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی، تحریم های جدید لغو شوند یا به تعویق بیفتند.

در جلسه ای که روز سه شنبه برگزار شد، شماری از ناظران بین المللی از کنگره خواستند پیش از اعمال تحریم های جدید به روحانی زمان بدهد تا مسیر هسته ای ایران را تغییر دهد. البته هنوز مشخص نیست که این توصیه تا چه اندازه مثمر ثمر بوده چرا که هیچ یک از اعضای کنگره در تایید این توصیه ها، سخن نگفته اند.

رز لتینن، سناتور جمهوریخواه از ایالت فلوریدا در این خصوص به المانیتور گفت: به هیچ وجه، ما باید سیاست تحریم های خود را ادامه دهیم و به متحدانمان اجازه دهیم این تهدید را درک کنند که ایران هسته ای می تواند ایالات متحده و اسرائیل را نابود کند.  

شماری دیگر از همفکران او نیز بر این باورند که کنگره باید با طرح تحریم های جدید ایران پیش برود. تحریم هایی که ادعا می کند سپاه پاسداران در فهرست سازمان های تروریستی قرار دارد و از رئیس جمهور می خواهد یک میلیون بشکه دیگر نیز از صادرات نفتی ایران بکاهد. صادراتی که هم اکنون نیز در مقایسه با سال گذشته به نصف کاهش یافته است. حامیان این طرح ادعا می کنند مردم ایران به میانه روی و اصلاح رای داده اند که شامل رویکرد تهران در موضوع هسته ای نیز می شود. آنها می گویند،  اما آمریکا می تواند به تحریم ها ادامه دهد تا ببیند حرکتی از سوی رئیس جمهور جدید ایران انجام می شود یا خیر.

باوجود این واکنش های همراه با تردید، المانیتور تاکید می کند که به نظر نمی رسد طرح مجلس نمایندگان یا طرح های مشابه تا پیش از فصل پاییز تصویب شود یا اینکه پیش از پایان سال جاری میلادی روی میز اوباما گذاشته شود. به این ترتیب ایران و شرکای مذاکره ای اش زمان خواهند داشت به توافقی دست یابند که تحریم های جدید را به تاخیر می اندازد و از ایجاد محدودیت های جدید جلوگیری می کند.

یکی از مقامات کنگره به شرط فاش نشدن نام خود با المانیتور گفت: احتمالا کاخ سفید از کنگره – به خصوص اقلیت دمکراتیک سنا – می خواهد در صورتی که ایران گام های مصالحه جویانه ای شامل پاسخ به درخواست های آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازرسی های گسترده تر، برداشت، برای تصویب تحریم های جدید صبر کنند. البته به گفته وی در صورتی که دولت به دنبال متوقف کردن قطار تحریم های کنگره باشد باید چیزی از جانب ایران در دست داشته باشد.

روحانی در نخستین کنفرانس خبری خود به عنوان رئیس جمهور؛ از شفافیت بیشتر با جامعه بین المللی سخن گفت و تاکید کرد اعتماد از دست رفته را احیا می کند. وی ابراز امیدواری کرد که تحریم ها به تدریج تعدیل شوند. این در حالی است که دولت اوباما نیز نسبت به پیروزی روحانی واکنشی مثبت همراه با احتیاط داشته است.

اوباما در گفت و گو با پی بی اس خاطرنشان کرد که تحولات ایران را تحت نظر دارد. سخنگوی کاخ سفید نیز در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا و متحدانش آمادگی شیرین تر کردن بسته پیشنهادی به ایران را دارند، گفت: ابتکار عمل با ایران است. آنها می دانند باید چه اقدامی انجام دهند و اکنون توپ در زمین ایران است.

اما در کپیتال هیل اوضاع به گونه دیگری است. سناتورهای جمهوریخواه و دمکرات امید کمتری به توانایی روحانی در عملکردن به تعهداتش دارند. مارک کیرک سناتور جمهوریخواه در متن تویتر خود مدعی شده که روحانی دست نشانده است. به گفته وی موضع روحانی در مساله هسته ای شفاف است و سنا باید با تحریم های شدید علیه ایران پیش برود. کیرک از جمله حامیان طرح تضعیف ریال به منظور فروبردن ایران در بحران اقتصادی به شمار می رود.

در این بین برخی نیز در مورد پتانسیل های رئیس جمهور جدید برای حل مساله هسته ای و پل زدن بر اختلافات با غرب ابراز تردید می کنند. آنها می گویند شاید یک دهه قبل آمریکا صبورتر بود اما اکنون زمان به سرعت در حال سپری شدن است. این درحالی است که برخی پیروزی روحانی را نشانه ای از موفقیت تحریم ها می دانند. آنها ادعا می کنند فشارهای آمریکا تازه به ثمر نشسته و نباید از این رویکرد دست کشید.

باوجود تمامی گمانه زنی های مطرح، سوزان ملونی، از موسسه بروکینگز می گوید  جدی نبودن ایران قابل تشخیص خواهد بود. به گفته وی اعمال تحریم های بیشتر می تواند یک فاجعه باشد. ملونی تاکید دارد که گام بعدی در مورد ایران باید در میز مذاکره و نه در کنگره برداشته شود. از سوی دیگر آمریکا باید برای ارایه مشوق های بیشتر و لغو تحریم ها برای مصالحه معنادار با جمهوری اسلامی آمادگی داشته باشد.

گروهی دیگر از تحلیلگران نیز بر این باورند که تا کنون آمریکا و متحدانش اهرم های زیادی ایجاد کرده اند و حالا باید ازآن بهره ببرند. اما به هر ترتیب مجاب کردن کنگره برای دولت اوباما کار دشواری خواهد بود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: پنجشنبه 30 خرداد 1392/ باز انتشار: یکشنبه 2 تیر 1392